в различных зонах ЧСС в условиях соревновательной деятельности

152
ПЕДАГОГИКА ЖƏНЕ ПСИХОЛОГИЯ - ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ
№3, 2014
Наши  данные  не  совпадают  с  мнением 
М.А. Годика [2], который отмечает, что веду-
щим  физическим  качеством  с  точки  зрения 
энергетики  футбола  являются  аэробные  воз-
можности футболистов, и их развитию следу-
ет уделять особое внимание.
Кроме  этого,  наши  исследования  показа-
ли,  что  в  процессе  контрольных  игр  на  раз-
личных  этапах  подготовительного  периода 
показатели, характеризующие соревнователь-
ную деятельность (двигательную активность, 
ЧСС  уд/мин,  технико-тактические  действия) 
имеют различную динамику.
ЛИТЕРАТУРА
1  Сахновский  К.П.  Подготовка  спортив-
ного  резерва / К.П.  Сахновский. – Киев : 
Здоров’я, 1990. – 146 с.
2  Годик  М.А.  Спортивная  метрология: 
[учебник для институтов физической культу-
ры] / М.А. Годик. – М. : ФиС, 1988. – 192 с.
3  Полишкис  М.С.  Показатели  коллектив-
ных  и  индивидуальных  технико-тактических 
действий как критерии оценки качества игры 
футболистов / М.С. Полишкис, Ю.Я. Поволоц-
кий // Футол : ежегодник. – М., 1986. – С. 46-50.
4  Шамардин  В.Н.  Медико-биологические 
основы спортивной тренировки футболистов: 
[монография] / В.Н.  Шамардин. – Днепро-
петровск : Пороги, 1998. – 134 с.
5 Зеленцов А.С. Технико-тактические дей-
ствия футболистов / Зеленцов А.С., Лобанов-
ский В.В., Разумовский Е.А. // Футбол: Еже-
годник / [сост. В.П. Климин, С.А. Савин] – М. 
: Физкультура и спорт, 1982. – С. 9-13.
6 Wutsherk H. Grundzuge der Methodologie 
der Sportanthropometrie : D. Sc. Dussertation / 
H. Wutsherk. – University of Leipziq, 1977.
7  Бакшин  С.Г.  Оценка  пространственно-
временных характеристик двигательной дея-
тельности  футболистов  высокой  квалифика-
ции: автореф. дис. на соискание учен. степени 
канд.  пед.  наук / С.Г.  Бакшин. – Малаховка, 
1987. – 23 с.
8  Куликов  Л.М.  Управление  спортивной 
тренировкой:  системность  адаптация,  здоро-
вье / Л.М. Куликов. – М. : ФОН, 1995. – 395 с.
9 Бойченко Б.Ф. Возрастная динамика фи-
зических качеств и технико-тактического ма-
стерства в связи с совершенствование систе-
мы отбора юных футболистов: автореф. дис. 
на соискание учен. степени канд. пед. наук / 
Б.Ф. Бойченко. – Киев, 1986. – 21 с.
10 Искусство подготовки высококлассных 
футболистов: научно-методическое пособие / 
[под ред. Н.М. Люкшинова]. – М.: Советский 
спорт, 2003. – 416 с.
11 Папян Г.Г. Сравнительная характеристи-
ка технико-тактической подготовки футболи-
стов в связи с особенностями соревнователь-
ной деятельности: автореф. дис. на соискание 
учен. степени канд. пед. наук. / Г.Г. Папян. – 
М., 1983. – 24 с.
12  Петухов  А.В.  Методика  формирования 
индивидуальной  технико-тактической  под-
готовки юных футболистов: автореф. дис. на 
соискание учен. степени канд. пед. наук / А.В. 
Петухов. – М., 1990. – 22 с.
13 Савин С.А. О новом подходе к исследо-
ванию  и  оценке  соревновательной  деятель-
ности футболистов / С.А. Савин, М.С. Ким // 
Футбол : ежегодник / [сост. С.А. Савин, А.С. 
Соловьев]. – М.: Физкультура и спорт, 1985. – 
С. 45-48.
14  Шестаков  М.М.  Футбол.  Педагогиче-
ские  аспекты  проблемы  индивидуальных 
особенностей  игроков:  учебно-методическое 
пособие. – Краснодар, 1995. – 58 с.
15 Шамардін В.М. Характеристика рухової 
та  ігрової  діяльності  футболістів / В.М. 
Шамардін // Спортивний вісник Придніпров’я. 
– Дніпропетровськ, 2007. – № 1. – С. 87-89.
16  Шамардин  В.Н.  Двигательная  деятель-
ность и динамика частоты сердечных сокра-
щений  футболистов  высокой  квалификации 
в  условиях  соревновательной  деятельности 
/ В.Н. Шамардин // Слобожанський науково-
спортивний вісник. – Харків, 2012. – № 1. – С. 
31-35.
17  Люкшинов  Н.М.  Об  эффективности 
тренировочной  работы  футболистов  высших 
разрядов / Н.М.  Люкшинов,  Ю.А.  Морозов 
// Теория и практика физической культуры. – 
1970. – № 8. – С. 32-34.

