Есік қорымы К.Ақышев 1969 жылы Алтын адам, қару-жарақ пен күміс тостағандар тапты.
Сақтардың 26 таңбадан тұратын күміс тостаған сақтардың әліпбиі болғандығынан мәлімет береді
Шілікті қорымы Шығыс Қазақстан облысы Зайсан ауданында орналасқан.
2003 жылы профессор Ә.Т.Төлеубаев «Бәйгетөбе» қорымына қазба жүргізіп, «Шілікті алтын адамы» табылды.
Қазақстандағы ең көне б.з.б.VІІІ ғасырға жататын патша жерлеу орны табылған.
Берел қорымы Шығыс Қазақстан облысы Қатонқарағай ауданында орналасқан.
1998-1999 жылдары археолог-ғалым З.С.Самашевбастаған Халықаралық қазақ-француз экспедиция зерттеді.
Мәйіттерді ұзақ сақтау үшін бальзамдаудың құпия әдістерін қолданған.
Обадан 13 жирен жылқы табылған. Жылқылардың терісі, жүні, мен еті сол күйінде сақталған. Әр жылқы кекіліненқұйрығына дейін алтынмен апталған. Біреуінің басында таутекенің мүйіздерімен әшекейленген тері бет перде (маска) болған
САРМАТТАР Қазақстанның батыс өлкелерін мекендеген. Геродоттың айтуы бойынша Совраматтар. Каспий теңізі көне заманда - Гиркан теңізі деп аталған.
Грек, Рим тарихшылары Диодор, Үлкен Плиний т.б. еңбектерінде сарматтардың құрамына: роксалан, алан (ас), сирак, аорс, дай (дах) тайпалары енгендігі жазылады.
Геродоттың айтуы бойынша сармат әйелдері туралы «Амазонкалар туралы аңыз» айтылады.
Б.з.б. ІІІ ғасырда дах-массагеттердің ығыстыруымен Ұлы Даланың батыс бөлігін тастап кеткен тайпалық одақ.
ІІІ-ІV ғасырларда Сарматтар
ғұндардан жеңіліп халықтардың ұлы қоныс аударуына қатысқан.
Сармат ескерткіштері - Бесоба қорымы, Сынтас қорымы, Лебедевка қорымы, Володарка қорымы, Бәйте, Терең ескерткіштері. АРАЛТӨБЕ АЛТЫН АДАМЫ Аралтөбе қорымы – Атырау облысы, Жылой ауданында орналасқан.
