Есеп деген не?
Жоспар 1.Шамалар арасындағы тəуелділікке; пропорцияның белгісіз мүшесін табуға берілген есептерді талдау жəне шығару
жүктеу/скачать 114,94 Kb.
|
Есеп деген не
| Жоспар
1.Шамалар арасындағы тəуелділікке; пропорцияның белгісіз мүшесін табуға берілген есептерді талдау жəне шығару. 1.Бастауыш сыныптарда пропорционал шамалармен байланысты есептерді шығару қарастырылады: төртінші пропорционал шаманы табуға (қарапайым үштік ережеге) берілген, пропорционал бөлуге және екі айырма бойынша белгісіз шаманы табуға берілген есептер, сондай-ақ қозғалысқа берілген есептер арнайы қарастырылады. Бұл есептерді шығару шамалар арасындағы сәйкес байланыстар туралы білімге негізделеді, мысалы, егер товардың бағасы, оның саны белгілі болса, онда көбейту амалын орындап оның құнын табуға болады. Демек, осы түрдегі есептерді шығару жұмысын жақсы орындау үшін дайындық жұмысында жаға шамалармен таныстыру және олардың арасындағы байланыстарды ашып көрсету жағы алдын ала ескерілуі тиіс. Осы есептермен жұмыс істеу әдістемесін қарастырамыз. Төртінші пропорционал шаманы табуға берілген есептер тура және кері пропорционал тәуелділіктегі үш шама берілген, олардың екеуі айнымалы, біреуі тұрақты шама, мұнда бір айнымалы шаманың екі мәні және екінші айнымалы шаманың сәйкес мәндерінің бірі берілген, ал бұл шаманың екінші мәні белгісіз болып табылады. Пропорционал тәуелділік арқылы байланысқан кез келген үш шаманы пайдалана отырып, төртінші пропорционалдық шаманы табу сәйкес мәндерінің бірі берілген, ал бұл шаманың екінші мәні белгісіз болып табылады. Пропорционал тәуелділік арқылы байланысқан кез келген үш шаманы пайдалана отырып, төртінші пропорционалдық шаманы табуға берілген есептердің төрт түрін құруға болады. Таблицада нәрсенің бағасы, саны, құны шамалары бойынша төртінші пропорционалдық шаманы табуға берілген есептердің классификациясы берілген, оны көрнекілік арқылы көрсетейік.
Таблицада көрініп тұрғандай, бірінші төрт есеп шамалары тура пропорционал тәуелділіктегі есептер, ал соңғы екеуі кері пропорционал тәуелділіктегі есептер. Осы алты есептің әрқайсысын тұрақты шаманың мәнін табу тәсілімен шығаруға болады, яғни әуелі тұрақты шаманың мәнін табу керек, содан кейін оны пайдалана отырып, ізделінді шаманы табу керек. Мысалы, 1 есепті осы тәсілмен шығаруға болады: 20:2⋅6=90 (әуелі сәбіздің бағасын – тұрақты шаманың мәнін, содан кейін 6 кг-ның құнын білдік). І және ІІ түрдегі есептер үшін бұл тәсіл, сондай-ақ бірге (бірлікке) келтіру тәсілі деп аталады. Бастауыш сыныптарла көбіне осы тәсіл пайдаланылады, ал ІІІ сыныптан бастап теңдеулер құруды пайдалануға болады. Бұл есептер ІІ- ІV сыныптарда шығарылады. ІІІ сыныпта көбіне тура пропорционал тәуелділіктегі есептер (І-ІV түрі) қарастырылады, мұнда мынадай шамалар тобы бар есептер кірістіріледі: нәрсенің бағасы, саны, құны; бір нәрсенің салмағы, нәрселердің саны, жалпы салмағы; бір ыдыстың сыйымдылығы, ыдыстардың саны, жалпы сыйымдылығы; уақыт бірлігі кезінде шығарылатын өнім, жұмыс уақыты, жалпы өнім; бір затқа жұмсалатын мата, заттардың саны, жалпы жұмсалатын мата. ІV сыныпта есептердің барлық алты түрінің шешуі қарастырылады. Мұнда шамалардың мынадай жаңа топтары еңгізіледі: жылдамдық, уақыт, қашықтық; тік төртбұрыштың ұзындығы, оның ені мен ауданы; бірлік ауданнан алынған өнім, аудан, барлық өнім. Төртінші пропорционал шаманы табуға берілген есепті шығаруға дайындық жұмысы және олардың арасындағы байланыстармен таныстыру жағын ескеру керек. Жүргізілген дайындық жұмысынан кейін төртінші пропорционал шаманы, тұрақты шаманың мәнін табу тәсілімен табуға берілген есептерді шығару оқушыларға қиындық келтірмейді. Сондықтан есептерді шығарумен таныстырғанда балалардың жұмысына жасалатын басшылықты дұрыс іске асырудың маңызы өте зор. Осы түрдегі есептермен жұмыс істеудің ерекшелігін қарастырамыз. Балалар баға, сан, құн шамаларын операциялауда мол тәжірибесі болғандықтан, алдымен осы шамалармен берілген есептерді еңгізген жөн, сонымен қатар алдымен 1 түрдегі есептерді қарастыру керек. Қарастырылып отырған есептердің алғашқыларын суретпен иллюстрациялап көрсету және таблицаға қысқаша жазуды орындаған пайдалы. Мысалы, мынадай есеп ұсынылады: «Оқушы бірдей бағамен 6 тор дәптер және 9 жолды дәптер сатып алды. Тор дәптерлер үшін ол 42 теңге төледі. Ол жолды дәптер үшін қанша ақша төлеген?» Есепті оқығаннан кейін мұғалім тақтаға суретін салады немесе дайын суретті пайдаланады. жүктеу/скачать 114,94 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||