сІМ dt - D - F * . dx мұнда:
dM dt — диффузия, кг/с;
dC — бөліну шекарасындағы концентрациянын, кг/м3;
dx — диффузиялык кабат қалындығының өзгерістері, м;
Ғ — бөліну шекарасынын беті, м2;
D — молекулалык диффузия коэфициенті, бірлік уақыт ауданында
(м2) бірлік уакытқа сәйкес (с) байланысын көрсетеді; әртүрлі концен-
трацияда бірлік уакыты және кабат калыңдығына — 1 м тен келеді;
«—» белгісі жасушадағы процестің концентарция төмендейтін
бағытқа қарай ығысуын көрсетеді.
Эйнштейн бойынша молекулалык диффузия коэфициентін мате-
матикалық өрнектеу тендеуі:
£> =
R T 1
N . 6п г|
г мұнда:
R — газ тұрактысы, 8,32 Дж/град. • моль;
Т — абсолютті температура;
Ng — Авогадро саны (6,06х 1023);
г) — тұгқырлығы, н/(схм 2);
г — баяулаткыш бөлшектер саны.
Ж оғарыда көрсетілген тендеу бойы нш а, молекулалык дифф узия
жылдамдығы жоғарылайды:
• концентрацияларды ң артуымен;
• тем ператураны ң артуымен;
• катты фаза ұсакталуы ны ң (беттік масса алмасуы) артуымен;
• экстрагент тұтқы рлы ғы ны ң төмендеуімен (арнайы экстрагентті
тандау, экстрагенттерді кыздыру);
•д и ф ф у зи ял ы к кабат калы нды ғы ны ң төмендеуімен (фазалар бөлі-
ну шекарасы жүйесінде ультрадыбыстык немесе пульсации кол-
дану аркылы).
Конвективті диффузия — заттардың бір фазадан баска фазаға кө-
лемдерінін ауысуы кезінде, ерітінді ф азалары ны ң бір-бірімен салы с-
тырғандағы козғалы с үдерісінің ауысуын айтамыз.
14
Iтарау
Конвективті диффузия жылдамдығынын математикалык теңдеуін
төмендегідей өрнектейміз:
