| Қосымша әдебиеттер
8 Балақаев М., Сайрамбаев Т. Қазіргі қазақ тілі: Сөз тіркесі мен жай сөйлем синтаксисі. – Алматы: «Санат», 1997. – 240
б.
9 Әмір Р., Әмірова Ж. Жай сөйлем синтаксисі. – Алматы: «Санат», 1998. – 192 б.
Өзін-өзі бақылау сұрақтары:
1.
Түркі тілдерінде сұраулы сөйлемдер қандай жолдармен жасалады?
2.
Түркі тілдерінде сұраулы сөйлемдер қалай анықталған?
3.
Сұраулы сөйлемнің жасалуына модаль сөздердің қатынасы қандай?
4.
Якут тіліндегі сұраулы сөйлемдердің жіктемесі қандай?
Глоссарий
Басқадан (кейде өзінен) жауап алу мақсатымен айтылған сөйлемді сұраулы сөйлем дейміз. Сұраулы сөйлемдер
көтеріңкі дауыспен айтылады. Сұраулы сөйлем интонация, сұрау есімдіктері, сұраулық шылаулар, кейбір көмекші
етістіктер мен қосымшалардың қатысуы арқылы жасалады. Олардың бастылары мыналар: 1) –ма, -ме, -па, -пе, -ба, -бе
шылаулары арқылы жасалады. 2) кім, не, қашан, қандай, кімді ... сияқты есімдіктері арқылы жасалады, 3) шығар, болар,
қайтеді деген көмекші етістіктер күрделі баяндауыштың құрамына еніп, сұраулық интонациямен айтылғанда сөйлем
сұраулы болады. 4) баяндауыштың құрамында –ау, ғой шылаулары мен ә одағайы айтылып та сұраулы сөйлем
жасалады. 6) кейде диалогтарда хабарлы сөйлемдер сұраулық интонация арқылы сұраулы сөйлемге айналады. Олардың
негізгілері мыналар: ашық сұрақ, қарсы сұрақ, күмәнді сұрақ, таңырқаулы сұрақ, риторикалық сұрақ.
Достарыңызбен бөлісу: |