153
Білім берудің қазіргі əдістемелері мен технологиялары – Современные методики и технологии обучения
18 Match analysis of Australian professional 
soccer players / [Withers R.T., Maricic Z., 
Wasilevski S., Kelly L.] // Journal of Human 
Movement Studies. – 1982. – № 8. – P. 159-176.
19 Лухтанен П. Биомеханические аспекты 
игровой  деятельности  в  футболе / П.  Лухта-
нен // Всеукраинский  научно-практический 
журнал  «Футбол-профи». 2006. – № 3. – С. 
40-47.
20  Тюленьков  С.Ю.  Теоретико-методиче-
ские  подходы  к  системе  управления  подго-
товкой футболистов высокой квалификации / 
С.Ю. Тюленьков. – М. : Физическая культура, 
2007. – 349 с.
 С.А. ЖОЛДАСБЕКОВА, П.М. ЖАРЫЛҚАСЫН
М. Əуезов атындағы ОҚМУ
saulez.63@mail.ru
Шымкент қ., Қазақстан
БОЛАШАҚ МАМАННЫҢ ФУНКЦИОНАЛДЫ САУАТТЫЛЫҒЫН АРТТЫРУДЫҢ 
МАҢЫЗДЫЛЫҒЫ
Аннотация
Мақалада  болашақ  маманның  функционалды  сауаттылығын  арттырудың    маңыздылығы 
қарастырылған. Сонымен қатар, жалпы жəне кəсіби білімнің басты нəтижесі ретінде білімділік 
деңгейі анықталған.
Түйін сөздер: функционалды сауаттылық, тұлғаның білімділігі, стандарт.
В статье рассматривается сущность развития функциональной грамотности будущих специ-
алистов. А также, определено уровень грамотности как основной результат общего и профес-
сионального образования.
Ключевые слова: функциональноя грамотность, образованность, стандарт. 
Annotation
The article deals with the essence of development of functional literacy of future specialists. And 
also, the literacy rate is defi ned as the main outcome of general and vocational education.
Keywords: professional education, functional competence.
Қ
азіргі  кезде  жоғарғы  педагогикалық 
білім 
студенттің 
тұлғалық-кəсіби 
қалыптасу  үрдісі  ретінде  қарастырылады 
жəне 
гуманитарлық-бағдарланған 
бағыт 
бола  отырып,  шығармашылық  өркендеу  мен 
тұлғалық  шыңдалуға  деген  адам  сұранысын 
қанағаттандырады,  сонымен  қатар  өзгермелі 
əлеуметтік-мəдени  жəне  білім  қоғамындағы 
оның кəсіби құзіретілігінің, ұшқырылығы мен 
бейімделісінің  жоғары  деңгейін  қамтамасыз 
етеді.
Елбасының  «Қазақстан  жолы - 2050: бір 
мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты Жолда-
уы  бойынша 2011-2016 жылдарға  арналған 
функционалдық 
сауаттылықты 
дамыту 
жөніндегі  ұлттық  жоспарды  іске  асыру  бой-
ынша бірқатар жұмыстар жүргізілуде. Негізгі 
күш  мектепте  оқыту  сапасын  арттыруға, 
балалардың  функционалдық  сауаттылығын 
дамытуға салынатын болады [1].  
Болашақ кəсіп иесінің білімділік деңгейін 
анықтау үшін білім стандарты қолданылады. 

154
ПЕДАГОГИКА ЖƏНЕ ПСИХОЛОГИЯ - ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ
№3, 2014
Стандарт (ағыл. standart – бекітілген үлгі, эта-
лон,  модель) – құрамына  қарастырылатын 
нысанға  қойылатын  біріңғай  мемлекеттік 
талаптар  мен  нормалар  кіретін  нормативтік 
құжат [2; 3]. Əлемдік тəжірибеде білім стан-
дарты ретінде оқушының жүйе кепілдік бер-
ген (педагогикалық əрекет үрдісінде сапалық 
түрде  мазмұндалып,  өлшенетін)  білімге 
міндетті түрде жетуі қабылданған.
Жалпы  жəне  кəсіби  білімнің  басты  нəти-
жесі  болып  білімділік  деңгейі  табыла-
ды.  Білімділіктің  үш  негізгі  деңгейін  бөліп 
көр сетуге  болады:  тұлға  үшін  маңызды 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
(
 
 
 
 
 
 
 
 
 (
 
 
 
 
) 
 
 
 
(
, 
, 
 
 
, 
 
) 
1 сурет – А.П. Тропицына бойынша білімділік құрылымы
шешілетін  мəселелер  түріне,  тұлға  шешуге 
қабілетті өмірлік міндеттер типіне, игерілген 
білім кеңістігіне, меңгерілген əрекет əдістері 
мен  мəселелерді  шешудің  қалыптасқан 
танымдық  базасына  байланысты  қарапайым 
сауаттылық деңгейі, функционалдық сауат-
тылық деңгейі жəне құзіреттілік деңгейі.
Кез-келген  түрдегі  сауаттылық  оқу  үрді-
сінде  қалыптасады,  оның  нəтижесі  бола 
отырып, қойылған мақсатқа сай əрекет нəти-
желеріне  жетудегі  адам  қабілетінде  көрініс 
береді. 
Тұтастай  алғанда,  сауаттылық  əлеуметтік 
қол жеткізілген факторлар ретіндегі адам мен 
қоғам  дамуындағы  өркениеттің  ең  маңызды 
жетістіктерінің  біріне  жатады.  Сауаттылық 
(грекше – оқу, хат) – кең мағынада əдеби тіл 
нормаларына  сай  ауызша  сөйлеу  мен  жазба-
ша жазу машығын игеру ретінде түсіндіріледі 
[4]. 
Сондай-ақ,  сауаттылық:  а)  қандай-да 
бір  сала  бойынша  білімнің  болуы  (саяси 
сауат тылық,  техникалық  сауаттылық);  б) 
əдеби  тіл  (грамматикалық,  стилистикалық, 
орфоэпиялық 
жəне 
т.б.) 
нормаларына 
сай  өз  ойын  мазмұндай  білу  ретінде  де 
түсіндіріледі.  Біздің  ойымызша,  жоғарыда 
көрсетілген  «сауаттылық»  ұғымының  сөздік 
анықтамаларынан  «сауаттылық»  ұғымының 
құрылымын  қалыптастыратын    ортақ  мини-
малды  жеткілікті  белгілерді  бөліп  көрсетуге 
болады:  жазбаша  жəне  ауызша  сөйлеу 
дағдысын  игеру  (қатесіз  оқып,  жаза  білу 
дағдысы),  білімнің  қажетті  деңгейін  (нақты 
əрекет  дəрежесінде)  меңгеру.  Бұл  кездегі 
«сауаттылық»  ұғымының  нақты  мазмұны 

155
Білім берудің қазіргі əдістемелері мен технологиялары – Современные методики и технологии обучения
тарихи  түрде  өзгеріп,  индивид  дамуына: 
қарапайым жазу, оқу жəне санау дағдыларынан 
–  адамның  əлеуметтік  үрдіске  саналы  түрде 
қатысуына  мүмкіндік  беретін  қоғамдық, 
əртүрлі  білім  мен  дағдылар  кешенін  игеруге 
деген  қоғамдық талаптардың өсуімен кеңею 
беталысына ие болады.
Білім 
тұжырымдамасы 
шеңберіндегі 
қара пайым  сауаттылық  өзіндік  қарапайым 
мақсаттарға  жету  үшін,  мəдени  кеңістікпен 
шектелген  тұлғаның  білім,  қарым-қатынас 
əрекетіндегі  практикалық  мəселелерін  шешу 
үшін  тілдік  сауаттылық,  компьютерлік 
сауаттылық,  оқу,  жазу  секілді  оқу-танымдық 
əрекеттің  қарапайым  құралдарын  пайдалану 
сауаттылығын сипаттайды. 
Функционалдық  сауаттылық  қолданбалы 
білім  негізінде  түрлі  салалардағы  стандарт-
ты  өмірлік  міндеттерді  шешу  қабілетін  си-
паттайды.  Шешілетін  міндеттер  көңілге 
қонымды  заманауи  əлеуметтік  практиканың 
барлық  негізгі  бағыттарын  (оқуды,  қатынас 
пен  қызмет  көрсетуді,  табиғи  жəне  мəдени 
ортамен,  əртүрлі  əлеуметтік  институттар-
мен,  қоғамдық  саяси  бірлестіктермен  өзара 
қатынасты) қамтуы тиіс. Бірқатар О.С. Газмен, 
В.С. Леднев, Г.И. Щукина секілді ғалымдардың 
зерттеулерінде, 
оқушыларды 
қамтитын 
барлық  əрекет  түрлерінде  функционалдық 
сауаттылықтың 
көрініс 
табылатындығы 
сипатталады. 
Яғни,олар 
оқу-танымдық, 
құндылықтық-бағдарлық,  коммуникативтік, 
түзілімдік  (пəндік-практикалық),  көркем 
жəне ойын əрекеттері барысында.
Жалпы 
мəдени, 
кəсібиге 
дейінгі, 
əдіснамалық  болып  бөлінетін  құзіреттілік 
теориялық  білімге:  ғылыми  ұғымдарға, 
қағидаларға, заңдарға, теориялар мен ғылыми 
əдістерге  сүйене  отырып,  түрлі  əрекет 
саласындағы  міндеттерді  шешу  қабілетін 
сипаттайды.  Жалпы  мəдени  құзіреттілік 
ауқымды  мəдени  кеңістік  құндылықтарына 
бағдарланған  тұлғаның  шығармашылық-
əрекеттік өздік жетілуі үшін жеткілікті деңгей, 
сонымен қатар, өзіндік құзіреттілік шекарала-
рын бағалаудағы тұлға қабілеті ретінде сипат-
талады. 
Кəсібиге  дейінгі  құзіреттілік  кəсіпті  са-
налы  түрде  таңдау  мен  ЖОО-на  сəйкес 
ұтымды  оқу  үшін  жеткілікті  деңгей  ретінде 
түсіндіріледі.  Əдіснамалық  құзіреттілік – 
бұл практикалық сипаттағы міндеттердің кең 
спектрін шешуге деген өзіндік зерттеу əрекеті 
үшін жеткілікті деңгей.
Функционалдық  сауаттылық  деңгейі  құзі-
реттілік  деңгейінен  компоненттік  құраммен 
емес, білім, өтілетін пəн аумағындағы кейбір 
дағдылар жинағы түріндегі компонент ретін де 
жоғары дəрежеде тиісті сипаттағы тереңдігі-
мен, кеңдігі жəне көлемімен ерекшеленеді.
Функционалдық 
сауаттылық 
деңгейі 
құзі реттілікті  барынша  тиімді  қалыптасу 
үрдісін  басқаруға  жəне  осы  қалыптасу  жо-
лын қадағалауға мүмкіндік береді. 
Педагогика  мен  дидактикаға  функцио-
налдық сауаттылық ұғымы политехникалық 
білімнен  келді.  Оқушылардың  білімді  иге-
ру мен меңгеру үшін бір пəнді өту үрдісінде 
меңгерген  білімдерін  басқа  пəндерде  пай-
далана  алмауын  талдау  политехникалық 
білімнің «функционалдық табиғатын» ашып, 
өз  бетінше  іс-тəжірибеде  политехникалық 
білімді  демонстрациялап,  қолдануға  мүм-
кіндік  беретін  белгілі-бір  функционалдық 
дағыларды  оқушыларда  дамыту  қажеттігін 
көрсетті [5]. «Білім  жүйесінің - оқушылар 
іс-тəжірибеде,  өмірде  немесе  жаңа  білімді 
өзіндік  игеру  үшін  пайдалана  алмайтын 
өзара  байланыспаған  мəліметтер  конгло-
мераты  түрінде  болатындығы»  байқалды 
[6].  Бұл  жерден  іс-тəжірибедегі  білім 
қолданысын себептендіретін политехникалық 
дағдылардың  даму  куəлігі  ретінде  поли-
тех никалық 
білімдегі 
функционалдық 
сауаттылық  ұғымы  туындады.  Кейінірек 
функционалдық сауаттылық термині білімді, 
машық  пен  дағдыны  практикалық  игеру 
деңгейінің  көрсеткіші  ретінде  басқа  оқу 
пəндерімен  білім  салаларына  (аумағына)  та-
рала бастады. 

156
ПЕДАГОГИКА ЖƏНЕ ПСИХОЛОГИЯ - ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ
№3, 2014
«Функционалдық  сауаттылық»  термині-
нің  қолдану  жиілігінің,  сондай-ақ  оның 
практикалық  құндылығының  өсуіне  орай 
(мысалы,  БҰҰ 2003-2012 жылдарды  сауат-
тылықтың  онжылдығы  деп  жариялады), 
отандық  та,  шетелдік  те  зерттеушілердің 
барлығы  осы  ұғымды  зерттеумен  айналысу-
да.  Функционалдық  сауаттылықтың  бірнеше 
анықтамасы бар [7]:
- Адамның сыртқы ортамен қатынасқа түсу 
жəне  онда  максималды  жылдам  бейімделу, 
əрі жұмыс істеу қабілеті;
- Нақты мəдени ортадағы тұлға тіршілігін 
жүзеге  асыру  үшін  минималды  түрде  қажет 
деп 
саналатын 
əлеуметтік 
қатынастар 
жүйесіндегі  тұлғаның  қалыпты  жұмысын 
қамтамасыз  ететін  білімнің,  іскерлік  пен 
дағдының автоматты деңгейі (В. Мацкенвич, 
С. Крупник);
-  Адамның  өзі  өмір  бойы  жолығатын 
барлық  əрекеттерді  максималды  тиімді 
орындаудың  дайындық  деңгейі,  тұлғалық 
жетілу  жиынтығы  мен  адамның  тұлғалық 
сапасының оның кəсібіне сəйкестігі;
-  Белгілі-бір  тарихи  жағдайлардағы  өмір 
мен  нақты  жағдайлардағы  əрекет  үшін 
қажетті  білімнің,  машықтың,  дағды  мен 
қабілеттердің  минималды  деңгейі;  жеке 
жəне  қоғамдық  өмірге,  үй  мен  жұмысқа 
қатысты  индивидтің  əлеуметтік  инспекта-
циясын  қанағаттандыратын  функцияларды 
əлеуметтік тұрғыдан бейімделген индивидтің 
орындауында көрініс береді;
-  Ұлттың,  елдің  немесе  адамдар  тобының 
мəдени немесе гуманитарлық даму өлшемі;
-  ЮНЕСКО  құжаттарында  біршама 
кейінгі  кезеңдерде  адамның  функционалдық 
сауаттылығының келесі анықтамасы берілуде: 
«Функционалдық  сауатты  деп  топ  немесе 
қоғамның тиімді жұмыс жасауы үшін қажетті 
сауаттылықтағы  барлық  əрекет  түрлеріне 
қатыса  алатын  жəне  өзіндік  даму  мен  қоғам 
дамуы үшін оқуды, жазу мен есептеуді пайда-
лануды жалғастыру мүмкіндігі бар адам сана-
лады» (ЮНЕСКО. Бас конференция актілері. 
Жиырмасыншы  сессия... 1 қосымша, 19 б. 
қараңыз).
Соңғы кездері функционалдық сауаттылық 
ұғымына  деген  қызығушылық  гуманиза-
циялау  жəне  гуманитарланудың  заманауи 
үрдістеріне,  компьютерлендіру,  супертехно-
логияландыру, жаһандану жəне т.б. үрдістерге 
байланысты 
артып, «функционалдық 
сауаттылық»  термині  тек  оқу  мен  жаза 
білуді  ғана  көрсететін  ескірген  сауаттылық 
ұғымына  қарама-қайшылық  ретінде  пайда 
болды.  Функционалдық  сауаттылық  ұғымы 
күнделікті  өмірде  де,  кəсіби  əрекетте  де 
тұлға  жұмысын  сипаттауға  мүмкіндік 
беретін  біріккен  көрсеткіш  болып  табыла-
ды  да,  осыған  байланысты  функционалдық 
сауаттылықты  зерттеу  мəселесі  ерекше 
өзектілікке ие болды. 
В.де  Ландшеер  функционалдық  сауат-
тылық  мазмұнына  келесі  дағдыларды  кір-
гізеді:
- өз аты мен тегін оқып, жазу;
-  күнделікті  өмірде  қажетті  мəтіндерді 
(газеттерді, заң құжаттарын, нұсқаулықтарды, 
хаттарды, сауалнама толтыру жəне т.б.) оқу;
-  түрлі  мəндегі  мəтіндерді  оқып,  түсіну 
жəне  түрлі  корреспонденттермен  əртүрлі  са-
уалдар бойынша қатынасу;
-  кəсіпке  қойылатын  талаптар  бойынша 
оқу мен хаттар үдесінен шығу;
-  қарапайым  арифметикалық  əрекеттерді 
орындау  жəне  түрлі  анықтамалар  мен 
сөздіктерді пайдалану;
- өзіндік азаматтық құқықтарды пайдалану 
жəне оларды қорғау;
-  оқудың,  жазудың,  ауызша  сөйлеу  мен 
тыңдаудың негізгі үрдістерін меңгеру;
-  жаратылыстану  жəне  гуманитарлық 
ғылым  негіздерін;  заманауи  қоғамда  жеке 
мақсаттарға  жетуге  мүмкіндік  беретін  оқу 
əдістері мен тəсілдерін игеру [8,9].
«Білім  барлығы  үшін»  Бүкіл  əлемдік  Де-
кларациясына  сай [10], белгілі-бір  базалық 
дағдылар мен қажетті базалық білім мазмұнын 
игеру нəтижесінде тұлға:

157
Білім берудің қазіргі əдістемелері мен технологиялары – Современные методики и технологии обучения
- өмір сүруге;
- өзіндік қабілеттерін дамытуға;
- дұрыс өмір салтын ұстануға;
- қоғамды дамытуға белсенді қатысуға;
- жеке өмірлік жағдайларын жақсартуға;
- стандартты емес шешімдер қабылдауға;
-  білімін  жалғастыруға  яғни,  функцио-
налдық  тұрғыдан  сауатты  қабілетті  болуы 
тиіс.
Функционалдық  сауаттылық – контекстік 
тұрғыдан  өзгермелі,  яғни  ол  белгілі-бір  та-
рихи  кезеңдегі  нақты  елдің  əлеуметтік 
контекстімен анықталады. 
Бүгінгі 
күні, 
ақпараттық 
қоғамның 
өндірістік  дəуірінде  болашақ  кəсіп  иесінің 
сауаттылық  мəселесінің    өзектілігі  жаңа 
деңгейде байқалады:
- біріншіден, дамыған елдердегі қарапайым 
сауаттылық мəселесі ретінде;
-  екіншіден,  индустриалды  дамыған 
елдердегі 
функционалдық 
сауатсыздық 
мəсе лесі 
ретінде 
аспектілерде 
көрініс 
берді.  Бұл  құбылыс  білім  беру  жүйесінің 
ерекшеліктерімен  жəне  не  біліктілікті,  не 
білімді  қажет  етпейтін  көптеген  техно-
логиялық үрдістерде көрінеді;
-  үшіншіден,  жаһандану  үрдістерінің 
қуат ты  дамуымен  себептендірілетін  функ-
ционалдық сауаттылықтың жаңа көкжиегі нің 
пайда болуы мəселесі ретінде сипатталады.   
ƏДЕБИЕТТЕР
1 Елбасының «Қазақстан 2050 – Мəңгілік 
ел» жолдауынан http://www.edu.gov.kz
2  Электролиттік  диссоциация  тақырыбын 
оқыту  барысында  оұқушының  функци-
ональды  сауаттылығын  дамыту.  Педагог 
кадрларға  арналған  оқу-əдістемелік  құрал. 
/  Б.Б.  Торсықбаева,  А.Сексенова. – Астана: 
«Сарыарқа» Б., 2013. – 92 бет.
3  Пак  М.  Концепция  интегративно-кон-
текстного  образования  в  средней  и  высшей 
школе. – СПб.: РГПУ им. А.И. Герцена, 2002. 
– с. 113.
4  Расчетина  С.А.  Стандарт  образования 
как модель, мера и норма образованности / В 
сб.:  Образовательные  стандарты  и  оценка. – 
Спб. –         С. 11-13.
5 Шутова И.В. Методика оценивания функ-
циональной грамотности учашихся в процес-
се  обучения  химии:  Дисс...  канд.  пед.  наук: 
13.00.02. – СПб., 2003. – 183 с.
6  Анурова  И.В.  Формирование  функци-
ональной  социокультурной  грамотности  на 
среднем этапе обучения в школе с углублен-
ным  изучением  иностранного  языка:  на  ма-
териале  испанского  языка:  Дисс...  канд.  пед. 
наук: 13.00.02. – М., 2001. – 270 с.
7  Захарова  А.И.  Педагогические  условия 
реализации принципа гуманитаризации обра-
зования в процессе изучения физики в стар-
ших классах: Автореф. дисс... канд. пед. наук: 
13.00.01. – Якутск, 2004. – 17 с.
8 Мацкевич В., Крупник С. Функциональ-
ная  грамотность http://worvik.narod.ru/slovar/
fg.htm
9  Перминова  Л.М.  Минимальное  поле 
функциональной грамотности. – Педагогика, 
№2, 1999. – С. 26-29.
10  Перминова  Л.М.  Формирование  функ-
циональной  грамотности  учащихся:  основы 
теории и технология – Спб: СПбГУПМ, 1998. 
– 49 с. 
11 Сметанникова Н.Н. Грамотность, един-
ственное  или  множественное  число? http://
www.library.ru/1/sociolog/text/t_21.php
 

158
ПЕДАГОГИКА ЖƏНЕ ПСИХОЛОГИЯ - ПЕДАГОГИКА И ПСИХОЛОГИЯ
№3, 2014
 Г.Б. ИСАБЕКОВА
Международный казахско-турецкий университет им. Х.А. Яссауи
Факультет История-Педагогика
gulnur_taraz @mail.ru
г. Туркестан, Казахстан

жүктеу/скачать 2,14 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: