Сборник материалов III международной научно-практической конференции «инновации в образовании: поиски и решения»

131

образовательного процесса, направленной на воспитание потребности и умения самостоятельно добывать и 

применять знания на практике и на развитие ученика как личности и субъекта деятельности. В связи с этим, 

происходящие  изменения  в  сфере  образования  Казахстана  обоснованы  необходимостью  соответствия 

мировым стандартам качества образования. 

Тенденции  развития  образования  в  мире  характеризует  высокая  интенсивность  различных 

преобразований, затрагивающих и организационные, и управленческие структуры образования, содержание, 

методы и технологии обучения, условия и формы сотрудничества, принципы и подходы к образовательному 

процессу. 

Нынешнее общество нуждается в высокообразованных, предприимчивых, рационально мыслящих людях, 

легко  адаптирующихся  в  социуме,  самостоятельно  принимающих  ответственные  решения,  способных  к 

сотрудничеству, отличающихся конструктивностью и чувством ответственности за судьбу семьи, коллектива 

и страны. 

Обновляемая  система  образования  в  нашей  стране  нацелена  на  решение  этой  важной  задачи.  Это 

сопровождается  модернизацией  педагогической  теории  и  практики  учебно-воспитательного  процесса. 

Таким образом, происходит смена образовательной парадигмы: предлагаются новые подходы к разработке 

содержания  образовательных  программ,  к  методам  преподавания,  новый  педагогический  менталитет. 

Происходит выстраивание и внедрение новой модели обучения подрастающего поколения. Ее основные 

цели и составляют суть внедряемых в Автономной организации образования «Назарбаев Интеллектуальные 

школы» новых интегрированных образовательных программ [1]. 

Опыт Назарбаев Интеллектуальных школ был учтен при разработке Государственного общеобязательного 

стандарта начального образования, утвержденного в 2015году и проходящего апробацию в 30 пилотных 

школах, а также проектов ГОС основного и общего среднего образования. 

На  основе  обновленных  стандартов  разработаны  учебные  программы  нового  формата,  с  иной 

структурой  и  содержанием.  Главная  их  особенность  заключается  в  том,  что  теперь  образование  будет 

строиться  не  от  содержания  к  обучению,  а  от  ожидаемых  результатов  обучения.  Ожидаемые  результаты 

обучения конкретизируются  в  цели  обучения  конкретному  учебному  предмету  по  классам  и  по  каждому 

разделу,  образуя  систему  долгосрочных  и  среднесрочных  целей  обучения,  направленных  на  создание 

образовательной среды, благоприятной для развития навыков широкого спектра, гармоничного становления 

и интеллектуального развития личности. 

Изменен  принцип  проектирования  содержания  по  каждому  учебному  предмету:  линейный  принцип 

сменился принципом спиральности, то есть постепенного наращивания знаний и умений, как по вертикали, 

так  и  горизонтали.  В  связи  с  этим,  следует  учитывать  положенный  в  основу  построения  содержания 

учебной программы принцип спиралевидного расположения учебного материала для его изучения, а также 

структурирование содержания материала через изучение рекомендованных межпредметных сквозных тем 

по классам и четвертям [2]. Важной особенностью является акцент на формировании социальных навыков, 

на соответствии содержания разделов и предложенных тем запросам времени. 

В  учебном  плане  по  предмету  представлены  рекомендации  по  преподаванию  содержания  учебной 

программы по классам. Учителя могут использовать упражнения из учебного плана для того, чтобы убедиться 

в том, что учащиеся достигли всех целей обучения и знают содержание учебной программы. 

Долгосрочное  планирование  осуществляется  лицами  и  органами,  формирующими  политику  в  сфере 

образования и школьной администрацией. На стадии разработки долгосрочного плана определяют: общие 

принципы  развития  образования  (концепцию  её  развития);  главное  направление  и  программы  развития; 

содержание и последовательность осуществления важнейших мероприятий, обеспечивающих достижение 

поставленных образовательных целей. 

