Факультеті: «Экономика және бизнес жоғарғы мектебі» Кафедрасы: «бизнес-технологиялар»

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі 
Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті 
 
 
 
Факультеті: «Экономика және бизнес жоғарғы мектебі» 
Кафедрасы: «бизнес-технологиялар» 
 
Эссе 
Тақырыбы: «Қаржы мәнінің пікірталастық сұрақтары» 
 
 
Орындаған: Казиева Ардақ 
Тексерген: Кукиев Абай 
 
 
 
 
 
 

 
Алматы 2023 
 

 
Қазақстан Республикасының қаржы жүйесін құқықтық реттеуді 
жетілдірудің өзекті мәселелері (Аннотация) 
Камшибаев Р.А. Экономическая безопасность Казахстана: стратегия, система 
факторов –// Казахстан на пути к новой модели развития: тенденции, 
потенциал и императивы роста. Ч 1.- Алматы.-2001 г. С.102. 
Кітапта Қазақстан Республикасының қаржы жүйесін құқықтық реттеуді 
жетілдірудің өзекті мәселелері туралы айтылады. Соңғы жылдары 
жарияланымдардың едәуір бөлігі сенімді қаржы жүйесін құру және 
мемлекеттік қаржы саясатын жүргізу мәселелеріне арналды. Алайда, бұл 
мәселенің теориялық аспектілері бойынша бірлікке қол жеткізілген жоқ. 
Зерттеудің мақсаты-нарықтық экономикадағы қазіргі қаржы жүйесінің мәнін 
ашу және дамыту.
Сенімді қаржы жүйесі құрылғаннан кейін ақша мен капитал нарықтары, 
әсіресе ұлттық мемлекеттік бағалы қағаздардың бастапқы және қайталама 
нарықтары дамуы мүмкін. 
Бұл процестің басты міндеті оның елдің тұрақтануына және одан кейінгі 
әлеуметтік-экономикалық дамуына әсерін күшейту, жалпы ұлттық өнімнің, 
қаржы ресурстарының тұрақты өсуін қамтамасыз ету, қоғамдық өндірістің 
барлық буындарында коммерциялық және экономикалық есептеуді нығайту 
болып табылады. 
Сенімді қаржы жүйесі нарықтық экономиканың дамуы мен табысты жұмыс 
істеуінің өзегі және тұтастай алғанда экономиканың өсуі мен 
тұрақтылығының қажетті алғышарты болып табылады. Бұл жүйе қоғамның 
жинақтарын жұмылдыратын және бөлетін және оның күнделікті жұмысын 
жеңілдететін негіз болып табылады. Демек, негізінен орталықтандырылған 
жоспарланған және бақыланатын экономиканың нарықтық принциптерге 
сәйкес жұмыс істейтін экономикаға құрылымдық ауысуы көптеген 
элементтерді қамтығанымен, ең бастысы - сенімді қаржы жүйесін құру. 
Сенімді қаржы жүйесі құрылғаннан кейін ақша мен капитал нарықтары, 
әсіресе ұлттық мемлекеттік бағалы қағаздардың бастапқы және қайталама 
нарықтары дамуы мүмкін. 
"Қаржы" термині латынның finis сөзінен шыққан - істің аяқталуы, бірдеңе 
төлеу дауы, сот ісін тоқтату. ХІХ ғасырда заң ғылымының кейбір өкілдері де 
қабылдады, "қаржы" термині тек қолма-қол ақшаны ғана емес, мемлекетке 
тиесілі материалдық құндылықтарды да қамтыды.

Мемлекеттің қаржы жүйесі-бұл қаржы-экономикалық институттардың 
жиынтығы, олардың әрқайсысы ақша қорына делдал болады, бұл 
экономикалық мағынадағы анықтама. 
Заңды мағынада қаржы жүйесі деп Мемлекеттің қаржы институтының (қаржы 
ведомствосы және оның бөлімшелері, салық органдары, мемлекеттік банктер, 
мемлекеттік сақтандыру компаниялары) жиынтығы түсініледі. 
Көптеген экономистер мен заңгерлердің пікірінше, қаржы жүйесі келесі 
институттарды қамтиды: 
• Бюджеттік жүйе; 
• Бюджеттен тыс орталықтандырылған сенімгерлік қорлар; 
• Кәсіпорындардың, ұйымдардың, мекемелердің, халық шаруашылығы 
салаларының қаржысы; 
• Мүліктік және жеке сақтандыру; 
• Несие (Мемлекеттік және банктік). 
Адресат: Ұсынылған кітап барлық экономика саласындағы студенттер мен 
магистрант, сонымен қатар доцент, мұғалімдер мен экономика саласын 
зерттеп, жұмыс істейтін жандарға арналады.