Қоздырылған атом үшін фотонды шығару ықтималдығы артуы егер осындай фотондар бар болса , бұл жағдайдағы сәуле шығару мәжбүр сәуле шығару деп атлады. Бұндай жағдай болмаған жағдайда атом өздігінен –спотанды сәуле шығару деп аталады. Орта қоздырылған күйдегі бірнеше квантты обектілер бар.. Қыздырылған күй уақыт сақталған жағдайда өздігінен сәуле шығару жағдайында келесі атомдардың сәуле шығару ықтималдарыны артады. Бұл кезде сәуле шығару тастқын тәріздес жүреді.жұмыс принципі мынадай қондырғыларды ивонт генераторы дейміз.
1. Вавилов Черенков сәулесі Вавилов чернееов сәулесі зариядталған бөлшек зат ішінде жарықтың зат ішіндегі фазада жылдамдығынан үлкен жылдамдықпен қозғалған кезде шығады.бұл сәуленің болу шарты
c/n Мұндағыc - жарықтық вакуммдағы жылдамдығы
n Заттың сыну көрсеткіші.
Вавилов чернееов сәулесін шығару кезінде сәуле шығаратын еркін бөлшектің энергиясы мен жылдамдығы азаяды .яғни ол тежеледі
Егер бөлшек зат ішінде «жарық жылдамдығынан» жоғары жылдамдықпен қозғалса онда бірін –бірі өшіретін қарапайым шартын қанағаттандыратын
= -arc cos Зариядталған бөлшек траекториясындағы жатқан кез –келген А және В нүктелердегі сәулелердің жол айырымы нолге тең Бағытнда таралынатын қарапайым бөлшектер интерференция кезінде бірін-бірі күшейтіуді оның қортқы сәулесі Вавилов чернееов сәулесі болады.
29,30 . Дәріс тақырыбы:Фотоэфект заңы
1. Фотоэффект. Эйнштейн формуласы Фотоэффект деп жарық әсерінен заттың электорндары үшін шығуын айтамыз.
Оның заңдары:
Қанығу тоғы жарық ағынына пропорционал
Фотоэлекторндардың бастапқы жылдамдығы жарық жиілігіне тәуелді .
Әр-бір фотокатоттың Фотоэффект мүмкін болатын ең аз жиілігі болады.
Заттың бетіне түскен фотонның энергиясы электорнның шығу жұмысына және оның кинетикалық энергиясына жұмсалады.
2.Комптон эффектісі Комптон эффектісі деп рентген сәулесінің заттардан шашырау кезінде толқын ұзындығының өзгеруін айтамыз
Мұндағы =2.43*10-12 тұрақты шам электорнның комптонды толқын ұзындығы деп аталады.
’ +mc2 =+/ =(h/c )2 +/c )2-2 һ2/с2 с = 3. Негізгі фотохимиялық заңдар Заттың химиялық әсеріне оның затпен әсерлесу құбылысы жатады фотохимияның бірінші заңы . фотохимиялық реакцияны молекуламен түтылған жарық ғана жүргізеді . егер жұтылмаса онда реакция жүрмейді . бұл заң сонымен қатар эквиваленттілік заңы деп те аталынады.
Фотохимияның екінші заңы жарықтың жұтылуын барлық жағдайда химиялық реакцияның жүруіне әкелмейді. Реакция жүрген жағдайда әр-бір молекуланың химиялық өзгеруіне бір фотон жеткілікті. Бұл заң кейде Эништейін заңы деп аталады.және матаматикалық өрнегі келесі түрде жазылады
Мұндағы N - жұтылған потондар саны. n – химиялық реакцияға қатысқан молекулалар саны, - фотохимиялық реакцияның кванттық шығуы .оның шамасы әр түрлі процесстерде әртүрлі .