Дизруптивті (бөлініп кетуші) сұрыптау кезінде адаптивті өзгеріске бейім жоғарғы не төменгі варианттар қалып, орташа варианттар қалып, орташа варианттар жойылып кетіп отырады. Мұндай сұрыптау да ұзақ уақыт әр түрлі бағытта өзгерген орта әсерінен болады. Нәтижесінде бір популяциядан екі және одан да көп популяциялар пайда болады. Дизруптивті сұрыптау Дарвиннің дивергенция принципімен жүреді, туыс формаларэкологиялық ажырасуға мәжбүр болады да, соңынан жаңа түрлер пайда болады.
Транзитивті (ауыспалы) сұрыптау кезінде түр ішіндегі саны аз формалар көбейіп, көп формалардың өзінен басып өзып кетеді. Мұның мысалы ретінде индустрияға байланысты ақ көбелігінің азайып, жойылып, орнына қара түсті көбелектер көбейіп кетуін айтуға болады.
