«Философияның» дүниетаным және оның тарихи түрлеріне сипаттама беру
Қоғам философиялық зерттеу пәні ретінде. Әлеуметтік танымның ерекшелігін көрсетіңіз
жүктеу/скачать 227,25 Kb.
|
| 32. Қоғам философиялық зерттеу пәні ретінде. Әлеуметтік танымның ерекшелігін көрсетіңіз.
Қоғам – ұйымының әлеуметтік формасы. Қоғам – адамдардың мәдени әрекеттері мен қажеттіліктері мен қызығушылықтарының, мақсаттарының саналы ұйымдасқан формасы. 19-20 ғғ. батыс философтары мен социологтарының пікірінше, қоғам – еңбек бөлінісі мен ынтымақтастыққа негізделген, қызметтік жүйе (О.Конт), қоғам-ұжымдық көзқарасқа сүйенген индивид үстінен қарайтын рухани шындық (Э. Дюркгейм), қоғам әлеуметтік әрекеттің жемісі болып табылатын, индивидтердің өзара әрекеті (М. Вебер). Қоғамды материалистік тұрғыда түсіндіріп, оны алға жылжытқан К. Маркс болды. Оның пікірінше, қоғамдық организмнің бір ғана материалдық негізі бар. Ол негіз-материалдық игіліктерді өндіру. Сондай-ақ қоғам дегеніміз-қоғамдық қатынастар жиынтығын білдіреді. Онда адамдар өз өмір әрекеттерінің процесінде болады. Қоғамдық-экономикалық формация дегеніміз Маркстің пікірінше, белгілі-бір өндіріс тәсіліне негізделген қоғамның тарихи типі. Кең мағынада «әлеуметтік» термині «қоғамдық» терминімен синоним болып табылады, ол мағыналық мазмұны бойынша онымен сәйкес келеді. Бұл жағдайда «әлеуметтік» («қоғамдық») ұғымы қоғамда арнайы болып жатқан барлық нәрсені білдіретін болады. Қоғам – оны біртұтас әлеуметтік жүйе ретінде талдап, оның қызмет ету және даму заңдылықтарын зерттейтін әлеуметтік философияның пәні. Бұл әлеуметтік философия әртүрлі әлеуметтік құбылыстар мен процестерді макродеңгейде зерттейді және түсіндіреді дегенді білдіреді, яғни. көп буынды өздігінен дамитын әлеуметтік жүйе ретінде қоғам деңгейінде. Әлеуметтік философия сонымен қатар әртүрлі әлеуметтік типтердің бір-бірімен әрекеттесуін зерттейді. Оның мүдделерінің шеңберінде бүкіл адамзаттың дамуын сипаттайтын қоғамдық өмірдің осындай құбылыстары мен процестері де бар. Бұл жерде әлеуметтік философияның пәні тарихи процесс, оның объективті және субъективті жақтарының өзара әрекеті және оның даму заңдылықтары болып табылады. Әлеуметтік философияның әртүрлі мектептерінің өкілдері қоғамды «әлеуметтік организм» ретінде анықтайды және оны оның мүшелері арасындағы қатынастар жүйесі ретінде қарастырады. Дегенмен, олар оның негізгі негізін түсінуде әртүрлі. Біреулер адамның іс-әрекеті мен мінез-құлқының рухани негіздерін (сана, рухани қажеттіліктер мен құндылықтар, т.б.) бөліп көрсетсе, басқалары қоғамның материалдық қажеттіліктері мен өмір сүру жағдайларын негізге алады. Сонымен, қоғам – адамдардың бір-бірімен белсенді әрекеттесетін, олар үшін өмірлік маңызды қажеттіліктерін қанағаттандыратын бірлескен өмірі. Нәтижесінде олардың арасында нақты өмірлік жағдайлардан туындайтын қажеттіліктерін қанағаттандыру құралдары мен әртүрлі тәсілдеріне қатысты нақты қатынастар қалыптасады. Уақыт өте келе мұндай қатынастар тұрақты болып, қоғам әлеуметтік қатынастардың жиынтығына айналады. Әлеуметтік таным ерекшеліктерін онтологиялық, гносеологиялық және құндылық тұрғыдан қарастырған жөн. Онтологиялық көзқарас Бұл көзқарас қоғамның пайда болу тарихына, оның заңдылықтарының қалыптасуына және даму жолына назар аударады. Адам өзі өмір сүретін мәдени аспектіде пайда болған қоғамдық қатынастар жүйесіне қатысуы жағынан қарастырылады. Әлеуметтік таным тарихында ежелгі грек ойшылдары Маркс пен Фрейд те атап өтеді. Әлеуметтік ғылым әлеуметтік болмыстың принциптерін бекітіп қана қоймай, олардың уақыт бойынша дамуын қадағалайды. Әлеуметтік ғылымды тап ретінде белгілеу үшін қоғам өмірінің тұрақты ережелерінің бар-жоғын анықтау керек. Гносеологиялық және құндылық көзқарастары Қоғам өз заңдарын шығара ала ма және олар бар ма деген сұраққа жауап іздеу керек. Әлеуметтік таным бола ала ма, әлде ғылымға айналды ма? Гносеологиялық көзқарасты жақтаушылар әлеуметтік құбылыстар қалай танылады, олардың әлеуметтік және гуманитарлық таным контурлары қандай, әрбір жеке тәжірибе бұл құрылымға қандай рөл атқарады, бұл процесті социологиялық зерттеуге және зерттеуге бағындыру мүмкін бе, соған жауап іздейді және нәтиже алғысы келеді. жүктеу/скачать 227,25 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|