Г. О. Устенова А. Ш. Амирханова
жүктеу/скачать 9,55 Mb. Pdf көрінісі
|
| сүйык-сұйык жүйесінде немесе сұйык эктракция түрінде жүреді. Фар
мацевтика өндірісінде, катты дене дәрілік өсімдік немесе жануар тек- тес шикізат ретінде, ал сұйык зат-шайғындаткы ретінде колданылатын, катты дене-сұйык жүйесі кең колданылады. Сұйык экстракция жоғарғы тазартылған препараттардан сығынды жасау кезінде және жеке заттар ды бөліп алуда колданылады [1, 3, 9]. Жасуша кұрылымынан ББЗ алудың әр түрлі болуы, физиологиялык кұрылымы жағынан әр түрлі болатын жасуша кабығына байланыс- ты. Тірі өсімдік жасушасынын кабыкшаға жакын орналаскан, белгілі калындығы бар протоплазмалык кабаты бар. Бұл протоплазмалык кабат жасуша кабыкшасынын ішкі сұйыктығын сырткы сұйыктыктан бөліп тұрады. Егер протоплазма тірі болса, жасуша кабыкшасы жасуша сұйығында еріген заттарды сыртка шығармай, жартылай өткізіп тұрады. 10 Iтарау Бұл жағдайда экстрагенттін жасуша ішіне кіруі осмостык кысымға бай- ланысты. Казіргі кезде экстракты препараттарды табиғи немесе жылы- ту аркылы кептірілген өсімдік шикізатынан алады. Кептіру кезінде балғын өсімдік ен бірінші кұрамындағы судан арылады. Протоплазмада жиналып, кішігірім айналып, жасуша сұйығы кұрғак бөлікке ауысады, ал жасушаның ішкі бөлігі ауаға толып калады. Кептірілген шикізатта ББЗ жасушаның ішінде немесе кабырғасында адсорбцияланып, кұрғак кангломератор түрінде жиналады. Соңғы кездері өсімдік шикізатын кептіру үшін қыска толкынды сорғыту технологиясы колданылып жүр. Қыска толкынды кептіру түрі кептірілетін өнімге жоғары жиілікті электромагниты сызыктардың эсер етуіне негізделген. Қысқа толқынды сорғытудың дәстүрлі кептіру әдістерінен басты айырмашылығы кызудың көлемділігінде. Жылу шикізатқа сырттан келмей, керісінше, материалдың ішінде туындап, өзіне тарайды. Жоғары жиіліктердін әсерінен су молекулалары айна лып, козғалып, электр сызығының бойымен тарайды. Молекулалардын козғалысы жылулык энергияны туындатады. Алынған көлемде неғұрлым су көп болса, соғұрлым молекулалар козғалыска түсіп, жылулык энергия бөлінеді. Осылайша, өнімнін ылғал көп бөлігі энер гияны көбірек алып, кызу бүкіл өнімге тарайды. Осыдан кейін Су дан арылу, өнімнін кебуі және ылғалдын тарауы бір уакытта жүреді. Жылу беру механизмі аса манызды болмағандыктан, ылғал аз болған жағдайда, өнімнің кебу үдерісі баяуламайды. Жоғары жиілікті кептіру аркылы кыска уакыт ішінде, аз жылу колдана отырып, жоғары сапалы өнім алуға болады. Сонымен катар, сонғы жылдары өсімдік шикізатын кептіруде инфракызыл және акустикалык кептірудін түрлері колданылуда. жүктеу/скачать 9,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|