Философия ғылымдарының докторы, профессор Серік Мырзалы
жүктеу/скачать 0,84 Mb. Pdf көрінісі
|
Kulsarieva Kazirgi zaman madeniety
| Палимпест (грекше "қайта жонып, тазарту") деп ертедегі
кездерде, қазіргідей арзан қағаз болмағанда, қымбат пергаментті үнемдеу мақсатымен ондағы жазылған бастапқы мəтінді жуып əлде жонып кетіріп, оның үстіне басқа жаңа мəтін жазылған көне қолжазбаны айтады. Интермəтінділік бастапқыда таза филологиялық, əдебиет- танулық мəселе сияқты болып көрінгенімен, олай емес. Ол – кең ауқымды семиотикалық мəселе, нағыз мəдениеттанулық мəселе. Мысалы, И. Бродскийдің мына жолдары: "Я Вас любил. Любовь еще (возможно, что просто боль) сверлит мои мозги. Все разлетелось к черту на куски… …Я Вас любил так сильно, безнадежно, как дай вам Бог другими – но не даст!" (И. Бродский. Двадцать сонетов к Марии Стюарт.) 48 Мұнда біз ХІХ ғасыр басындағы ғашықтық лирикасының интимді-патетикалық дискурсының ХХ ғасыр соңындағы пост- модернистік ирониялық-"атрагикалық" дискурспен кездесуін көреміз. Үйреншікті, жастайыңнан жаттап алған өлең жолдары- ның бірінің сол дағдылы күйінде қалып, ал келесісінің мүлдем басқаша түрөзгеріске ұшырауы бастапқыда идентификациялық конфуз тудырғанымен, соңыра жаңа мағыналы мəтін ретінде қабыл алынары сөзсіз. Келтірілген өлең жолдары нағыз профанациялау поэтикасы – киелі сөзді "періште, ғашықтық" пафосын салтанатты патетика- лық тілден қарабайыр күнделікті адам тіліне аудару. Солай жасап отырған И. Бродский кезінде ақынды тіл құралымен салыстырған. Əлгіде сөз болған тілге, мəтінге, интермəтінділік- ке қатысты айтылған ойлардың постмодернистік философияның шоқтығы биік тұсы деуге болады. К. Леви-Стростың пікірінше, мəдениет дегеніміз айрықша коммуникативтік код немесе күрделі құрылымды "мəтін". Мəтін өзінің байланыстарымен, түрөзгерістерімен, “ойынымен” мəде- ниет моделін жасайды. Ол өз бойына бəрін сіңіретін мəдениет- тің айнасы əрі қылжақбасы, пародиясы жəне беделін түсірушісі, сөйте тұра, ол алдындағы мағыналар құраған қиял-елестерден ажыратушы да. Бір сөзбен айтқанда, Хайдеггердің дефистік хат тəсілінің əлеуеттілігін пайдаланар болсақ, мəдениет дегеніміз жүктеу/скачать 0,84 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|