Заттар алмасуыныѕ реттелуі
Тироидты гормондар, тҥзілуі, химиялық табиғаты, нысана-
жүктеу/скачать 1,53 Mb. Pdf көрінісі
|
|
9.Тироидты гормондар, тҥзілуі, химиялық табиғаты, нысана- жасушалары, әсер ету механизмі, физиологиялық әсері, секрециясының реттелуі. Т 3 и Т 4 – қалқанша безінің фолликулярлы жасушаларының гормондары. Түзілуі және химиялық табиғаты: тироидты гормондар тирозиннен түзіледі. Ион түрінде түскен йод сутегінің асқын тотығының әсерінен қалқанша безінде молекулалық йодқа айналады. Содан кейін молекулалық йод тирозинді йодтауға жұмсалады. Тирозин коллоидта бос күйінде немесе 10 полипептидтік тізбектен тұратын тироглобулин белогының құрамында кездеседі. Тирозиннің йодтануы 3 немесе 5 орындарда жүреді. Бұл кезде МЙТ мен ДЙТ түзіледі. CH 2 -CH-COOH ОН Тирозин NH 2 2J J 2 CH 2 -CH-COOH ОН Монойодтирозин (МЙТ) NH 2 J 2 J немесе CH 2 -CH-COOH ОН Дийодтирозин (ДЙТ) NH 2 J J H 2 O 2 H 2 O Йодталған қосылыстардың екеуі де тироидты гормондардың алғы заты болып табылады, ӛйткені 2ДЙТ конденсацияланғанда Т 4 ; МЙТ және ДЙТ конденсацияланғанда Т 3 түзіледі. Осы реакциялардың нәтижесінде аланин бӛлініп кетеді. 202 CH 2 -CH-COOH ОН МЙТ NH 2 + J CH 2 -CH-COOH ОН ДЙТ NH 2 J J CH 3 -CH-COOH NH 2 аланин ОН J CH 2 -CH-COOH О NH 2 J J Трийодтиронин (Т 3 ) 2 ДЙТ аланин Тироксин (Т 4 ) Йодтың 35%-ы Т 4 -н, шамамен 5%-ы Т 3 -н, 50%-ға жуығы МЙТ және ДЙТ байланысатыны анықталған. Кейбір қосылыстар йодидтің тотығуын тежеп, Т 3 пен Т 4 түзілуіне кедергі жасайды. Мұндай заттарға тиомочевина, тиоурацил, пропилтиоурацил, метимазол жатады. Бұл қосылыстар гипертиреоидизмді емдеуде антитироидты препараттар ретінде қолданылады. Түзілген гормондар тироглобулиннің құрамында болады да, жүйке импульсі немесе ТТГ әсерінен босап шығады. ТТГ-ң әсерінен тироглобулиннің гидролизін тудыратын протеазалардың активтілігі артады, Т 3 пен Т 4 қанға бӛлінеді. Олармен бірге қолданылмаған МЙТ пен ДЙТ те қанға бӛлініп, дейодиназаның әсерінен йодсызданады. Түзілген йодид қайтадан пайдаланылады. Тиреоглобулиннің гидролизі йодидтің әсерінен тежеледі, сондықтан калий йодиді гипертиреоидизмді емдеуге қолданылады. |