«Ғылыми зерттеулер негіздері» пәнінің емтихан сұрақтары «Ғылыми зерттеулер негіздері»
Сенсус дегеніміз... «SWOT» талдау арқылы көрсетіңіз
жүктеу/скачать 1,46 Mb.
|
Ғзн ворд
- Бұл бет үшін навигация:
- 59. Парафраз дегеніміз... «INSERT» əдісі арқылы тұжырымдаңыз.
| 58. Сенсус дегеніміз... «SWOT» талдау арқылы көрсетіңіз.
Сенсуализм (лат. sensus — сезім, түйсік) — психикалық өмірдің негізі — сезімдік әсерлер деп білетін ілім. Антик заманда бұл ілімді бірқатар философиялық мектептердің өкілдері (киренаиктер, эпикурийліктер, неғұрлым біртоға нысанда стоиктер) жактады. Сезімішілік тану мүмкін емес деп пайымдаған стоиктер ақылды тәжірибе өз жазбаларын таңбалайтын "таза тақта" деп қарастыруды ұсынды. Зердеде әуел баста сезімдерде болмайтындай ештеңе жоқ деген афоризм солардан қалған. Бертін келе осы қағидаларды Қайта өрлеу және Жаңа заман дәуірлерінің сенсуализмді жақтаушылары насихаттады. Оларға танымда принципті тұрғыда түйсіктерден шығарылмайтын мазмұн бар деп дәлелдеген рационализм өкілдерімен күресуге тура келді. Сенсуализмнің ықпалымен дамыған ассоциациялық психологияда күрделі психикалық өнімдер тудыратын элементарлық түйсіктердің байланысы не сананың қасиеті немесе "тәндік" мәшине мен сыртқы дүние арасыңдағы материалдық өзара әрекет жүйесінің туындысы деп қарастырылады. Сенсуализм идеяларының психология саласындағы алғашқы эксперименттік жұмыстарға көп ықпалы болды. Өйткені эксперименттің міндеті бастапқы сезімдік элементтерді (түйсіктерді) анықтау; осылар арқылы жан тіршілігінің бүкіл күрделі архитектоникасы тұрғызылады деп пайымдалады. Эксперименттік психологияның одан арғы дамуы адам санасының шын мәніндегі құрылымы анағұрлым күрделі екені, ойлау актілерінің түйсіктер ассоциациясы деп қарастыруға келмейтінін, зиятта сезімдік бейнелерге үйлеспейтін мазмұн болатынын, ал мінез-құлық мотивациясы мен осы бейнелерді құрудағы іс-әрекеттің рөлін түсіндіруге сенсуализм, жалпы алғанда дәрменсіз екенін көрсетті. Диалектикалық материализм сенсуализмнің теориялық шектемелілігін, мұның өзі оның аңдаушылығына, адам танымының тарихи сипатын, шындық болмысты бейнелеудің жоғары нысаны ретіндегі ойлаудың сапалық ерекшелігі мен қоғамдық практиканың рөлін түсінбеуінен туындайтынын ашып көрсетті.[1] 59. Парафраз дегеніміз... «INSERT» əдісі арқылы тұжырымдаңыз. Парафраз, парафраза (гр. paraphrasis - сипаттау, сипаттама оралым) сөздін сөз тізбегінін мәнін басқаша түсіндіріп жеткізу (мәтінде мен деудін орнына осы жолдардың авторы делінуі); жай сөздін орнына оның ауыс мағынасын білдіретін сөздердін қолданылуы. Мысалы: арыстан — аң патшасы, жылан — аты жаман, уры — қолы жылдам. Парафраза бұл мәтіннің немесе үзінді мағынасын басқа сөздерді қолдана отырып қайта құру. Бұл сөз Ежелгі Грецияда пайда болған, онда ол «өзін-өзі көрсетудің қосымша тәсілі» дегенді білдіреді. Тағы бір мысал: «Ракета азоттан жарылды». Сіздің парафразаңыз: «Ракета жарылды, өйткені құрамында азот көп болды, ол басқарылмайтын химиялық реакцияны тудырды». Парафразаны дұрыс жасау үшін келесі қадамдарды орындау қажет: 1- Тақырыпқа ену үшін түпнұсқа мәтінді оқып, оның мәні мен ниетін біліңіз. 2-негізгі идеяны немесе тұжырымдаманы (айтылған нәрсені қорытындылайтындықтан) және екінші идеяларды немесе тұжырымдамаларды (айтылғанды толықтыратын) тану. Егер негізгі идея жойылса, мәтінді түсіну мүмкін емес. 3- Өзіңізге таныс емес кез-келген сөзді немесе сөздік қорды табыңыз. Қиын сөздерге синоним сөздерді қолданыңыз. 4- Бастапқы сөздер мен идеяларды басқаларға өз жазуы мен тілін жатқыза отырып ауыстырыңыз. Сондай-ақ, түпнұсқа мәтіннен шамамен сөздерді сақтау маңызды. 5- Мәтін ішіндегі дереккөзді анықтаңыз (авторы, жылы, беті). 6- Түпнұсқа мәтініне тән және нақты сөз тіркестерін немесе сөздерді қолданғанда, оларды тырнақшаларға қосуды ұмытпаңыз. 7- мәтіннің өзіндік тонусын сақтау; яғни егер ол әзіл-оспақты, күдікті және т.б. 8- Сіз түпнұсқа мәтіннің «аудармасын» жазып жатқаныңызды елестетіп көріңіз. 9- Жасалған парафразаны оқып, түпнұсқа мәтінімен сәйкес салыстыру жүргізіңіз. Басқа парафраздық кеңестер - түпнұсқа мәтінді бір жағына қойыңыз. - сөйлемдер мен сөздерді өзіндік стильде қарастыра отырып, олардың сөзбе-сөз түрленуіне шолу жасаңыз. - Екі нұсқадағы сөздердің санын тексеріңіз. - Дыбыстап оқып, өзіңіздің еркін парафразаңыздың мағынасын тексеріңіз. - Ақпараттың өзгертілгенін немесе өзгергендігін тексеру үшін, ақысыз парафризаны түпнұсқамен салыстырыңыз. - автордың кез-келген түпнұсқа сөз тіркестерін, сөйлемдерді немесе сөздерді дұрыс қолданғанын (тырнақшаларда) және оған жатқызылғанына көз жеткізіңіз. жүктеу/скачать 1,46 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|