Ғылыми-практикалық конференциясының материалдары

210 

 

7. Египеттік цифрлар. Египеттік цифрлар 

вавилондық цифрлармен қатар пайда болған. 

Олар папирустарда жазы-лып қалдырылған. Жазу 

және сандарды белгілеу үш сатыдан өткен: 

пиктографтар (иероглифтер), иеративтер және 

демотив- тер. 7-суретте египеттік цифрлар 

көрсетіл-ген. Мұндағы: а) иероглифтер,  ә) 

иератив-тер. Осы цифрларды пайдаланып 

папирус-тарда көптеген арифметикалық есептер 

қалдырған. 

 

 

 

а) иероглифтер 

 

 

 

ә) иеративтер 

7-сурет 

Сондай-ақ,  майялар,  перуандар,  грузиндер,  армяндар,  вавилондық,  арабтық 

номерациялар болған.    

8-суретте қазіргі цифрдің эволюциялық дамуы көрсетілген. [4; 114] 

 

Мұндағы:  

1 – Ашока жазбасы (Б.Э.Д. 200 жыл); 

2 – Нана жазбасы (Б.Э.Д. 150 жыл); 

3 – Насик жазбасы (Б.Э.Д. 100 жыл); 

4 – Кшатран теңгесінен (200 жыл); 

5 – Гупта жазбасы (300-400 жыл); 

6 – Гурджаржазбасы (595 жыл); 

7 – Гурджар жазбасы (798 жыл); 

8 – Гурджар жазбасы (804 жыл); 

9 – Торкхид тақтасынан (813 жыл); 

10 – Торкхид тақтасынан (815 жыл); 

11, 12, 13, 14, 15 – (Гвалиф жазбасы (876; 917; 972; 1050; ХІ ғасыр); 

16 – Бакхшал қолжазбасы (ХІІ ғасыр); 

17 – шығыс араб цифры; 

18, 19, 20 – бұрынғы шығыс араб цифры (XV ғасыр; 1575; 1573 ж.); 

21 – Гобар цифры (батыс араб жазбасы); 

22 – Гобар цифры (Египет жазбасы); 

       23, 24, 25 – ескі Гобар (Египет) цифрлары (873; 888; 961 ж.ж.); 

26 – Шираз қолжазбасы (970 ж.); 

27 – Египет қолжазбасы  (1169 ж.); 

28, 29 – батыс араб цифры (ХІІ ғасыр, 1573 ж.); 

30 – Вигиландық цифры (Испания, 976 ж.); 

31 – Альтдорфтық цифры (Цюрих, ХІ ғасыр); 

32, 33, 34, 35 – Боэция қолжазбасы (ХІ; ХІІ; ХІІ (аяғы); 1200 жыл); 

36 – Сигмаринген қолжазбасы (1303 ж.); 

37 – Латын кодексі (Берлин, XIV ғасыр); 

38 – Сакробоско қолжазбасы (1442 ж.); 

39 – 1427-1468 ж. аралығындағы қолжазба; 

40 – Гейдельберг қолжазбасы (XV ғасыр); 

41 – «Философиялық маржандар» еңбегінде (1508 ж.); 

42 – Дюрер қолжазбасы (1525 ж.); 

43 – Региомонтан цифрлары (1474 ж.); 

44 – Видманның цифрлары (1489 ж.). 

 

1 

10 

100  1000 

9 

1 

2 

3 

4 

7 

10 

211 

 

 

 

 

 

1 

2 

3 

4 

5 

 

6 

7 

8 

9 

10 

11 

12 

13 

14 

15 

16 

 

17 

18 

19 

20 

21 

 

 

 

22 

23 

24 

25 

26 

27 

28 

29 

 

30 

31 

32 

33 

34 

35 

36 

37 

38 

39 

40 

41 

42 

43 

44 

 

 

 

8-сурет 

 

Математиканы  оқыту  үдерісінде  немесе  арнайы  сабақтан  тыс  жұмыстарда  сандар 

желісінің  және  сан  жиындарының  даму  тарихымен  оқушыларды  таныстырып  отыруға 

болады. Мұнда арнайы көмекші құралдарды пайдалануға болады.  [5]  

 

жүктеу/скачать 7,58 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: