балық ұстап тұр, дельфин балықты алу үшін секіреді, ал адам балықты алуға
секірмейді. Неліктен? Өз ойыңды айт және дәлелде. Оқушылар жауап адам
миының құрылымында жатқандығы туралы қорытындыға келулері тиіс және
мидың әртүрлі бөліктерінің қызметін білулері қажет.
Тапсырма. «Қан және оның құрамы. Қанның жасушалық элементтері».
Зертханалық жұмыс «Қанның микроскоптық құрылымын зерделеу».
Аталған зертханалық жұмысты үш нұсқада орындауға болады:
иллюстративтік, ішінара-іздеушілік және зерттеушілік. Мұғалім үш түрлі
нұсқаулық текшекарталар әзірлейді, оқушылар тапсырманы өз қалаулары
бойынша таңдауларына болады.
1)
Иллюстративтік (көрнекілік) зертхана жұмысының нұсқаулығы:
-
адам және құрбақа қанының микропрепараттарын қараңдар. Адамның
қаны құрбақаның қанына қарағанда уақыт бірлігінде оттегі көлемін көп
өткізетіндігіне дәлел табыңдар;
-
адам
және
құрбақа
қанының
құрамындағы
эритроцидтерді
салыстырыңдар. Қандай белгілер арқылы эритроцидтер бетінің ұлғаюы туралы
айтуға болады? Қандай белгілер арқылы эритроцидтердегі гемоглобиннің
салыстырмалы мөлшерінің ұлғаюы туралы айтуға болады?
-
қорытынды жазыңдар.
Адамның қаны құрбақаның қанына қарағанда уақыт бірлігінде оттегі
көлемін көп өткізеді, себебі:
а) эритроцидтер бетінің ұлғаюы салдарынан ...
б) гемоглобиннің салыстырмалы мөлшерінің ұлғаюы салдарынан ...
2) Ішінара-іздеушілік зертханалық жұмыстың нұсқаулығы:
-
адам және құрбақа қанының микропрепараттарын қараңдар;
-
адамның және құрбақаның эритроцидтерін салыстырыңдар, салыстыру
барысында эритроцидтердің көлеміне, өзегінің (ядроның) болуы немесе
болмауына көңіл аударыңдар;
-
қорытынды жазыңдар: қайсысының қаны уақыт бірлігінде оттегі көлемін
көп өткізеді және неліктен?
3)
Зерттеушілік зертханалық жұмыстың нұсқаулығы:
-
адам және құрбақа қанының микроскоптық құрылымын зерттеңдер,
олардың эритроцидтерін салыстырыңдар;
-
қайсысының қаны уақыт бірлігінде оттегі көлемін көп өткізетінін
дәлелдейтін деректерді табыңдар және қорытынды жасаңдар;
-
қорытынды жасаңдар: «оттегін өткізу ... байланысты» деген болжамға
сүйенуге болады (себептерді табу қажет болады).
Достарыңызбен бөлісу: