«Филология ғылымдары» сериясы Серия «Филологические науки»
Мартьянова И.А. Киновек русского текста: парадокс литературной кинематографичности
жүктеу/скачать 1,79 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- TYPKI ФОЛЬКЛОРЫ ЖӘНЕ МӘШҺҮР ЖҮСІП A.O. Тоқсамбаева- филол.ғыл. к., Семей мемлекеттік педагогикалық институтының аға оқытушысы
| 14.
Мартьянова И.А. Киновек русского текста: парадокс литературной кинематографичности. - СПб. : САГА, 2002.-240 с. 15. Смайлов К. Тенденции и проблемы становления казахской советской драматургии: Дисс...канд. искусствовед, наук. —Алма-Ата, 1974.-152 с. 16. Цшп. по Сыздыков К, Ауэзов-критик. - Алма-Ата, 1973,- 17. Борее Ю. Эстетика. Теория литературы: Энциклопедический словарь терминов.- М.: Астрель, 2003.-575 с. 18. Маданова М.Х. Введение в сравнительное литературоведение. Учеб. пособие-Алматы, 2003,-252 с Резюме Статья посвящена осмыслению статуса киносценария в призме сравнительного литературоведения. Вслед за казахстанским компаративистом М.Х.Мадановой, автор относит сценарий к «очевидному факту взаимосвязей литературы и кино» и напрямую связывает его с аспектами компаративистики. Рассматривается подробно эволюционный путь киносценария, а также проблема соотношения сценария с литературными родами и жанрами. Summary The article is devoted to understanding the status of screenplay in the prism of Comparative Literature. Following Kazakhstan comparativists MH Madanovoy, the author includes a script for the "obvious fact of the relationship of literature and cinema, and directly connects it with comparative aspects. We consider in detail the evolutionary path screenplay,as well as the problem of relations with the published script delivery and genres. TYPKI ФОЛЬКЛОРЫ ЖӘНЕ МӘШҺҮР ЖҮСІП A.O. Тоқсамбаева- филол.ғыл. к., Семей мемлекеттік педагогикалық институтының аға оқытушысы Айтыс - қазіргі әдебиеттанудағы драма жанрына бір табан жақын келетін ауыз әдебиетінің үлгісі. Оның осы табиғатын әдебиет зерттеушілері орынды ауызға алып жүр. Тым әріге барсақ, екеуара айтыс М. Қашқаридың «Түркі сөздігінде» «Жаз бен қыстың айтысы» түрінде көрініс тапқандығы көне қазақ әдебиетінен белгілі. Енді осы үрдіс жаңа қырынан жазба әдебиетінің, оның ішінде XIX ғ. соңы мен XX ғ. басындағы әдебиетімізде ақындарымыз сүйіп қолданған оқиғалы өлеңнің өзіндік бір формасы болды. Бұл арада ақындар фольклордан үйреніп қана қойған жоқ, сонымен бірге өзге әлем әдебиетінде жоқ поэманың жаңа түрін өмірге әкелді. Біз алғашқылардың бірі болып, Мәшһүрдің ұлттық фольклордағы айтыс өнеріне қатысы туралы кеңірек сөз қозғап, оның айтыс өнеріндегі жетістіктерін тілге тиек ететін болсақ, онда сол дәуірдегі акынмен тұстас Абайдың ақын шәкірттерінің де осы саладағы көркем туындылары болғандығы ойға оралады. Атап айтар болсақ, Шәкәрім Қүдайбердіұлының «Жайлаубайдың баласымен айтысы», сондай-ақ Тұрағұл Абайұлының «Тұрағұлдың Матай елінің қызымен жауаптасуы», «Әлмағамбет пен қыздың айтысқаны», Әубәкірдің «Қайырбек пен келіннің айтысы», «Қыз бен өзі», «Бүркітімен айтысы» сияқты айтыстық мысал өлендермен бірге, Әріп Тәңірбергенұлының «Тәуке мен Ұрқия», Уәйіс Шондыбайұлының «Тәуке мен Жікібай» сияқты қыз бен жігіт айтысы негізінде жазылған көлемді поэмалары арасындағы қазақ ескілігімен жарасымды әдеби үндестікті атап өтуге болады. Осы мәселені басқа қырынан алғаш көтерушілердің бірі А. Ақтанова өзінің “Мәшһүр- Жүсіп олеңдеріндегі драма мәселесі” атты мақаласында: “Мәшһүр-Жүсіп Көпеев өлеңдерінің негізгі бағыты діни философиялық түрғыда келетіні белгілі. Әсіресе, оқиғалы өлеңдері мен айтыс өлеңдерінде осы бағыт-бағдар айқын байқалады. Оның “Мәшһүр-Жүсіптің тырнағымен айтысы"’, «Мәшһүр-Жүсіптің ала карғамен айтысы», «Жарты нан хикаясы», «Шайтанның |