Файлы 1 ОҢТҮстік қазақстан медицина академиясы ж. К. Шимирова «Медициналық және фармацевтикалық тауартану» (оқулық)

59 
нақты жағдайларына қатысты сандық сипаттама.Әрбір көрсеткіштің аты мен 
мәні бар. Көрсеткіштің атауы тауар сапасының сипаттамасы қызметін 
атқарады. Көрсеткіш мәні индикатордың сапалық немесе сандық өлшеуінің 
нәтижесі болып табылады (мысалы: «белсенді ингредиенттің құрамы 15%»; 
мұнда: әсерлі
заттың
мазмұны 
-
бұл атауы, 
ал 
15% - 
мәні
болып табылады
). 
Тауартану ғылымында сапа көрсеткіштерін келесі критерийлер бойынша 
жіктейді
: 
- 
сипатталатын қасиеттердің саны (бірлік
және күрделі);
- 
мақсаты (анықтаушы және интегралдық);
- 
өрнектелу
тәсілі (натурал бірліктерде және балл түрінде)
; 
- 
анықтау әдісі (органолептикалық, аспаптық, әлеуметтік, сараптамалық);
- 
қолдану
салалары (өнім бірліктері, біртекті өнім бірліктерінің жиынтықтары, 
біртекті емес өнімдердің бірліктерінің жиынтықтары);
- 
анықтау кезеңдері (жобалау кезеңінде, өндіру кезеңінде, тұтыну кезеңінде).
Өнім
сапасы көрсеткіштерінің номенклатурасын таңдау мемлекеттік 
стандарттармен реттеледі.
Барлық дәрілік заттар үшін негізгі сапа критерийлері: түпнұсқалық, 
қауіпсіздік, биожетімділік және тиімділік болып табылады.
Дәрілік заттардың биожетімділігі препараттың 
бастапқы дозасына 
қатысты оны қабылдағаннан кейін белгілі бір уақыт кезеңінен кейін қан 
плазмасындағы бос заттың құрамын көрсетеді.
Дәрілік заттардың тиімділігі
 
–
бұл аурудың ағымына дәрілік заттардың 
оң әсер ету дәрежесінің сипаттамасы.
Барлық медициналық техника үшін бірыңғай сапа көрсеткіштерінің 
келесі топтары бөлінеді: тағайындалуы, сенімділігі мен ұзақ мерзімділігі, 
дайындалуы және т.б.
Сондай
-
ақ,
өнімнің әрбір түрінің өзіндік бірыңғай сапа көрсеткіштері 
бар екенін атап өткен жөн. Мысалы, таңғыштардың сапасы гигроскопиялық, 
капиллярлық, су сығындысының бейтарап реакциясы және т.б. сияқты жалғыз 
көрсеткіштермен анықталады. Бұл көрсеткіштер салалық әдістермен 
белгіленеді. Оларды бағалау –
квалиметрияның міндеті. Өнімнің сандық 
сипаттамаларынан алынған сапа көрсеткіштерін физикалық өлшем 
бірліктерімен, мысалы, масса, градус, т.б. бірліктермен көрсетуге болады.
Медициналық өнімнің сапасын бағалау үшін жеке көрсеткіштерден 
басқа көрсеткіштердің тұтас тобы қолданылады, оларға мыналар кіреді:
- 
кешенді көрсеткіштер 
–
тауарлардың күрделі
қасиеттерін білдіруге арналған 
көрсеткіштер;
- 
анықтаушы көрсеткіштер 
–
тауарлардың сапасын бағалауда шешуші мәнге 
ие 
көрсеткіштер. 
Тауартанулық 
талдауда 
оларғаорганолептикалық 
көрсеткіштер
жатады–
сыртқы түрі, түсі, дәмі, иісі, дәрілік заттардың 
агрегаттық
күйі;
- 
интегралды 
сапа көрсеткіштері экономикалық және техникалық 
көрсеткіштердің сәйкес сомасы арқылы көрсетіледі (мысалы, медициналық 
бұйымды пайдаланудың жалпы пайдалы әсері, оны жасау мен пайдаланудың 
жалпы шығындары).

60 
Сапаны басқаруда сапалық сипаттамалардың (материалдың түсі, 
бұйымның пішіні, тетік бетінде белгілі бір жабынның болуы немесе болмауы 
және т.б.) маңызы зор. Сапалық сипаттамаларды бағалауға негізделген сандық 
сипаттамалар баллдармен немесе бір
-
бірін жоққа шығаратын (балама) екі 
нұсқа түрінде көрсетіледі (мысалы, өнімнің геометриялық параметрлерінің 
техникалық құжаттама талаптарына сәйкестігі немесе сәйкес келмеуі). 
Медициналық техника мен технологияның сапасын сипаттау үшін 
көбінесе өнім сапасы көрсеткішінің негізгі, салыстырмалы және оңтайлы 
мәндері қолданылады.

жүктеу/скачать 46,97 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: