Еуропадағы қылқан жапырақты ормандар

Солтүстікте қылқан жапырақтыларға поляр, сүйелді, түкті қайыңды,көк терек аралас өседі де, аңғаларында қара терек (осокорь), оңтүстікте қылқан жапырақтылар, қайың, көк терек, қандыағаш, жөке ағашы, емен, үйеңкі, ал батыста тегіршін (аяз) және шетен ағаштары өседі.

Қылқан жапырақтылардың түрлері, мысалы, өсімдіктің жаңғағы жануарлар үшін, әсіресе, құстар үшін өте құнды емес, сондықтан құстардың самыркеш, шырша торғай, тоқылдақтар, меңіреу құр, жапалақ, сүтқоректілерден тиін, ұшар, шұбар тышқан, бұлғын, күзен, ақ тышқан, ақ қалақ, бұлан, түлкі, аю, т.б. орман жануарлары кездеседі.

Батыс Сібірде климаттың континенталдығы артады да, батпақтанып, өсетін өсімдіктердің түрі азаяды. Қылқан жапырақты ормандардағы ағаштардың басым көпшілігі Сібір балқарағайы мен Сібір қарағайынан (самырсын қарағай) тұрады да, бұдан кейін біраз мөлшерде май қарағай, кәдімгі қарағай, өте сирек шырша кездеседі. Батыс Сібірдің оңтүстігіндегі өзен аңғарларында жөке ағашы, қайың, көк терек, бұталардан беті шетен, ырғай; жидектерден ит бүлдірген, қара жидек, саумалдық өседі.

Шығыс Сібір (Енисейдің шығысқа қарай) таулы жер бедерімен сипатталады және нағыз тайга осы жерден басталады. Өйткені орманды құрайтын ормандардың барлығы дерлік Сібірден шыққан. Орман ағаштарының басым көпшілігі дәуір бал қарағайы. Сонымен қатар Сібір бал қарағайы және Сібір қарағайы кездеседі. Жапырақты ормандарды ит бүлдірген көп. Таулы жерлерінде тас жапырақты қарағай, Манчжурия самырсыны өседі. Оңтүстік шығысында жапырақты және қарағайлы ормандар қандыағаш пен даур родендрондарымен араласып шығады. Өзен жағаларында талдар, теректер, бұталар, қандыағаштар және көкжелектер кездеседі. Бұлар мұз дәуіріне дейінгі флораның қалдығы болуы мүмкін. Камчаткадағы қылқан жапырақты ормандар саян және дәуір шыршасына, май қарағайдан, темір қайыңнан тұрады. Эндемикалық түрлерге: камчатка папоротнигін, хаккайдо қияғын, камчатка рододендронын жатқызуға болады. Камчатканың қазба флораларынан орман жаңғағы , грек жаңғағы, үйеңкі , қайың табылған. Бұл флораның кейбір өкілдері қазіргі кезде Жапония мен Солтүстік Америкада өседі.

Тайга ормандары қылқанды ағаштарға ұқсас ағаштардан құралған.Ормандар моно немесе олигодоминатты, әдетте, оның жай және анық қабатты құрылымы бар.Орманның типіне байланысты ағашты,түп бұталы, қына қаптамалы болады. Ормандарда түрдің құрамы шектеулі, ең көп кездесетін шөпті өсімдіктер, қына мен мүк.

Солтүстік Америка облысының дендрофлорасы еуразиялыққа қарағанда бай.Негізгі қылқанды түрлер көбнесе, Тынық мұхит бөлігінде орналасқан.Солтүстік Американың солтүстік және шығыс бөлігіндегі ормандар Еуразиялық ормандарға ұқсас.

Негізгі ормандағы ағаштар үш түрлі қылқандылар, ақ шырша немесе канадалық дара шырша, американдық жапырақша. Кейде оларға қағаз қайыңы мен қарағай тәрізді теректер араласып өседі. Еуразияға қарағанда, қарағай түрлері, яғни Бэнкс қарағайы, Веймут қарағайы, т.б. құрғақ топырақты климатқа ықпал етеді. Тайга табиғат зонасының оңтүстік бөліктерінде Канада теугасы мен шығыс туясы орман тәрізді түрлері пайда болады.

Тынық мұқиттық ормандар 42^о С және 62^о С оңтүстік бөлігінде орналасқан және өте жақсы климаттық жағдайға байланысты дамиды.Ауаның жоғары ылғалды, үлкен тұнбаның көлемі (1000 мм-ге дейін), жауын-шашын ,қар түрінде түсіп, сұрғылт қылқанды ағаш түрлерін максималды өсуіне әкеледі.Мұндай ормандарда қылқанды ағаштардың әр түрлері кездеседі. Шырша мен май қарағайдың да түрлері көп.

45. 
    
    
    жүктеу/скачать 5,83 Mb.
    
    Достарыңызбен бөлісу: