Ғылым ретіндегі Қазақстан тарихының мақсат, міндеттері және оны зерттеудің өзектілігі
Батыс Түрік қағанатындағы этно-мәдени үрдістер және халықаралық байланыстар(түрік-эфталит, түрік-иран және түрік-византия қатынастары)
жүктеу/скачать 491,12 Kb.
|
тарих
| 13. Батыс Түрік қағанатындағы этно-мәдени үрдістер және халықаралық байланыстар(түрік-эфталит, түрік-иран және түрік-византия қатынастары). Ерте Түркі мемл.ті - Түркі қағанаты 552 ж. құрылды. О.ң негізін салған - Бумын қ. 553 ж. қайтыс б.ды. О.ң мұрагері – Қара Ыстық хан - билігі бір ж.ға толмай, қайтыс б.ды. Мұқан-қ. (553-572) билік құрған ж/рда Түркі қ.ты Орт.Азияда саяси үстемдікке ие б.ды. О/р Маньчжуриядағы қидан/ды, Енисейдегі қырғыз/ды бағындырады, бұ/ға Солт.к Қытай алым-салық төлеп т.ды. 563-567жж. эфталит патшалығын басып алады.Осыдан кейін о/р.ң жері Каспий теңізінен Солт.Индияға дейін және Шығ.Түркістанға дейін созылып жатқан.Түркі/ Орт.Азияны жаулап алғаннан кейін Жерорта теңізіне дейін баратын Жібек жолына иелік етті. О/р өз/рі.ң жаулап алу жорық.рын жүргізуде Иранға қарсы Византиямен одақтасты, 571 жылы түрік/р.ң әскери қолбасшысы Естеми Солт.Кавказды басып алады, сөйтіп Керчь түбегіне (Боспорға) шықты. О.ң баласы Түріксанф Керчьті басып алып, 576 ж Қырымға шабуыл жасады. Бірақ Естеми өлгеннен кейін 582-593 жж. билік үшін қырқыс басталды. Өзара қырқыс пен әлеумет.к қайшылық/ қағ.тты қатты әлсіретті. Күшейіп алған Иран 588 ж. Герат түбінде түрік/ді жеңіп шығады. Византия 590 ж Боспорды қайтадан жаулап алады. Өзара қырқыс.р, әлеуметтік қарама-қайшылық.р қағ.тты әлсіретіп, о.ң 603 ж Шығ. ж.е Бат.түркі қағанат/ына бөлінуіне әкелді. Шығ.Түркістаннан Амударияға, Еділ өңірі мен Терістік Кавказ дала/ына дейінгі жер Қағанат қарауына көшеді.;Бат. Қағанат.ң орт.Суяб б.ды.Бат. түрік қағ.ты Шығыс түрік қағанатына біршама саяси тәуелді б.ды.Шаруа.қ-экономи.қ жағынан алғанда,қағанат 2 негіз.ң-мал шару.ғын көшпелі әдіспен жүргізуге негізделген қоғам.ң ж.е бұл кезде феодал.қ қатынас.р едауір дамыған отырықшы-егінші.к қоғам.ң ұштасуы б.ды.Бұл кезде феодал.қ қатынас.р Византия мен сасни/ Иранда дамыған б.тын.Соғыс ж.е Сауда басекекелестігіне қарамастан,феодал.қ қатынас/ Кавказ өңірі.ң Хазар патшалығы.ң көшпелі орт.на,тирек/ мен Алтай.ң ертедегі түрік/і жеріне өтіп ұлғая түсті.Бат.түрік қағанат.ң халық аралық шаруа.қ ж.е саяси байланыс.р аясына тартылуынджа Соғды мен 7-су.ң соғды.қ көпес/і ерекше рөл атқарды.7-су.ң құжат.рнда көбінесе «соғды» қала.ры еж.түрік дәуірінде тоқтап қана өтетін мекен.р болған жоқ.Қала.р.ң соғды халқы да,түрік халқы да саудамен,қолөнермен,диқаншылықпен 1-дей дәрежеде шұғылданды.Қала мен дала қағанат құрамында бірін-бірі толықтыратын ж.е біріне-бірі өзара к.к болып отыратын біртұтас шаруа.қ-саяси организм 2 бөлегі б.ды.Транзит сауда айырбасы да,ішкі сауда айырбасы да ақша айналысын туғызды,Бат.түрік қағанаты.ң вассал.қ шет аймақ.р.ң да,орт.ғы.ң да халқы осы айналыс өрісіне тартылды.Қағанатта қоғам.қ-экономика.қ қатынас/.ң дамуы Евразия.ң басқа аудан/ындағы осы сияқты үрдіс.р.ге байланысты жүріп,феодал.қ қатынас/.ң орнығу арнасында жүргенімен,о.ң өз ерекшелік.рі де б.ды.
жүктеу/скачать 491,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|