Ықтималдықты есептеуде комбинаторика формулаларын қолдану Комбинаторика элементтерін пайдалану арқылы ықтималдықты табуға мысалдар қарастырайық.
1-мысал. Жәшікте 1, 2, 3, 4, 5 нөмірлі 5 шар бар. Жәшіктен бір шар алынады да оның нөмірі белгіленіп, қайта жәшікке қайтарылады. Содан кейін жәшіктен екінші шарды алып оның да нөмірін белгілеп қайта жәшікке салынады. Жәшіктен үшінші шар алынады. Алынған шарлардың нөмірлерінің әр түрлі болу ықтималдығын табу керек.
Шешуі. Шарлар жәшікке қайтадан салынатын болғандықтан олар қайталануы мүмкін. Сондықтан n==53=125. Алынған үш шар әр түрлі нөмірлі болып қайталанбайтын орналастыру формуласы бойынша есептеледі. m=. Сонымен Р(А) =
2-мысал. Жәшікте 1, 2, 3, 4 цифрларымен нөмірленген 4 шар бар. Жәшіктен бір-бірден барлық шарлар алынады. Шарладың нөмірлерінің өсу ретімен алыну ықтималдығы қандай?
Шешуі. Жәшіктен шарлардың бір-бірден алыну саны
n= P(4)=4!=1×2×3×4 =24 тең, тек осы 24 оқиғаның біреуі ғана есеп шартын қанағаттандырады. Демек Р (А) =.
3-мысал. 10 бұймнан тұратын тауарлар партиясы бар, оның ішінде 3 сапасыз тауар бар. Тауарды тексеру үшін 6 бұйым алынса, соның ішінде 2 бұйым сапасыз болу ықтималдығы қандай?
Шешуі. Есептің шартынан N=10, n=3, m=6, к=2. «N бұйымнан т бұйым алу» оқиғасының барлық мүмкін болатын саны - тең.
«алынған m элементтің ішінде сапасыз к элемент болатын» оқиғаны А арқылы белгілеп, оның мүмкін санын табайық. n бұйымнан к сапа-сыз бұйымды алу әдісімен табылады. Қалған m-k сапалы бұйым N-n сапалы бұйымнан алынады. Мұны әдісімен табуға болады. Сондықтан көбейту ережесі бойынша А оқиғаның орындалу саны . Ізделінді ықтималдық мына формула арқылы табылады
