Ғылым ретіндегі Қазақстан тарихының мақсат, міндеттері және оны зерттеудің өзектілігі

XV-XVIII ғғ. Қазақ хандығында егіншілік пен қала мәдениетінің дамығанын көрсетіңіз

жүктеу/скачать 491,12 Kb. бет 62/158 Дата 20.12.2023 өлшемі 491,12 Kb. #141286

63.XV-XVIII ғғ. Қазақ хандығында егіншілік пен қала мәдениетінің дамығанын көрсетіңіз.VI-XIIғ қала­/. Ор­т ғ. әкімшілік, са­уда-эко­н.қ ор­та­лық болған қала/ Оңт Қаз-н мен Жетісу­да қалып­тасты. Қаз-ы ор­та ғ. қала­/­дың бірне­ше бөлік/і бол­ды. 1Шах­ристан – қала би­ле­уші/і, ақсүйек­/ мен діни қыз­меткер/дің тұрағы. 2Ра­бад – қала­ның қолөнерші/і мен са­уда­гер­/і тұра­тын бөлігі. 3Ци­тадель – қала­ның қорғаныс бөлігі, яғни қамал мен бекініс/. VI-XIIғ Қаз-н жеріндегі ірі қала­/: Мер­ке, Ас­па­ра, Су­яб, Үзкент, Са­уран, Құлан, Тал­киіз, Қой­лық, Та­раз, Оты­рар, Қар­нақ, Аш­нас, Бар­шынкент, Сығанақ, Ис­пиджаб, Ве­сидж, Шауғар, Иасы (Түркістан), Ба­ласағұн, Ор­да т. б. Ар­хе­олог­/ Қаз-н жерінен 60-тан ас­там қала ор­нын анықтаған.Қала әкімшілігі. Ор­т ғ. қала­/­дың көбі тәуелсіз өмір сүрген. Әр қала­ның же­ке билік жүргізетін би­ле­уші/і болған. Би­ле­уші/дің ти­тулы әр түрлі, мы­салы Кер­ми­кент би­ле­ушісі – ку­теген-ла­бан, Ба­рыс­ханда – ма­нап, На­уакент­те – ялан-шах, Се­мек­на­да би­ле­уші инал-тегін деп аталған.Қала халқы. Қала­/­да ха­лық бірша­ма қоныс­танды. қала халқы оты­рықшыға ай­налған көшпелі/ есебінен көбейіп отырған. Ис­пиджаб­та 40 мың, Оты­рар­да 16 мың, Та­раз­да 10 мың, Ба­ласағұнда 10 мыңдай адам өмір сүрген (IX-XI ғ). Ис­пиджаб. Қазіргі Шым­кент қала­сынан 12 шақырым жер­де (Сай­рам) ор­на­ласқан. Бұл қала Vғ аса ірі мәд.т ж/е са­уда ор­та­лығы бол­ды. Ис­пиджаб­тың осын­дай са­уда ор­та­лығы ретіндегі рөлі X-XIIғ күшейді. XIғ са­уда ай­на­лымы үшін шығары­латын теңге са­райы Ис­пиджаб­та ор­на­ласқан. Ис­пиджаб IX-Xғ Қарлұқ, Қара­хан мем­-ң құра­мын­да бол­ды. Ис­пиджаб ірі діни ор­та­лық болған.Та­раз. «Ұлы Жібек жо­лы» бойын­дағы ірі қала­/­дың бірі Та­раз бол­ды. Та­раз қара­хан­дықтар мен қарлұқ/ за­манын­да ерек­ше гүлденді. Бұл қала Та­лас деп те аталған. Та­раз қала­сын­да Ба­баша ха­тун, Ай­ша бибі, Қара­хан ке­сене­лері ор­на­ласқан. Та­раз қала­сы жайын­да араб са­яхат­шы­сы Әл-Мак­ди­си: «Та­раз – ірі бекіністі қала, бақ/ы көп, халқы тығыз, қала сыр­тында те­рең ор қазылған, төрт қақпа­сы және төңірегінде елді ме­кен­дері бар. Қала­ның ор­та­лық бөлігіне кірер қақпа ал­дында үлкен өзен ағады, өзеннің арғы бетінде де тұрғын үй­/, өзен­нен өтер өткел­/і бар. Мешіт ба­зар ара­сына са­лынған», — деп жазған.Түркістан (Иасы). Бұл қала алғашын­да Шауғар деп аталған. Қала­да атақты ой­шыл, ис­лам дінінің білгірі Қожа Ах­мет Иас­са­уи өмір сүрген (кейіннен Мәуерен­нахр би­ле­ушісі Ақсақ Темір Ах­мет Иас­са­уиге VII ғ ма­зар сал­дырған.) Қала­ның Қазақстан мен Ор­та Ази­яның діни ор­та­лығы ретіндегі бе­делі өсе берді.Сығанақ – Сыр­да­рия бойын­да ор­на­ласқан ірі са­уда ор­та­лығы. VII ғ Сығанақ қала­сы қып­шақ/­дың са­яси ор­та­лығы бол­ды.Ба­ласағұн – ор­тағасыр­лық ірі қала/­дың бірі. Бұл қала Шу өзенінің бойын­да ор­на­ласқан. Жал­пы зерт­те­у/ бойын­ша Ба­ласағұн қала­сы V ғ пай­да болған. Бір кез­дері Ба­ласағұн қарлұқ/ мен қарақытай­/­дың ас­та­насы болған. Ба­ласағұнда ұлы ақын, ғалым Махмұд Қашғари еңбек ет­кен және ақын Жүсіп Ба­ласағұн туған. Ба­ласағұн қала­сы Ақтөбе деп аталған. жүктеу/скачать 491,12 Kb. Достарыңызбен бөлісу: