Мақсаты: торлы қабықтағы соқыр дақты қалай анықтауға болатындығын білу. Сіздің көзіңізге «соқыр дақ» аймағын табуды үйреніңіз; қарашық рефлексінің әсерін бақылау; көз қарашықтарының достық реакциясы құбылысымен танысу; осы құбылыстардың морфофизиологиялық себептері туралы тұжырым жасау.
Жұмыс барысы:Соқыр дақ экспериментін өткізіңіз:
жұмыс екі-екіден кезекпен жүзеге асырылады;
оң қолыңыздың сұқ саусағының тырнағына жарқын нүкте қойыңыз;
сол көзді жауып тастаңыз;
екі қолыңыздың сұқ саусақтарын көздеріңізден ыңғайлы қашықтықта тура алдыңызға қойыңыз;
тек сол қолдың сұқ саусағына мұқият қарау керек;
оң жақ саусағыңызға қарамай, оны оңға қарай баяу жылжыта бастаңыз;
жарқын нүкте мен оң қолыңыздың сұқ саусағының тырнағын көрмейтін болсаңыз, саусағыңыздың қозғалысын тоқтатыңыз;
саусақтарыңыздың арасындағы қашықтықты бекітіңіз;
серіктеспен арақашықтықты өлшеу;
деректерді 0,5 см-ге дейін математикалық дөңгелектеу арқылы кестеге жазу; серіктес экспериментті қайталап, өзінің мәліметтерін кестеге енгізеді.
Тәжірибе периметрдің көлденең орналасуымен жүргізілуі керек.
12-18 қашықтықта орталықтан уақытша жартысында соқыр дақ бар. Бұл физиологиялық абсолютті скотома.
Скотома - бұл көру аймағындағы соқыр дақ, оның перифериялық шекарасымен байланысты емес. Көздің қалыпты немесе салыстырмалы түрде бүтін жарық қабылдайтын элементтерімен қоршалған («таяқшалар» мен «конустар») ішінара өзгерген немесе толығымен жоғалған көру өткірлігі бар тор қабығының аймағы. Ол оптикалық жүйке басының проекциясына сәйкес келеді. Соқыр нүктенің өсуі диагностикалық маңызы бар.
Орталық скотомалар кампиметриямен анықталады. Науқас өзінің көзқарасымен жалпақ қара тақтаның ортасындағы жарық нүктесін бекітеді және дәрігер тақта бойымен қозғалатын ақ (түсті) белгінің пайда болуы мен жоғалуын бақылайды және визуалды өріс ақауларының шекараларын белгілейді.
Осы экспериментті аяқтағаннан кейін студенттер эксперимент туралы мәліметтерді дөңгелек координаттар жүйесіне түсіруі керек, онда соқыр дақтың орнын көрсетіңіз.
Қорытынды:Соқыр дақ - бұл көздің тор қабығындағы жарыққа сезімтал емес аймақ. Бұл аймақта жүйке талшықтары торлы қабықтың үстінен өтеді, олар көру жүйкесіне жиналады, ал бұл өз кезегінде торлы қабық арқылы екінші жағына өтеді. Көздің бұл аймағында жарық рецепторлары болмайды және сәйкесінше визуалды ақпаратты қабылдамайды. Соқыр дақтар әр көзде болады және симметриялы болу қасиетіне ие. Адам өзінің қатысуын іс жүзінде байқамайды. Көздің соқыр жерін анықтау үшін арнайы сынақ суретін қолдану қажет. Сонымен қатар, мидың жұмысы көру мүшелері қабылдаған кескінді түзетуге мүмкіндік береді, нәтижесінде біз объектінің кедергісіз және дақтарсыз тұтас бейнесін көреміз. Осылайша, көз құрылғылары мен орталық жүйке жүйесінің ерекшеліктері адамға қызығушылық тақырыбын қарастыруға шоғырландыруға мүмкіндік береді. Қызығушылық өмірлік қажеттілікке байланысты ма, әлде формалардың ерекше әсемдігімен бе, әйтеуір, сау көз сізге барлық қажетті визуалды ақпаратты алуға мүмкіндік береді.