Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)
жүктеу/скачать 46,97 Mb. Pdf көрінісі
|
Открыть Шимирова-Ж.К
| Классификация әдістері.
Жинақтау қабілетіне байланысты жіктелу екі әдіске бөледі: иерархиялық және фасеттік. Иерархиялық әдіс - ізбасарлық, көптеген бөлімдердің ішінде бір ғана жүйені құрайтын әдіс. Бұл жүйе айқындап қоюға, ұқсас және нысандарың әртүрлі болып келуі . Иерархиялық әдістің жіктелуі ( Сурет 12) келтірілген . Сурет 12. Иерархиялық әдістің жіктелуі Иерархиялық жіктелу нысанын құру келесілермен баяндалады: көптеген нысандарды анықтап, әрбірін жіктейді (көптеген тауарларды, қызметтерді , үрдістерді) және мәселелерді шешеді. Негізгі нысандары (қасиет, мінездеме, көрсеткіштер, параметрлер т.б) бөлінеді . Дамуы және тереңдігі бойынша оңтайлы белгілерін орнатады. Жинақы іздеу белгілері, дәрежесі және оның сапалығы бойынша таңдау. Әдеттегідей барлығы келесі жүйелер бойынша жіктеледі: класс - класқа бөлу , топ – топтау , түр – түрлеу, әртүрге бөлу. Иерархиялық жіктелу құрылымы жағынан ең маңызды және күрделі, белгілі таңдамалы жүйелерді, негізгі бөлім сапаларын және зерттеулерді анықтау, реттеуді мақсат етеді. Иерархиялық жіктелудің негізі қажетті мәселелерді шешіп, оларды белгілеп құрайды. Бұл тұтынушылық белгілерді жалпыдан жекеге дейін 34 анықтап, онымен бірге әртүрлі дәрежедегі нақты мәселелерді де шешеді, нақты әдістің жіктемесі болып жалпы өнім жіктемесінде немесе сала аралық жіктемеде «қарапайым медициналық қызметтерде қолданылатын жіктемелік сызба мысал бола алады. Иерархиялық жіктеменің негізгі артықшылығы тұтынушылардың саналығы мен және қолдан өңделген ақпаратты жақсы қабылдауында. Ал кемшіліктері құрылымдардың аз иілгіштігі, айқындап қою белгілерді қамту және алдын ала зерттеу қатарын орнату. Сондықтан қосымша белгілер бойынша жаңа деңгейлерге бөлуді қосу біршама қиын болып табылады . Сонымен қатар , иерархиялық әдіс нысандарды, нақты тапсырмаларды, кұрам белгілерін біріктіруіне жол бермейді, бұл оның тағы бір иілгіш еместігін растайды. Фасетті әдіс (франц. facette - (шекара) тастарды өңдеу шекарасы) - көптеген нысандардың бір белгісі бойынша жеке параллельді бөлу, бір - біріне тәуелсіз бөлімшелер - фасеттер. Бұл жүйе тек нысандар арасындағы айырмашылықты бекітеді және де көптеген нысандарды, белгілі бір тапсырмаларды шешуге қажетті тәуелсіз тұрғыда белгілерге бөлінеді.Фасетті жіктемеде иерархиялық кұрылымға сәйкес, көптеген нысандарды анықтап, негізгі белгілерге бөлінеді, көптеген топтарға және де мінездемелік белгілерге, зерттеу қатарындағы топтарды таңдап алады. Фасетті әдістің ерекшелігі жалпыдан жекелік қағидасы бойынша құрылады. Негізінде әртүрлі нақты мінездемелік нысандар құрылып, белгілер арасында байланыс болмайды. Классификациялық топтар бір - біріне тәуелсіз бағынбайды. Осыған байланысты , фасетті жүйе үлкен иілгіштігімен, белгілер және топтар санымен ерекшелінеді. Оның ақпараттық иілгіштігі жеке және жалпы жіктемелік топтар арқылы үлкейтілуі мүмкін. Фасетті әдіс жіктемесіне мысал ретінде,дәрілік заттар шығару формасы, сақталу мерзімі, өндірілуі,орамдалуы бойынша т.б . классификациялық әдістің көп түрлілігі белгілі артықшылықтары мен кемшіліктерімен сипатталады ( Сурет 13). Сондықтан бір классификациялық әдістің артықшылығы басқа классификациялық әжістің кемшілігі ретінде жүреді және бірін - бірін толықтырып отырады. Сондықтан оларды бірге қолдану керек . Сурет 13. Фасетті әдіс жіктемесі Жіктеу жүйесінде әдістердің жиынтығы, жіктеменің ережелері ретінде айтуға болады. 35 Жіктелу ережесі әдістермен белгілердің көп түрлілігін таңдауға арналған. Иерархиялық әдістегі нысандардың жіктеу ережесі: - көптеген нысандардың бөлінуі жалпы әдістерден басталады; - көптеген бөліну осы сатыға белгі бойынша жүргізіледі; - бөлу кезіндегі алынған қорытындылар әр деңгейде тек жоғарыда тұрған бір топқа қатысты болады, олар қиылыспайды; - көптеген бөлінулер кезексіз жіберілу немесе үстеме аралығындағы деңгейдің бөлінуі арқылы жүзеге асады. Фасетті әдістегі нысандардың жіктеме ережесі : - фасетті әдістегі белгілер қиылыспайды, сонымен қатар әр белгі өзінің аталуымен, белгіленуімен және кодтың белгіленуімен ерекшеленеді; - жалпы фасет қатарынан сипатталатын нысандар таңдалынады. жүктеу/скачать 46,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|