Ғылым және оның қоғам өміріндегі рөлі
жүктеу/скачать 45,02 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ғылымның басталу мәселелері
| Ғылымның даму тарихы
Ғылымның басталу мәселелері Араб ғалымдарының жаратылыстану дамуындағы рөлі және отырарлық ғалымдар Антикалық ғылым Ғылымның басталу мәселелері Ғылым қашан және қалай пайда болды? Бұл сұраққа байланысты екі түрлі көзқарас бар. Бір көзқарас иелерінің пайымдауынша ғылым өте ертеде, яғни адамдар алғаш еңбек қаруын жасап, абстрактылы білімі болған кезде дамыған деп айтады. Ал екіншілері ғылымның пайда болуы тәжірибелік жаратылстану пайда болған кезде (XV-XVII ғғ.) деп айтады. Қазіргі ғылымтану бұған нақты жауап бермейді, өйткені ғылымның өзін бірнеше аспектіде қарастырады. Негізгі көзқарас бойынша – ғылым – білім жиынтығы: қоғамдық сананың формасы; әлеуметтік институт; қоғамның негізгі қозғаушы күші; кәсіптік мамандарды дайындау жүйесі тағы басқа. Осы аспектілер бойынша ғылым: - ХІХ ғасырдың ортасынан бастап – мамандар дайындаудың жүйесі; - ХХ ғасырдың екінші жартысынан – қоғамның негізгі қозғаушы күші; - Жаңа уақытта - әлеуметтік институт - Ежелгі Грецияда – қоғамдық сананың формасы; - Адам мәдениетінің бастауында – білім және білімді өндіру қызметі. Әр уақыт бойында әр қилы салалары пайда болды. Антикалық қазір әлемге математиканы берді, Жаңа уақытта – қазіргі жаңа техникалар пайда болды, ал ХІХ ғасырда қоғамтану келді. Бұл процестерді дұрыс түсіну үшін біз тарихқа жүгінуіміз қажет. Ғылым сан қырлы қоғамдық құбылыс, қоғамнан тыс ғылымның пайда болуы, дамуы мүмкін емес. Ал ғылымның өзі объективті жағдайлар туған кезде: 1) объективті білімге әлеуметтік қажеттілік; 2) осы қажеттілікті қамтамасыз етуге қоғамнан ерекше бір адамдардың бөлініп шығуы; 3) білімнің жинақталуы, ғылыми жаңалықты символикалық түрде кес-кіндеу немесе хабарлау (жазудың болуы тағы басқа болуы керек. Осындай жағдайлар б.ғ. VII-V ғасырларда Ежелгі Грецияда пайда болды. Ғылымның критерийлері: 1) теориялық; 2) ғылыммен айналысатын ерекше адамдар тобының болуы, қажетті материалдар мен технологияның болуы; 3) рационалдық (тиімділік); 4) жүйелілік. Егер біз ғылымды 1 критерий бойынша қарастырсақ, сол кездегі (Египет, Шумер) цивилизациясы, жаңа білім алуға қажетті жағдайлар онша болған жоқ. Бұл кезде математика, астрономия сияқты ғылым салалары бойынша аздаған білімнің алғашқы бастаулары болды. Индия мен Қытайдағы білімнің дамуы күнделікті өмірге қажетті және діни ритуалдарды жүзеге асыру үшін ғана керек болды. Ежелгі шығыс цивилизациясындағы білімнің негізі және теориялығы болмады. Шығыстағы дамыған астрономия әлемнің құрылысы мен аспан денелерінің қозғалысын зерттеу үшін емес, өзендердің тасу мен қайту уақытын анықтау үшін, гороскоп немесе жұлдызнама құрастыру үшін қажет болды. Вавилондықтардың пайымдауынша аспандағы жұлдыздар құдайлардың бет-бейнесі есебінде қарастырылды, яғни олар жер бетіндегі өмірді бақылаумен болады деп есептеді. жүктеу/скачать 45,02 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|