Есеп деген не?
Жоспар 1.Есепті шешудің арифметикалық тәсілі
жүктеу/скачать 114,94 Kb.
|
| Жоспар
1.Есепті шешудің арифметикалық тәсілі. 2. Есепті шешудің алгебралық тәсілі. 2. Оқушыларға есепті арифметикалық тәсілмен шығару ұсынылады. Содан кейін теңдеу құрып, алгебралық тәсілмен шешу ұсынылады; мұнда екі тәсілді салыстыру қажет: «Бүркіттің ұшу жылдамдығы 30 м/с, ал ол сұңқардың ұшу жылдамдығынан 10 м/с артық. Сұңқардың жылдамдығы неге тең?». Арифметикалық тәсіл: Қысқаша жазамыз: Б. – 30 м/с ол 10 м/с артық С. - ? м/с 30 – 10 = 20 м/с (мұнда оқушылар есепті қосу амалымен шығаруы мүмкін, 30 + 10 = 40 (м/с) өйткені, есепте «10 м/с артық» делінген, санды бірнеше бірлікке арттыруға арналған есептің тура түрін жанама түрімен шатастырып алады). Алгебралық тәсіл: х м/с – сұңқардың жылдамдығы (х + 10) м/с – бүркіттің жылдамдығы Бүркіттің жылдамдығы 30 м/с екендігін білеміз, теңдеу құрамыз: х + 10 = 30 х = 30 – 10 х = 20 Жауабы: 20 м/с – бүркіттің жылдамдығы. (мұндай оқушылар теңдеуді шешуде қате жібермейді, өйткені есептің шартына сәйкес теңдеу құрады). ә) Осындай жұмыстың нәтижесінде есепті теңдеу арқылы шығарудың реті шығады: белгісіз шаманы анықтап, оны х деп белгілейміз; санды және әріпті өрнек құрамыз, белгілі және белгісіз шамалар арасындағы байланысты анықтаймыз; «тең» қатынасымен байланысты өрнектерді анықтап, теңдеу құрамыз; есептің мазмұнымен байланыстырмай-ақ, теңдеуді шешеміз, сондықтан мұнда шама бірліктері жазылмайды; х-тің мәнін табамыз – бұл белгісіз шаманың санды мәні болады; шама бірліктерін қолданып, жауабын жазамыз. б) Есепті теңдеу арқылы шығарудың жаңа тәсілі есепті шешудің арифметикалық тәсілмен салыстыру барысында оқулықта сипатталған: «Бір бидонда бірнеше литр, ал екіншісінде 10 л сүт бар. Бірінші бидонға тағы 2 л сүт құйылғанда, ал екіншісінен 3 л сүт құйып алғанда, екі бидондағы сүтің мөлшері бірдей болды. Бірінші бидонда неше литр сүт болған еді?» 1) 10 – 3 = 7 (л) – екінші бидоннан 3 л сүт құйып алғанда қалған сүт. 2) Бірінші бидонға 2 л сүт құйғанда, сонша сүт болады, демек, онда 7 – 2 = 5 (л) болады. Тексеру: 5 + 2 = 10 – 3 7 = 7 Мұнда оқушылардың берілген және ізделінді шамалардың арасындағы барлық байланысты қабылдауды және елестетуі өте қиын, сондықтан бұл есепті оқушылар шығара алмаулары мүмкін. Демек, есепті арифметикалық тәсілмен шығару тиімсіз және оны теңдеу құру арқылы, яғни алгебралық тәсілмен шығару қажет. Алгебралық тәсіл: 1) Есептің шартындағы бірінші сөйлемді оқу. Бірінші бидонда неше литр сүт бар екені белгісіз. Бірақ екінші бидонда 10 л сүт бар екені белгілі. Бірінші бидонда х л болсын. Екінші бидонда 10 л. 2) Есептің шартындағы екінші сөйлемге сәйкес өрнек құрамыз: Бірінші бидонда (х + 2) л болды, өйткені 2 л тағы құйылды. Екінші бидонда (10 - 3) л қалды, өйткені 3 л сүт құйып алынды. 3) Екі бидондағы сүт мөлшері бірдей болды, сондықтан теңдеу құрамыз: х + 2 = 10 – 3 х + 2 = 7 х = 7 – 2 х = 5 Жауабы: 5 литр. Тексеру: 5 + 2 = 10 – 3 7 = 7 в) Одан кейін оқушыларға есепті теңдеу құрып шығару ұсынылады, олар есепті шешу барысын түсіндіру кезінде үлгі бойынша оның шешуін жазады. «Таразының бір табағына әрқайсысы 3 кг-нан бірнеше қапшық ұн салынды. Таразы басын теңестіру үшін оның екінші табағына 10 кг және 2 кг-дық кір тастар қойылды. Таразыға неше қапшық ұн салынған?» Таразы табағына х қапшық ұн салынған болсын. х – қапшықтар саны. 3 * х кг – барлық қапшықтардағы ұн массасы. (10 + 2) кг – барлық кір тастардың массасы. Таразы басы теңесіп тұрғанын білгеннен кейін, теңдеу құрамыз: 3 * х = 10 + 2 3 * х = 12 Тексеру: х = 12 : 3 3 * 4 = 10 + 2 х = 4 12 = 12 Жауабы: 4 қапшық ұн. жүктеу/скачать 114,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|