Емтихан билеті №1 Тәуелсіздік мұраттарының қазақ поэзиясындағы көріністерін сипаттаңыз
жүктеу/скачать 249,16 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- 2. Т.Ахметжан, Б.Нұржекеұлы әңгімелеріндегі әлеуметтік мәселе туралы айтыңыз.
.
емтихан билеті № ____54___Махаббат тақырыбы, биік моральдық талап деңгейіне құрылған қазақ поэзиясы туралы жазаңыз.Тәуелсіздің жылдарында жазылған повестер халық өмірінің кешегі күнін баяндайды. Бұдан өзге махаббат тақырыбы да қамтылған. Махаббатсыз адам өмірі қалай тұл болса, роман да онсыз өмір сүре алмаған.Өтпелі кезеңде елдің әл-ауқаты төмендеп, рухани құндылықтары арзандай бастаған. Осы уақытта қазақ әдебиеті асыл сезімді биікке көтеріп, халық санасына жарық сәуле сыйлауға тырысады.Әр жаңа уақыт әдебиетке өз тақырыбын ала келеді. Сөз өнерінің ежелден сіңісті тақырыптарына жаңа ырғақ, екпін қосады. Бірақ түп тамырымен өзгерте алмайды. Махаббат секілді мәңгілік тақырып әлемдік әдебиеттің барша кезеңінің, бар жанрының өзегі. “қыз, бозбала жиылмай, тойдың сәні келмейді” дейтіндей, махаббат боздақтарынсыз әдебиет сәні келмейді. Прозаның кесек жанрының “роман” аталуы оның асық жүректерді жырлайтын, ер әйелдің блекше жарастығын шертетін табиғатына мезгейді. “бұлардың арасында роман болған” деген тіркесті жиі естиміз. “махаббатсыз дүние бос”, - депті ұлы абай. Ғашық жүректердiңкүйдiм-жандымынсыз роман да бос. Махаббатсыз роман тұл. Жалынсыз бос сөз. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдары бір әлеуметтік-экономикалық жүйенің екінші жүйені ауыстыруына дөп келді. Өтпелі кезең халық бұқарасына оңайға соққан жоқ. Ел тұрмысы құлдырай төмендеді. Тұрмыс тауқыметін тарту рухани құндылықтардың арзандауымен тiркестi. Зинақорлық деген кінәрат етек ала бастады. Міне, осы қиын-қыстау кезеңде қазақ әдебиеті ежелгі қымбат рухи асыл мұраттарынан көз жазып қалған жоқ. Махаббаттың ақ туын желбіреткен жаңа романдар бірінен кейін бірі жарық көргені айтылғанға толық дәлел. Қай заманның материалына жазылса да, махаббат тақырыбы ар-инабат, биік моральдық талап деңгейiнберiк ұстанған бағытынан жазбады. 2. Т.Ахметжан, Б.Нұржекеұлы әңгімелеріндегі әлеуметтік мәселе туралы айтыңыз.3. Е. Әбікен «Пәтер іздеп жүр едік» әңгімесі қоғамдық сананың көркем бейнеленуін көрсетіңіз.Жылы төсек, дайын ас, жайлы өмір, әрі жеке шекара да баспанаңда болады. Мейлі, көлемі үлкен немесе кіші болсын, «өз үйім – өлең төсегім». Меніңше, қазір заманның дамуына байланысты баспаналы болу немесе пәтер жалдау оңай. 90-жылдарда әр азаматта мұндай мүмкіндік болған жоқ. Осыдан 15-20 жыл бұрын еліміздің азаматтарына баспана сатып алу, тіпті пәтер жалдап тұру өте ауыр болды. Салыстырмалы түрде зерттесек, қазір жаңадан үй алып жатқан тұрғындар сол заманның адамдары немесе олардың балалары. Демек, неліктен қазір баспана ісінің жұмысы жеңіл шаруаға айналды? Біріншіден, 90-жылдар еліміз егенмендігін енді алып, есін жия бастаған кезең. 20 жылдай тоқырау көрген халық көпшілікке сенуден қалды. Жалға беретін қожайынның талаптары жоғары болды. Жас жұбайлар болса, балалары болмауын, қыздар болса, биік өкше кимеуін, ер адам болса, темекі шекпеуін, ішпеуін талап ететін болған. Мұндай мысалдарды біз Ерболат Әбікенұлының «Пәтер іздеп жүр едік» әңгімесінен көре аламыз. Кішкентай, жағдайы жоқ лашықтың өзіне жоғары төлем сұрайды. Айтар ой-түйінім, қазір қожайынның басты талабы – үй іші таза болып, ақысын уақытылы алып отыру.Екіншіден, қазір үкімет халық үшін көп мүмкіндік, жағдай жасап жатыр. Мысалы, жас отбасыларға, жалғызбасты аналар мен әкелерге, мүгедек адамдарға үкіметтің қолдауы арқылы жеңілдікпен баспаналы болуға болады. Сондай-ақ «Отбасы» банкінен депозит ашып, үйдің бастапқы жарнасын жинауға болады. Депозитті тіпті балаға ашып қойса да болады екен. Үшіншіден, бүгінде жаңа буын баспана мәселесіне көп бас қатыра бермейді. Себебі олардың пікірінше, үй алған соң сол жерде тұрақтап қалады. Ал олар ел-жер көріп, саяхаттап, әлемді аралағысы келеді. Тіпті қалталы адамдардың өзіне шетелдегідей пәтер жалдап тұруы өте ыңғайлы. Сондықтан пәтер жалдау бұрынғыдай нашар тұрмысты көрсетпесе керек.Баспана мәселесі – әр адамның жеке мәселесі. Оны алу немесе жалдау – әркімнің еркі. Заманның, сананың дамуына байланысты XXI ғасырда пәтер алу оңай іс. «Еңбек етсең ерінбей, тояды қарның тіленбей». жүктеу/скачать 249,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|