Емтихан билеті №1 Тәуелсіздік мұраттарының қазақ поэзиясындағы көріністерін сипаттаңыз
Ә.Кекілбаев «Абылай хан» пьесасындағы тарихи шындық
жүктеу/скачать 249,16 Kb.
|
Маңдай тер мен ауырған бел (тақтай болған жамбас)
- Бұл бет үшін навигация:
- ЕМТИХАН БИЛЕТІ № __2_____ 1. Т.Айбергенов поэзиясындағы қазіргі уақыттың шындық сырларын ашыңыз. 1.
| 3. Ә.Кекілбаев «Абылай хан» пьесасындағы тарихи шындық.
Ә.Кекілбаевтың 1997 жылы жарық көрген “Абылай хан” драммасы тәуелсіз мемлекеттегі қоғамның рухани-эстетикалық сұранысынан туындаған. Жалпы Қоғамда болып жатқан аумалы-төкпелі құбылыстардың күрт өзгеруімен қатар, қоғамда болып жатқан оқиғалардың алма кезек ауысуынан Абылай мен Шарыш арасындағы сайыстан, Абылай мен Топыш, Абылай мен Əмір Сана арасындағы қатынастардан сыртқы тартыс үдей түскен. Тұрақтылық пен өзгермелік арасындағы сапалық өзгерістердің драма табиғатына əсері қадағаланған. Хандық, елдік принциптерін бірінші орынға қойған хан образының жасалу ерекшелігіне көңіл аударылған. Пьеса төрт көріністен тұрады. Бастапқы көріністе Абылайдың жaстық шағы, керуенге ілесіп Арғынға келуі, Дəулетбай байғақалай бала болғаны, ойрaт бaтыры Шарышпен жекпе-жегі, жас батыр ретінде халыққа аты таныла бaстағаны бaяндалады. Екінші көріністе аңда жүріп қапыда ойраттaрдың қолына түсіп, тас зынданда қамалған, тордағы арыстандай арпалысқан Абылaй жəне Қaлдан Серінің жіберген жансыздарының сынынан сұңғылалығының арқасында тaбиғат асыл жаратқан қажыр-қайратымен қиыннан қиялай жол тауып шығaтыны суреттеледі. Кейіннен, Қалдан Серімен бетпе бет қалғанда Абылай бейнесі eрлігімен, тапқыр да шешендігімен тəнті етеді. Қалдан Серінің қoйған дүдамал сауалдарына ұрымтал жауап қатып, алдын орап отырады. Пьесаның үшінші көрінісіндe оқиға ширығып күрделене түседі. Kөріністе тартыстың бір бөлігі Абылай хан мен ел жақсылаларының арасында дамиды. ЕМТИХАН БИЛЕТІ № __2_____ 1. Т.Айбергенов поэзиясындағы қазіргі уақыттың шындық сырларын ашыңыз. 1.Жастайынан өлең шығаруға әуестенген ақынның балалық балғын өлеңдері мектеп оқып жүргеннен-ақ танымал бола бастады. Туған жерге деген албырт сағыныш пен алғаш мөлдір махаббатқа толы бір топ өлеңдері 1961 жылы шыққан «Жас дәурен» атты ұжымдық жинақта басылды. Ақынның қазақ поэзиясына өзіндік жаңа ырғақ, тегеуірінді екпін әкелген поэтикалық жыр кітаптары: «Арман сапары» (1963), «Өмірге саяхат» (1965), «Құмдағы мұнаралар» (1968), «Мен саған ғашық едім», «Бір тойым бар» (1981), балаларға арналған «Бақшаға саяхат», «Сурет кітапшасы» (1985) жарық көрді. Қазіргі қазақ лирикасының қанаттануына Т. Айбергенов ерекше ықпал етті. «Аппақ қардан омбылап, көктем іздеп келем мен» деп өзі айтқандай, уақыт ызғарына қарамай ол қазақ поэзиясына желпінте келді. 60- жылдардың соңында Төлеген жырлары «Бір тойым бар», «Маңғыстау мұнаралары» т.б өлеңдері оқырман қауымының санасында жаттаулы еді. Табиғи жарасымды сазы, ашық үні, кестелі орамдары Төлеген ақын жырларын халыққа жақындатып отырды. Төлеген Айбергеновтің ақын ретіндегі жемісті еңбек еткен кезі XX ғасырдың алпысыншы жылдары яғни, қазақ поэзиясының философиялық тұрғыдан тереңдеп, әрлене түскен кезеңі. Өзінің туа біткен таланты арқасында қазақ поэзиясына ірі бетбұрыс әкелді, әрі өз үлесін қосты. Қазақтың сөз өнерін өркендету жолына еңбек сіңірген жанкешті ақын болды. «Талант әр алуан оның қыры мен сырын жарқ еткізіп аша салу кімге де болса қиын. Әсіресе, бұл ұлы жазушы, ірі таланттарға тән қасиет»,- дейді профессор Қажым Жұмалиев [4]. Ақынның лирикалық қаһарманы - үлкен интелект. Ол ұсақ-түйек төңірегінде отбасы, ошақ қасында қалып қоймайды. Оның басты міндет етіп көтеретіні- адамгершілік, ар алдындағы борыш, ізгі қасиеттер үшін күрес, күллі өмірдегі адам ар-ожданына кереғар ұсақтықтардың бәріне қарсы майдан ашу, халықтық мәселелер. Оның ойлайтыны - жеке бастың қамы емес, халық мүддесі. «Өлең-арена»,- дейді Қадыр Мырзалиев. Бұл шындық екенін Төлеген Айбергенов поэзиясы дәлелдейді. Әр өлеңі- ақын сезімінің сиренасы. жүктеу/скачать 249,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|