3) -ғалы, -гелі, -қалы, -келі жұрнақтары келер шақ көсемше жасайды. Мысалы, айтқалыотыр,кеткеліжатыр,оқығалыжүр, келгеліотыр. Көсемше тұлғасына көптік, септік, тәуелдік жалғаулар жалғанбайды, яғникөсемше көптелмейді, септелмейді, тәуелденбейді. Тек -а, -е, -й және -ып, -іп, -п тұлғалы көсемшелер ғана жіктеледі, ал -ғалы, -гелі, -қалы, -келітұлғалы көсемшелер жіктелмейді.
КӨСЕМШЕНІҢ СӨЙЛЕМДЕГІ ҚЫЗМЕТІ 1.Күрделі етістіктің құрамында жіктеліп келген жағдайда көсемше баяндауыш қызметін атқарады.Мысалы,Біз ақырынәңгімелесіпкелеміз(не істеп келеміз?) 2. Іс-әрекеттің амалын, мақсатын, т.б. білдіріп, пысықтауыш қызметін атқарады. Мысалы, Қасқырлар жылқығатоптанып(қалай?) келіп шапты. ЕСІМШЕ Есімше де – екі түрлі мәнде, екі түрлі қызметте қолданылатын етістіктің ерекше түрі. Есімше ешқандай қосымшасыз қандай? қай? деген сұраққа жауап беріп, анықтауышқызметін: Айтылған (қандай?)сөз – атылған (қандай?)оқ;кім? не? деген сұраққа жауап беріп,бастауыш не баяндауыш қызметін атқарады: Көрмес (кім?) түйені де көрмес. Ақылды байқап сөйлер.(қайтер?) ЕСІМШЕНІҢ ЖАСАЛУЫ МЕН ТҮРЛЕРІ Есімше төрт түрлі жолмен жасалады:
1) -қан, -кен, -ған, -ген жұрнақтары арқылы өткен шақ есімше жасалады;
2) -ар, -ер, -р және болымсыз етістіктен кейін -с жұрнағы арқылыболжалды келер шақ есімше жасалады;
3) -мақ, -мек, -бақ, -бек,- пақ, -пек жұрнақтары мақсатты келер шақесімше жасайды;
4) -атын, -етін, -йтын, -йтін жұрнақтары ауыспалы өткен шақ жасайды.
Есімше көптеліп, тәуелденіп, септеліп, жіктеліп қолданылады.
