38
Кальцит. Сингониясы тригональді. Кристаллдары томбоэдр, скаленоэдр тҥрінде. Агрегаттары:
тҥйіршікті,
топырақты, сауыстанған (сталоктои пне сталагмит тҥрінде).
Тҥсі ақ, әртҥрлі тҥстердің ақшыл ренктері. Кейде мӛлдір. Қаттылығы 3. Тығыздығы 2,7. Тҧза
қышқылымен жақсы әрекеттеседі - CO
3
шығарады.
Алуантүрліктері:
исланд шпаты немесе
оптикалық кальцит – мӛлдір тҥссіз. Оларға қатты қос кҥн
шағылыстыруы қарастырылады.
Диагностикасы: ромбоэдр бойынша жетілген жымдастығы арқылы. Доломиттен қарағанда тҧз
қышқылымен жақсы әрекеттеседі.
Пайда болу жолы: табиғатта ізбестастар, бор, мәрмәр тҥрінде кездеседі. Ізбестастар химиялық немесе
биогенді теңіздік шӛгінділері болып келеді. Мәрмәр- қайта кристалдарған ізбестас, ол ауамақтық
метаморфизм кезінде пайда болады. Кальцит ҥгілу қыртысында және тӛмен температуралы
гидротералды (кенді желілерде) кездеседі.
Таралу аймақтары: Грузияда,
Арменияда, Орта Азияда, Оралда (мәрмәр кенорындары), Италияда,
Исладнияда.
Қолдануы: ізбестастар қҧрылыс, химиялық (әктәс, цемент, шыны, сода алуда) ісінде қолданылады,
металургиялық (флюс) кәсіптігінде. Мәрмәр – бағалы қаптау материал. Исланд шпаты оптикалық
қҧралдарда қолданады (поляризациялық микроскоптар).
Магнезит. Кристалды-тҥйіршікті агрегаттар
және фарфортәрізді тығыз, жасырынкристалды массалар тҥрінде кездеседі.
Тҥсі ақ. Қаттылығы 4-4,5. Тығыздығы 3.
Диагностика: Ақ масситі алуан тҥрлігі тасқа ҧқсайды, бірақ қаттылығы тӛмен.
Агрегаттары
ірітҥйіршікті. Тҧз қышқылында тек ысытқан кезде ыдырайды.
Пайда болуы: матасоматикалық жолымен – қҧрамында магний бар ерітінділер ізбестастарды
алмастырган (при замещении) кезінде пайда болады; асанегізді жыныстарды
магнийге бай жыныстарды
қайтаӛндегенде гидротермалды жолымен пайда болады және оларды ҥгілуі кезінде.
Таралу айақтары: Оралда, Қытайда, Астрияда, Канадада
Қолдануы: магнезит отқа тӛзімді материалдарды жасауда қолданады. Магнийді алуда.
6. Фосфаттар классқа жататын минералдарды физикалық қасиеттері, агрегаттық кҥйі, габитусы және
морфологиясы бойынша анықтау:
–апатит
Достарыңызбен бөлісу: