Шығыс Қазақстан облысы әкімдігінің



Pdf көрінісі
бет24/125
Дата21.12.2022
өлшемі15,32 Mb.
#58721
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   125
МикроклинГрек тілінен аударғанда ―жеткіліксіз ауытқыған‖ деген мағынаны білдіреді. Жымдастық 
жазықтықтарының арасындағы бҧрыш ортоклазға қарағанда турадан 20
/
ауытқиды.
Сингониясы триклинді. Сыртқы пішіні жағынан ортоклазға ҧқсас. Кристаллдары кейде ірі кӛлемдерге 
жетеді, пегматитті желілерде ондаған тонналарға дейін жетеді.
Тҥсі ақ, сҧр, қызғылт, сары, қызыл. Жылтырлығы шынылы. Жымдастығы жетілген. Қаттылығы 6-6,5. 
Тығыздығы 2,54-2,57. 
Микроклиннің жасыл тҥсті сирек әртҥрлілігі амазонит немесе амазонды тас деп аталады.
Пайда болуы. магмалық, ірі кристаллдары пегматитті желілерде кездеседі.
Сутас пен альбиттің калийлі далалық шпаттары заңды тҥрде ӛсіп, кеңінен таралған. Алғашқылары 
―европалық тас‖ немесе жазба граниті деп аталады және пегматитті ҥрдістің алғашқы сатысына тән. 
Екіншілері пертит деп аталады, бҧл микроклин – пертиттер. Ашық тҥсті альбиттің линза тәрізді 
талшықтары кӛзге кӛрінеді.
Кенорындары. Керамикалық пегматиттердің ірі кенорындары Карелияда, амазонит Оралдағы Ильмен 
тауларында, Қазақстан мен Байкал маңында белгілі.
Қолданылуы. Пегматитті желілердің калийлі далалық шпаттары керамика мен шыны ӛнеркәсібінде 
шикізат болып табылады. Айлы тас зергерлік ісінді пайдаланылады.
5. Карбонаттар классқа жататын минералдарды физикалық қасиеттері, агрегаттық кҥйі, габитусы және 
морфологиясы бойынша анықтау: 
–кальцит, магнезит 
Минералдың 
атауы 
Кальцит Ca[CO
3

Магнезит Mg[CO
3

 
 


38 
Кальцит. Сингониясы тригональді. Кристаллдары томбоэдр, скаленоэдр тҥрінде. Агрегаттары: 
тҥйіршікті, топырақты, сауыстанған (сталоктои пне сталагмит тҥрінде). 
Тҥсі ақ, әртҥрлі тҥстердің ақшыл ренктері. Кейде мӛлдір. Қаттылығы 3. Тығыздығы 2,7. Тҧза 
қышқылымен жақсы әрекеттеседі - CO

шығарады. 
Алуантүрліктеріисланд шпаты немесе оптикалық кальцит – мӛлдір тҥссіз. Оларға қатты қос кҥн 
шағылыстыруы қарастырылады.
Диагностикасы: ромбоэдр бойынша жетілген жымдастығы арқылы. Доломиттен қарағанда тҧз 
қышқылымен жақсы әрекеттеседі.
Пайда болу жолы: табиғатта ізбестастар, бор, мәрмәр тҥрінде кездеседі. Ізбестастар химиялық немесе 
биогенді теңіздік шӛгінділері болып келеді. Мәрмәр- қайта кристалдарған ізбестас, ол ауамақтық 
метаморфизм кезінде пайда болады. Кальцит ҥгілу қыртысында және тӛмен температуралы 
гидротералды (кенді желілерде) кездеседі.
Таралу аймақтары: Грузияда, Арменияда, Орта Азияда, Оралда (мәрмәр кенорындары), Италияда, 
Исладнияда. 
Қолдануы: ізбестастар қҧрылыс, химиялық (әктәс, цемент, шыны, сода алуда) ісінде қолданылады, 
металургиялық (флюс) кәсіптігінде. Мәрмәр – бағалы қаптау материал. Исланд шпаты оптикалық 
қҧралдарда қолданады (поляризациялық микроскоптар).Магнезит. Кристалды-тҥйіршікті агрегаттар 
және фарфортәрізді тығыз, жасырынкристалды массалар тҥрінде кездеседі.
Тҥсі ақ. Қаттылығы 4-4,5. Тығыздығы 3. 
Диагностика: Ақ масситі алуан тҥрлігі тасқа ҧқсайды, бірақ қаттылығы тӛмен. Агрегаттары 
ірітҥйіршікті. Тҧз қышқылында тек ысытқан кезде ыдырайды.
Пайда болуы: матасоматикалық жолымен – қҧрамында магний бар ерітінділер ізбестастарды 
алмастырган (при замещении) кезінде пайда болады; асанегізді жыныстарды магнийге бай жыныстарды 
қайтаӛндегенде гидротермалды жолымен пайда болады және оларды ҥгілуі кезінде.
Таралу айақтары: Оралда, Қытайда, Астрияда, Канадада 
Қолдануы: магнезит отқа тӛзімді материалдарды жасауда қолданады. Магнийді алуда. 
6. Фосфаттар классқа жататын минералдарды физикалық қасиеттері, агрегаттық кҥйі, габитусы және 
морфологиясы бойынша анықтау: 
–апатит 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   125




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет