Ф-об-001/033 Қазақстан Республикасының Білімі және ғылым министрлігі
Жоғары оқу орындарында күреспен шұғылданатын балуандардың дене сапаларын тәрбиелеу әдістері
жүктеу/скачать 298,5 Kb.
|
дене мадени аркылы болашак мамандтарбиелеу
| 1.3 Жоғары оқу орындарында күреспен шұғылданатын балуандардың дене сапаларын тәрбиелеу әдістері
Жоѓары оќу орындарында баландарға күрестің әдіс-тәсілдерін ‰йрету оќу ж±мыстарыныњ ‰лкен кµлемімен жєне аса жоѓары аќыл-ой ж±мсалуымен байланысты болады. Жоѓары оќу орнындаѓы оқу-жаттығу сабақтарындағы ќарќындылыќ, єсіресе техникалыќ, ѓылыми аќпарат аѓыныныњ артуымен байланысты жєне студентке оны тыѓыз уаќыт ішінде мењгеру ќажеттілігін арттыруѓа ‰зіліссіз маќсатты баѓыт керек. Студенттердіњ жоѓары оќу орнында оќу кезењініњ барлыѓында аќыл-ой ж±мыс ќабілеттілігініњ динамикасы, жоѓары аќыл-ой белсенділігін саќтауы к‰н режіміндегі жєне оќу аптасындаѓы дене ж‰ктемелерініњ кµлеміне байланысты. Сонымен бірге дене жєне ж±мыс ќабілеттілігініњ арасында тыѓыз байланыс бар екені байќалады. Күрестің оқу-жаттығу сабақтарында ж‰йелі ш±ѓылдану кезінде дене ж±мыс ќабілеттілігініњ артуы студенттердіњ орталыќ ж‰йке ж‰йесініњ (ОЖЖ) ќызметтік жаѓдайыныњ жаќсарумен ќатар ж‰реді. Орталыќ ж‰йке ж‰йесініњ ж±мысын с‰йемелдеу жєне арттыру ‰шін студенттерге жоѓары оќу орнында оќыѓан барлыќ жылдарында аптасына 6-8 саѓат кµлеміндегі ќозѓалыс режімімен ш±ѓылдану аса тиімді (Замаренов Б.К., 1972ж). Егер келесі принципті ережелер ескерілсе ќозѓалыс ж‰ктемесімен аќыл-ой ќызметі ‰йлесімділікпен тиімді іске асырылады: Тєртіп бойынша дене жаттыѓуларымен ш±ѓылдану (міндетті жєне µз бетінше) єрбір семестрдіњ бірінші жартысында жылдамдыќ ќабілеттерін, жылдамдыќ-к‰ш сапалары мен жылдамдыќ тµзімділігін дамытуѓа баѓытталѓан 70-75% жаттыѓулардан т±руы ќажет. Студенттердіњ ж‰рек ќан-тамырларыныњ соѓуы жиілігі бойынша ж‰ктеме ќарќыны минутына 160-170 ретке дейін соѓуы м‰мкін. Єрбір семестрдіњ екінші жартысында шамамен ќолданылатын дене тєрбиесі ќ±ралдарын к‰шті, жалпы жєне к‰ш тµзімділігін дамытуѓа ж±мсау ќажет. Сонымен бірге ќарќындылыќ б±л кезењде біршама тµмендейді (ЖСЖ минутына 150 ретке дейін соѓады). Оќу жєне µзбетінше ш±ѓылдануды б±лай ќ±ру студенттердіњ аќыл-ой ж±мыс ќабілеттілігіне ынталандыру єсерін тигізеді. К‰нделікті сабаќ кестесініњ тєртіп бойынша бірінші ж±бында µткізілетін дене тєрбиесі сабаѓында аз ќарќынмен орындалатын ж‰ктемелер беру маќсатќа сєйкес келеді (ЖСЖ 110-130 рет .мин.) немесе орташа ќарќындылыќ (130-150 рет. мин.). М±нда сабаќтыњ ењ жаќсы моторлы тыѓыздыѓы 50-60% аралыѓында болады. М±ндай сабаќтардыњ негізгі міндеті соњѓы нєтижеде жоѓары ж±мыс ќабілеттілігі кезењіне дем беріп жєне ±зартатын жєне оќу материалын жаќсы мењгеруді ќамтамасыз ететін аќыл-ой ќызметініњ жаќсы ќызметі (врабатывание) кезењініњ ќысќаруы ќамтамасыз етіледі. М±ндай ж‰ктемемен ш±ѓылдану µз дайындыѓын ќоса оќу к‰нініњ соњына дейін жаќсы аќыл-ой белсенділігініњ саќталуына м‰мкіндік береді. Егер дене тєрбиесі сабаѓы оќу к‰нініњ 3-4-ші ж±бында µткізілген жаѓдайда ЖСЖ мин 150-160 реттен аспауы тиіс. Жоѓары дене дайындыѓы жоќ топтар студенттері ‰шін ‰лкен ж‰ктеме беру ќолайсыз болады. Аз жаттыќќан студенттерге аптасына 2 рет дене тєрбиесінен ш±ѓылдану сабаќтарында ‰лкен ќарќынмен ж‰ктеме беру оќу аптасы барысында аќыл-ой ќызметін тµмендетеді. Сондыќтан аќыл-ой белсенділігін тµмен т‰сірмеу ‰шін дене ж‰ктемелерін жоспарлауда студенттердіњ дене дайындыѓы дењгейін есепке алу мањызды. Єрт‰рлі спорт т‰рлерімен ш±ѓылдану аќыл-ой ж±мыс ќабілеттілігіне єрт‰рлі єсер етеді. Бір жаѓынан ойындар мен жеке сайыс т‰рлері психикаѓа жоѓары талап ќояды. Б±л сезім к‰йініњ психикалыќ механизімдері ќызметініњ артуымен байланысты болады. М±ндай сабаќтардыњ єсерінен аќыл-ой белсенділігі тµмендейді. Басќа жаѓынан, ±заќќа созылмайтын ойынмен берілетін сезімдік ж‰ктемелер оќу ќызметіне демеу беріп, студенттерді ынталдырады. Дене тєрбиесі сабаѓыныњ мазм±ны сылбыр емес, жеткілікті дєрежеде єрт‰рлі болса жоѓары єсері болады. Емтихан-сынаќ сессиялары кезењдерінде м‰мкіндігінше єдеттегі сабаќтарѓа ќараѓанда 60-70% тµмендетілген ќарќынмен таза ауада аптасына 2 реттен артыќ емес етіп µткізу керек. Циклдік сипаттаѓы жаттыѓулар пайдаланѓан маќсатќа сєйкес болады (суѓа ж‰зу, шањѓы, ж‰гіру). Осындай бейнеде, сессия кезінде дене жаттыѓуларымен ш±ѓылдану сабаѓыныњ баѓыты бойынша сауыќтыру-саќтандыру (негізінен спортшы еместер ‰шін), екінші жаѓынан с‰йемелдеу басымыраќ (спортшылар ‰шін) сипатында болады. Оќу аптасыныњ шегінде ќалыпты аќыл-ой ж±мыс ќабілеттілігін ќамтамасыз ету маќсатында дене тєрбиесінен ш±ѓылдану сабаѓын жоспарлаудыњ келесі бастапќы-баѓдарлау ‰лгісі ±сынылады: д‰йсенбі-студент аѓзасыныњ психологиялыќ дене жаѓдайын жандандыру маќсатында дене жаттыѓуларымен ш±ѓылдану; сєрсенбі-ж±мыс ќабілеттілігін с‰йемелдеу ‰шін дене жаттыѓуларымен ш±ѓылдану; ж±ма (немесе сенбі) - апталыќ жинаќталѓан (кумулятивтік) шаршауды т‰сіру маќсатында дене жаттыѓуларымен ш±ѓылдану; Аќыл-ой ж±мыс ќабілеттілігініњ ‰йлесімді кµрінуі ‰шін тек єрт‰рлі дене тєрбиесі ќ±ралдарын ж‰йелі пайдалану ѓана д±рыс (объективті) жаѓдай жасайтынын атап µткен жµн. Студенттердіњ дене тєрбиесі µзіне келесі негізгі баѓыттарды кірістіреді: жалпы спорттыќ, кєсіби-ќолданбалы дене дайындыќтары мен гигиеналыќ, сауыќтыру-рекреативтік, емдеу. жүктеу/скачать 298,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|