Среднесрочное планирование обычно осуществляется группой учителей или отдельно взятым учителем, 

структурирующими учебную программу в последовательную серию уроков. Среднесрочное планирование 

конкретизирует  ориентиры,  определенные  долгосрочным  планом,  и  осуществляется  на  более  короткий 

период. В среднесрочных планах формулируют основные задачи на установленный период. В нем отражаются 

темы обучения на каждую четверть или раздел. Распределение часов внутри разделов можно варьировать 

по усмотрению учителя. 

В среднесрочных планах, базируясь на системе целей и подходах к обучению, даются рекомендации для 

учителя по проведению занятий по темам и разделам, организации учащихся на уроках, а также ресурсы 

(интернет, тексты, упражнения, видео- и аудиоматериалы и др.) [3]. 

Краткосрочный план составляется на основе среднесрочного плана на один урок по определенной теме 

и  включает  конкретные  методические  рекомендации  к  планированию  содержания  урока.  Иначе  говоря, 

краткосрочное  планирование  включает  конкретные  способы  использования  ресурсов,  необходимых 

для  достижения  целей,  определенных  в  среднесрочных  и  долгосрочных  планах.  Планирование  уроков 

содействует пониманию учителями: для кого планируется серия последовательных уроков, чему необходимо 

научить и какой метод оценивания необходимо использовать. Краткосрочный план включает в себя цели 

урока,  задачи  урока,  используемое  оборудование  и  план  –  конспект  [3].  При  разработке  плана  учителю 

132

следует  обратить  внимание  на  дифференцированный  подход  обучения  и  учитывать  индивидуальные 

особенности  детей.  Для  этого  учителю  необходимо  особенно  тщательно  отбирать  учебный  материал  и 

правильно  подбирать  виды  деятельности.  После  каждого  урока  учителю  следует  провести  анализ  урока 

(рефлексию) для того, чтобы выявить моменты, которые не поняли или не освоили учащиеся. 

Таким образом, современный урок рассматривается не как статичная, но как «вариативная», постоянно 

развивающаяся, коллективно-индивидуальная организационная форма взаимодействия учителя и ученика. 

Урок – результат творчества всех участников учебного процесса. 

Вся работа по планированию уроков должна осуществляться с учетом новых подходов в преподавании и 

обучении. Поэтому в рамках реализации обновленного содержания образования необходимо использование 

передового  опыта,  новейших  технологий  и  подходов  в  преподавании  и  обучении,  новой  системы 

оценивания,  усиление  эффективных  путей  внедрения  информационно-коммуникационных  технологий  и 

возможностей  разнообразных  цифровых  образовательных  ресурсов  в  обучении,  межшкольное  сетевое 

взаимодействие, межшкольные учебные планы и программы, «обмен учителями». Учитель теперь выступает 

не как единственный источник знаний, а как организатор активной учебно-познавательной деятельности 

самих обучающихся [2]. 

В  качестве  яркого  примера  отличительных  особенностей  в  планировании  можно  привести  фрагмент 

рекомендаций для учителя из среднесрочного плана по предмету «Обучение грамоте». В разделе «Все обо 

мне» дается описание рекомендуемых предварительных знаний: «Раздел опирается на знания и навыки, 

приобретенные во время обучения в дошкольном учреждении и/или дома. Учащиеся могут знать некоторые 

рассказы, популярные детские стихотворения и слова для того, чтобы описать себя». Далее дается контекст 

изучения данного раздела: «Первый раздел дает возможность учащимся узнать больше информации друг 

о  друге.  Этот  раздел  связан  с  личным  и  социальным  образованием,  а  также  с  гуманитарными  науками 

(«Познание мира»). На протяжении всего этого раздела будут изучаться регулярные конкретные звуковые 

сочетания. Учителя должны подобрать подходящие рассказы, стихотворения и рифмовки, которые подойдут 

к данному виду деятельности, и посредством повторения вовлечь учащихся в данные виды деятельности». 

Затем следует краткий обзор учебной деятельности, рекомендуемой учителю для ее организации: «Данный 

раздел начинается с темы «Любимые вещи», в результате обсуждения учащиеся обмениваются информацией 

о  своих  домах,  вещах,  предоставляя  возможность  задавать  вопросы  и  отвечать  на  них  во  время  работы 

в парах и группах, после чего идет работа по созданию совместных стихотворений и нехудожественных 

текстов».  Следующие  разделы  среднесрочного  плана  включают:  ссылку  на  учебную  программу,  цели 

обучения, рекомендуемые виды деятельности на уроке, заметки для учителя (по методике преподавания), 

учебные ресурсы. 

Как видно, взаимодействие учителя и учащегося не прерывается, более того, оно поощряется. Оценка 

достижений обучающегося осуществляется непрерывно, оценивается сам процесс движения к качественному 

результату. Учащийся самостоятельно и осознанно определяет свои пробелы и вместе с учителем работает 

над их устранением [3]. 

Огромная ценность такого характера взаимодействия с учеником заключается также в том, что учитель и 

ученик могут расти вместе, меняться, когда это необходимо, уважая мнение друг друга, даже если оно проти-

воречащее. Самооценивание ориентировано не на результат, а на процесс обучения, на его качество. Опыт 

внедрения  учебных  программ  обновленного  содержания  образования  в  пилотных  школах  подтверждает 

необходимость их использования общеобразовательными школами всей страны. 

Из вышесказанного следует, что передовые подходы к планированию содержания образования на всех 

уровнях школьного образования, классов, разделов учебных предметов и их отдельных тем, составляют одно 

из наиболее важных направлений обновления содержания образования. Подтверждением этому является 

то, что в новых учебных программах четко определены ожидаемые результаты «на выходе», представленные 

в виде навыков широкого спектра (функциональное применение знаний, ИКТ-навыки, исследовательские, 

коммуникативные навыки, критическое и творческое мышление, умение работать в группе и индивидуально), 

обеспечена  интеграция  предметов  и  содержания  для  более  целостного  восприятия  окружающего  мира, 

обеспечено построение предметных программ с четкими ожидаемыми результатами, которые способствуют 

применению знаний на практике, проведению исследовательских и проектных работ. 

Таким  образом,  обязательным  условием  развития  навыков  мышления  высокого  уровня  являются  все 

процессы обновления образования, направленные на переход от концепции «образование на всю жизнь» к 

пониманию необходимости «обучения в течение всей жизни»; от послушания к инициативности; от знаний 

к компетенциям. 

Список литературы

1 Методика составления учебной программы куррикулумного образца при 12-летней модели среднего 

образования (на примере интегрированных образовательных программ АОО «Назарбаев интеллектуальные 

школы» НАО 2013. Методическое пособие. 

2  Об  особенностях  преподавания  основ  наук  в  общеобразовательных  организациях  Республики 

133

Казахстан в 2015-2016 учебном году. Инструктивно-методическое письмо. – Астана: Национальная академия 

образования им. И. Алтынсарина, 2015. – 232 с. 

3  Суртубаева Д.А.  К  вопросу  о  критериальном  оценивании  учебных  достижений  учащихся.  –  Астана. 

НЦПК «Орлеу». 2014. 

Аңдатпа. Мақалада жаңартылған мазмұндағы білім беру бағдарламаларын әзірлеу, жоғары деңгейдегі 

ойлау дағдыларын дамытудың қажетті шарттары негізінде оқыту әдістерінің жаңа тәсілдері ашылады. 

Аннотация. В статье раскрываются новые подходы к разработке образовательных программ обновленного 

содержания,  к  методам  преподавания  в  качестве  необходимых  условий  развития  навыков  мышления 

высокого уровня. 

Abstract. The article describes a new approach to the development of educational programs with the updated 

content, to the methods of teaching as a prerequisite of high level thinking skills development. 

ИНТЕРАКТИВТІ ӘДІСТЕРДІ ҚОЛДАНУ – ЗАМАН ТАЛАБЫ 

Б.А. Кабылбекова 

Жамбыл облысы, 

Луговое селосы, №1 мектеп-лицейінің география пәні мұғалімі 

Пікір беруші – 

Тойғанбекова Ш. п.ғ.к., қ/профессор «Өрлеу» БАО АҚ, Жамбыл облысы бойынша 

педагогикалык кызметкерлердің біліктілігін арттыру институтының «ИТж ЖГПОЭ» кафедрасының 

меңгерушісі 

ХХІ  ғасыр  оқыту  процесінде  жаңа  педагогикалық  технологияны  пайдалануды  талап  етеді.  Әдістер 

оқытудың мазмұнын жетілдіреді, олардың әдістері мен құралдарының бірлігін қамтамасыз етеді. Бұл заңды 

үдеріс, себебі елде болып жатқан саяси, экономикалық, әлеуметтік және басқа да өзгерістер білім жүйесін 

сол  өзгерістер  тұрғысында  дамытуды  талап  етеді.  Қазіргі  таңдағы  білім  мен  тәрбие  технологиясында 

«жеке  тұлға»  тәрбиелейтін  мұғалімнің  де  өзіндік  жеке  тұлға  ретінде  шығармашылығының  орны  ерекше. 

Сонымен қатар білім беру мазмұнының жаңаруына да ықпалы мол. Себебі, білім беру мазмұнының жаңару 

жағдайында пәндерді оқыту түрлі әдістер мен тәсілдері арқылы оқытылады. Міне, осы талап тұрғысынан 

алғанда «Оқытудың интерактивті әдісі» шешуші орын алады. Егерде сабақ үстінде балалар мен мұғалімдердің 

арасында тығыз қарым-қатынас орнатылса және ұтымды нәтижеге жетсе, бұлайша оқытуды интерактивті 

деп атаймыз. 

Қазақстан  Республикасының  ұстаздарының  негізгі  мақсаты  –  қоғам  дамуының  қазіргі  кезеңіне  сай 

жастардың саналы ойлауын қалыптастыру, шығармашыл, өз мамандығын дұрыс таңдаған, ой-өрісі жоғары 

жеке тұлға дайындау. 

Қоғамның  дамып-өркендеуі,  оның  әлеуметтік-мәдени  этностық  ерекшеліктерін  толық  меңгеріп, 

өзгерістер, жаңалықтар, ұғымдар туралы болып жатқан барлық мәселелерге мән бере отырып, салауатты өмір 

салтын құруда, білім беру саласындағы инновацияны меңгеруде, қоғамымызды ізгілендіруде мұғалімдерге, 

олардың  кәсіптік  сапаларына,  білімділігі,  ғылыми-зерттеу  жұмыстарын  жүргізуге  қабілеттілігі,  мәдениеті, 

парасаттылығы, т.б. қасиеттеріне байланысты екендігін, мұғалімдік мамандықтың жан-жақты білімді, шынайы 

сезімтал болуды, шәкірттеріне шексіз сүйіспеншілікті беруді талап ететінін, еңбегінің нәтижесі әр күн сайын 

балаларға қуаныш әкелгенде ғана жемісті болатынын ұғындыру. Бүгінгі таңда ғасырлар қойнауында жатқан 

ұлттық  тәрбиенің  озық  әрі  өнегелі  дәстүрлерін,  асыл  қасиеттерін  оқушылардың  бойында  қалыптастыру, 

этнопедагогика  материалдарын  ұтымды  пайдалану  –  аса  маңызды  міндеттердің  бірі.  ХХІ  ғасыр  –  қатаң 

бәсеке ғасыры. Еліміздің білім беру жүйесі әлемдік білім беру кеңістігіне бағыт алуда. Бүгінгі күні қазақ 

халқының  ұлттық  мәдениетінің  қайта  өркендеу  жағдайында  жеткіншек  ұрпақты  ұлттық  дәстүрлерде 

тәрбиелеудің заңды объективті қажеттігі туды. Қай заманда болсын жас ұрпақтың өнеге тұтар өзіндік ұлттық 

тәлім-тәрбиесі  болатындығы  белгілі.  Егеменді  Қазақстан  Республикасының  болашақ  ұрпақтарының  сана-

сезімін, ұлттық психологиясын, оның ерте замандағы ата-бабалар салт-дәстүрімен сабақтастыра тәрбиелеу 

қазіргі күннің ең өзекті мәселесі екендігін өмірдің өзі көрсетіп отыр. 

Қазақстан Республикасының «Білім туралы» заңында «Білім беру жүйесінің басты міндеті – ұлттық және 

жалпы  адамзаттық  құндылықтармен  практика  жетістіктері  негізінде  жеке  адамды  қалыптастыруға  және 

кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау; … оқытудың жаңа технологияларын 

енгізу,  білім  беруді  ақпараттандыру,  халықаралық  ғаламдық  коммуникациялық  желілерге  шығу» делінген. 

Тарих пәні мұғалімдерінің міндеті – мәдениетті түрде білімді, іскер, жеке тұлғаны дамыту, ұлтымыздың рухын 

көтеру, осы мақсатқа жететіндей тиімді жол іздеу. 

Елбасы  Н.Ә.  Назарбаевтың  «Қазақстан-2050»  стратегиясы  –  қалыптасқан  мемлекеттің  жаңа  саяси 

134

бағыты  бағдарламасын  іске  асыруға  белсене  қатысатындар,  кең  байтақ  Қазақстанның  байлығына  ие 

болатындар, сол байлықты өз иелігіне жұмсайтындар, сөз жоқ, қазіргі мектеп қабырғасында жүрген біздің 

оқушыларымыз екеніне ешкім күмән келтіре алмайды. Менің де мұғалім ретінде алдыма қойған мақсатым – 

ұлттық педагогикалық тәрбие мен білім берумен қатар олардың шығармашылық қабілеттерін арттыру. Сол 

себепті сабақты идеялық жағынан ғылыми негізде, өмірмен байланысты ұйымдастыру оқушының қызығуын, 

білім құмарлығын таныту, әр сабақта оқушыларды ойлануға, өздігінен ізденіс жасауға баулып, ойын ауызша, 

жазбаша жинақтап баяндай білуге, мәдениетті сөйлеуге үйрету арқылы ұлттық әдет-ғұрыпты бойына сіңіруге 

дағдыландыру – әрбір ұстаздың абыройлы борышы. Бұл ретте өзім сабақ беретін тарих сабағымда оқытудың 

көптеген әдістерінен құралған интерактивті оқыту технологиясының тиімді әдістерін қолданамын. 

Интерактивті оқыту әдістері тұлғааралық қарым-қатынасқа негізделе отырып, «жеке тұлғаны дамытуға 

бағытталатын»  қазіргі  білім  беру  парадигмасын  қанағаттандырады.  Сонымен  бірге,  сапалы  білім  алудың 

алғышарттары болып табылатын таным белсенділігі мен ізденіс дербестігін қалыптастырып қана қоймай, 

ары қарай дамытады. 

Интерактивті ағылшын тілінен аударғанда inter – аралық, action – әрекет. 

Баланың жеке өздігінен ізденуіне мүмкіндік беру; 

Топтасып оқып үйренуге жағдай жасау; 

Өздерін – өздеріне бағалату; 

Іс-әрекет барысында білім алу; 

Оқушы өз ойын еркін айту үшін мұғалім мына тәсілдерді қолдануы тиімді: 

- Алғыс сезіміңізді білдіріп, үнемі көтермелеп отыру; 

- Ешқашан «жауабыңыз дұрыс емес» демеңіз, ондай жағдайда тек сыныптан келісесіздер ме деп сұрау; 

- Зейінсіз енжар оқушыны анықтау, мүмкін оларда ой не ғажайып пікір болуы. 

Осыған орай өзім сабақ беретін 5-9 сыныптарда осыған сәйкес өз тобымда ұйымдастырылған іс-әрекетті 

Д.Б. Эльконин, В.В. Давыдовтың «Дамыта оқыту технологиясы», В.Ф. Шаталовтың «Тірек сигналдары арқылы 

оқыту  технологиясы»,  Ж.  Қараевтың  «Деңгейлеп  оқыту  технологиясы»,  М.М.  Жанпейісованың  «Модульдік 

оқыту  технологиясы»  т.б.  технологияларының  элементтерінің  жиынтығы  оқытудың  интерактивті  оқыту 

технологиясының әдіс-тәсілдерін қолдану арқылы оқушылардың білім сапасын арттыруға ықпал жасаймын. 

Ең алдымен әрбір сабақтың өтуіне мұғалім үшін әдістемелік көмек технологиялық карта жасаймын. 

Заман талабына сай оқыту мен тәрбиенің соңғы түрлерін жедел игеріп, кәсіби шеберлікті ұштап отыру 

ұстаздың  басты  парызы.  Елбасымыз  Н.Ә.  Назарбаевтың  Қазақстан  Республикасының  2015  жылға  дейінгі 

білім беруді дамыту тұжырымдамасының жобасында: қазіргі білім берудегі басты мәселе-білім мазмұнына 

жаңалық енгізудің тиімді де жаңа әдістерін іздестіру мен оларды жүзеге асыра алатын болашақ мамандарды 

даярлау екені атап айтады. Болашақтың бүгіннен де нұрлы, шуақты болуына тікелей ықпал етіп, адамзатты 

алға апаратын күш білімінде ғана, деген ұранымен оқу үрдісін ұйымдастыру қажет. Мақаланың тақырыбын 

таңдағанда алдымен қазіргі заманның оқу барысында өзектілігін және талаптарын ескерте отырып тарих 

сабағының сапасын жаңа дәреже жоғарлату мақсаты қойылды. Нарықтық экономика шарттарында дамып 

жатқан біздің қазіргі білімі, алдымен оқушыларға деген мұғалімнің педагогикалық әсері: қазіргі заманыңдағы 

өмір  шарттарына  бейімделген;  бәсекелестікке  қабілеттілігі;  шығармашылықпен  ойлайтын  тұлғаны 

қалыптастыру  бағыттау  қажет.  Оқушылардың  тарих  сабағында  шығармашылық  қабілеттерін  дамыту  үшін 

жаңа  технологияларды  ұтымды  пайдалану  қажет.  Оқыту  технологияларының  құрылымдық  элементтеріне 

мыналар жатады: мақсат, мазмұн, әдістер, формалар, құралдар, оқушы, оқытушысы, нәтиже. 

Барлық  технологиялардың  мақсаты  –  пәнді  оқытуда  оқушының  жеке  басының  дара  және  дербес 

ерекшеліктерін ескеріп, олардың өз бетінше ізденуін арттырып, шығармашылықтарын қалыптастыру болып 

табылады. 

Интерактивті  оқытудың  басты  мақсаты  –  балаларды  өз  бетінше  ой  қорытып,  жауап  табуға  үйрету. 

Интерактивті әдісті пайдаланудың тиімділігі аса жоғары. Оқушы дайын білімді көшіріп алмай, өз бетімен 

ізденуге  мүмкіндік  алады.  Әсіресе  табиғатынан  тұйық,  өз  ойын  жеткізе  алмайтын,  өздеріне  сенімсіздеу 

оқушыларға  пайдасы  зор.  Ал  мұғалімнің  міндеті  –  оқушының  неғұрлым  белсенділік  танытуына  жағдай 

жасау, қажет кезде жол көрсету болып табылады. Мұнда мұғалімнің шығармашылықпен жұмыс істеуі үлкен 

рөл атқарады. Интерактивті оқыту-түсіндіру мен өзара қарым-қатынас диалог ретінде топқа бөлініп оқыту 

әдіс-тәсіліне негізделген оқытудың түрі. Нәтижесінде оқушы жинақталған тәжірибесін сыртқа шығарып, оны 

өмірде пайдалана алады. 

Интерактивті  оқыту  әдісінің  бір  ерекшелігі  –  оның  білімді  меңгеруге  емес,  тұлғаның  танымдық 

қабілеттерін  және  танымдық  үдерістерді,  яғни  жауабының  алуан  түрлерін,  ойлауды,  ынтаны,  қабылдау 

қабілеттерін  арнайы  жасалған  оқу  және  танымдық  жағдайлар  арқылы  дамытуға,  қарым-қатынас  ойын, 

танымдық  және  шығармашылық  қажеттіліктерін  қанағаттандыруға,  сөздік  қорын  белсенді  дамытуда 

бағытталуында. «Интерактивті оқыту» бұл ағылшынның «interact», «Inter» – өзара, «асt» – әрекет ету деген 

сөзінен шыққан. Сондықтан, интерактивті оқыту ең бірінші диалогтық оқыту, оқыту барысында оқушы мен 

оқытушы  арасындағы  өзара  байланысуы.  Интерактивтік  әдістеме  өзара  қарым-қатынастың  мол  ауқымын 

қамтиды. Дегенмен, әдістемелік амал қандай болса да, оқушылардың өздерінің өмірлік тәжірибелерін білім 

135

берудің негізгі көзі саналады. Оқу процесінің барысында мынадай қарым-қатынасқа түседі: 

1. Мұғаліммен (оқушылар мұғалімнің сұрағына жауап берген кезде); 

2. Өзге балалармен (қосақталып жұмыс істеу барысында); 

3. Шағын топтармен (3-5 баламен); 

4. Балалардың үлкен тобымен (көбіне пікірталас, сынып болып әлдебір мәселені талқылау барысында); 

5. Балалардың тобымен және халықпен (топ әлеуметтік сауалнама жүргізеді); 

6. Кейбір техника түрлерімен (мысалға, компьютер). 

Белсенді  оқыту  әдістемесінде  топтағы  балалардың  сандық  құрамы  өзара  қатынастың  не  оқудың 

сапалылығын  білдірмейді.  «Өзара  қатынас»  әдісінің  ерекшелігі  оқушылардың  өзін-өзі  ашуы,  тұйықтық 

мінездің жоғалуымен байланыстылығында. Оның мәні – балалар білім алу дағдыларын өзара қарым-қатынас 

арқылы меңгереді. Белсенді әдістеме білім берудің сапалы, нәтижелі болуына көмектеседі. 

Белсенді әдістемені пайдаланудың факторлары: 

Балалар ақпарат алып қоймай, сол сұрақтың шешімін табу жолы мен шешімнің дұрыстығын түсіндіре 

білуі,  өз  ойларын  талдауы,  бағалауы  және  дәлелдеуі;  талқыланып  отырған  мәселе  бойынша  дұрыс  емес 

шешімдер қабылдау дау туғызғандықтан балалар өз көзқарастарын, пікірлерін терең талдайды, сараптайды 

және қорғау барысында електен өткізеді. Балалардың ойлау белсенділіктерінің деңгейі жоғарылайды. 

Оқушылар  кейбір  мәселені  шешу  барысында  өздерінің  күнделікті  өмірде  алған  тәжірибелерін  не 

басқалардың тәжірибелерін пайдаланады. Балалардың жұп болып немесе шағын топпен жұмыс жасағандары 

өте тиімді. Балалар өздерінің жеке көзқарасынан не пікірінен басқа, дұрыс пікірлердің бар екендігін біліп, 

түсінеді. 

Конфуцидің айтуы бойынша «адамның өзі жасағаны 100 пайыз есте қалады, оқығанның 20 пайызын, ал 

естігенінің  10  пайызын  есте  жақсы  сақтайды  екен».  Сондықтан  оқушыларға  өздеріне  жасатып,  бағалатып 

отыратын, бағыт-бағдар беретін дарынды мұғалім де қажет. Бұл заманның ағымы. 

Бала мен мұғалімнің өзара қатынасы: 

* Бала пікірлер мен идеяларын еркін айтуға үйрету, айтқан көзқарастарына үнемі қолдау жасап отыру; 

*  Мұғалімдердің  көпшілік  жағдайда  жақсы  оқитын  оқушылардан  сұрап,  енжар  оқушыларға  көңіл 

аудармайтынын  жиі  байқаймыз,  сондықтан  оларға  жиі  сұрақтар  беріп,  тапсырма  бойынша  көзқарасын 

тыңдау қажет, ол балада басқа балаларға ұқсамайтын пікір де болуы мүмкін. 

Интерактивті әдістердің бір ерекшелігі балалардың бір-бірінен ұялмай өзіндік пікір қалыптастыруға, оны 

көпшілік ортада айтуға дағдыландырады. 

Сондықтан  білім  беруге  қойылатын  талаптар  үнемі  өзгеруді,  қазіргі  маман  ақпараттық  және  қарым-

қатынастық  технологияны  пайдалануға  дағдылануға,  ақпаратты  тауып,  өңдей  білуі,  шығармашылық  пен 

ойлап, шешім қабылдауы және өмір бойы оқып үйренуі тиіс. 

Заман  талабына  сай  технологияларды  қолдану  ауқымы,  түрлері  өзгеріп  отырады.  Бірақ,  ең  басты 

технологияларды тиімді, жүйелі қолдану керек. 

Инновациялық технологиялар: 

• 

Жобалау технологиясы; 

• 

Саралап даралап оқыту; 

• 

Дамыта оқыту технологиясы; 

• 

Модульдік оқыту технологиясы; 

• 

Сын тұрғысынан ойлауды дамыту; 

• 

Сатылай комплексті талдау; 

• 

Деңгейлеп оқыту технологиясы. 

Инновациялық технология нәтижелері: 

1. 

Сабақта оқушылардың барлығын қамтуға мүмкіндік туды. 

2. 

Оқушыларды ізденіске баулып, өз бетімен жұмыс істеуге үйретеді. 

3. 

Әр бір оқушының деңгейін анықтай аласың. 

4. 

Түрлі әдіс-тәсілдерді пайдалану сабақтың нақты мәнін терең ашуға көмектеседі. 

5. 

Оқушылардың қабілеттері, сөз саптау еркіндігі, ұйымшылдығы, шығармашылық белсенділігі артады. 

6. 

Жеке  тұлғалық  сипатын  дамытуға,  шығармашылығын  шыңдауда,  өзіне  деген  кәсіби  сенімін 

қалыптастырады. 

Педагогикалық үдерісте жаңа технологияларды енгізіп, интерактивті оқытуды пайдалану мұғалімдерді 

шеберлік  жағынан  шыңдайтындығына  дау  тудырмайды.  Қазіргі  білім  беру  саласында  оқытудың  озық 

технологияларын меңгермейінше сауатты, жан-жақты маман болуы мүмкін емес. Жаңа технологияны меңгеру 

мұғалімнің интелектуалды, кәсіптік құзыреттілігін, рухани азаматтық және де басқа көптеген адами келбетінің 

қалыптасуына  әсерін  тигізеді,  өзін-өзі  дамытып,  оқу-тәрбие  үлгісін  тиімді  ұйымдастыруына  көмектеседі. 

Сабақта  қолданылатын  әдістер  көмегімен  жеке  тұлға  ретінде  жан-жақты  дамыған,  шығармашылық  ойлау 

білімі меңгеріледі. 

Педагогикалық технологияларды талдау барысында мына факторлар ескерілуі керек: 



Таңдалып отырған технология сабақтың тақырыбы мен мазмұнына сай болуы; 

136



Тиімділігі, жүйелілігін, бірізділігін және басқа жақтары. 



ХХІ ғасырда барлық елдер бірінші орынға білім беру сапасын қояды. Оның өлшемі тек сауаттылық 

деңгейімен (жазу, оқу, есептеу) өлшенбейді, оның критерийі – функционалдық сауаттылық. Бұл мәселелерді 

шешуде  жаңа  технологиялардың  атқаратын  орны  бөлек.  Болашақта  өркениетті  елдердің  жоғары 

технологиясын меңгерту, дүниежүзілік білім кеңістігіне шығу – бүгінгі күннің мақсаты. 

Әр бір мұғалім сабағын түрлендіріп, қазіргі жаhандану саясатына сәйкес жаңа технологияны өз ыңғайына, 

пәніне лайықтап пайдалануы тиіс. Мұғалім шеберлігі – ізденіс нәтижесі. Сондықтан, орыстың ұлы педагог-

ғалымы К.Д. Ушинскийдің «Мұғалім – өзінің білімін үздіксіз көтеріп отырғанда ғана мұғалім, оқуды, ізденуді 

тоқтатысымен оның мұғалімдігі де жойылады» – деген. Бұл «Ұстаз» атты ұлы сүрлеуге соқпағын салып жол 

тартқан көкірегі ояу, көзі ашық әрбір адамға берілген елеулі ескерту. Сабақты тартымды өткізіп, оқушылардың 

қызығушылығын  арттыру  үшін  әр  сабағымызды  түрлендіріп  отыру  шарт.  Ол  үшін  тек  бір  технологиямен 

шектеліп қалмай, әртүрлі технологияның элементтерін пайдалану қажет. 

жүктеу/скачать 23,53 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: