Газет халыќтың көзі, ќұлағы ћєм тілі


жасөспірімдер шалдығатыны жасы-



Pdf көрінісі
бет3/5
Дата17.01.2017
өлшемі2,06 Mb.
#2111
1   2   3   4   5

жасөспірімдер шалдығатыны жасы-

рын емес. Бала тєрбиесінің дұрыс

жолға түсуі, оны ќоршаған ортаға,

єсіресе отбасы мен ұстаздар

ќауымының парасаттылығына бай-

ланысты. Осы орайда жасөспірім-

дерді осындай ќауіпті кеселден саќ-

тандыру тұрғысында ќандай жұмы-

стар атќарылып жатќаны жайында

Ж.Аќылбаев атындағы мектеп гим-

назиясының  мектеп психологі Ағза-

мова Майра Балтабекќызына жолы-

ғып, сұхбаттасќан едік.

- Майра Балтабекќызы оќу-

тєрбие үрдісінде  психологиялыќ

жұмыстардың  ұйымдастыру бары-

сына тоќталсаңыз?

- Педагогикалыќ этиканы саќтай оты-

рып, єр баламен сөйлесу, оларға жылы

ќабаќ таныту, ќолдау, оның көңіл күйінің

бұзылу себептерін аныќтауға мүмкіндік бе-

реді. Баланың ќиналып жүрген сєтін байќ-

аған ұстазы болсын, анасы болсын демеу

болып, аќыл-кеңесін дер кезінде беріп жат-

са ол өз өміріне ќасаќана ќол сұғуға, өзін

өзі өлімге ќимасы аныќ. Тіпті єр  ұстаз

ата-аналармен бірлесіп жұмыс жүргізе

білсе, небір ќиындыќтардың алдын алуға

болады. Тіршіліктегі басты ќұндылыќ –

адамның өмірі екені белгілі. Бір күннің

ішінде сан мыңдаған адам өмірге келіп

жатса, сол секілді сан мыңдаған адам ба-

ќилыќ болады. Оның ішінде, талќаны тау-

сылып Жаратушы ќалауымен өмірден оза-

тындарын айтпағанда, өз өміріне өздері

балта шауып, ажалынан бұрын өмірімен

ќоштасатындары ќаншама. Бұл орайда

жергілікті дін өкілдері де сырт ќалмай,

жаман жағдаятќа душар болған отбасы-

ларымен єңгіме өткізіп, оларды дєстүрлі

дінімізге жаќындата түсуі керек  деп ой-

лаймын.


- Мектеп психологтері  тарапы-

нан  оќушылардың  жас ерекшелік

т е р і н е   с а й   т и і м д і   ж ұ м ы с т а р

жүргізілетін шығар?

- Єрине. Оќушылардын бойындағы жа-

ғымсыз ќылыќтарды аныќтап оны болдыр-

мау, ауытќу дєрежесін аныќтап психокор-

рекциялыќ  жұмыстар жүргізуде  жүйелі

түрде мектеп ортасында жеке тұлғаның

дамуын баќылауға алуда  бағыт-бағдар

беріп, психологиялыќ-педагогикалыќ іс-

єрекеттіне оќушының жан-жаќты дамуы-

на жєне ќабілетіне сєйкес білім алуына

мұғалім-оќушы-ата-ана арасындағы тығыз

байланысты нығайтады. Оќушылардың

жас ерекшеліктеріне сєйкес психология-

лыќ тест, тренинг, саулнамалар єр оќу са-

тысына бөлінген. Мектепте жыл басынан

бастап, яғни 2014-2015 оќу жылдарын-

да суицидтің алдын алу жєне ќауіпті

оќушыларды аныќтау маќсатында мектеп-

гимназия директорының тєрбие ісі

жөніндегі орынбасырлары мен єлеуметтік

маман,медико-психологиялыќ ќызмет та-

рапынан топ ќұрылған болатын.Сонымен

ќатар ќұќыќ кеңесі,сынып жетекшілер ка-

федрасы бірлесіп топ болып жұмыс жа-

сайды. Мектеп- гимназияда   жедел кон-

сультациялыќ-психологиялыќ көмек көрсе-

ту үшін, оның ішінде ќатыгездік пен бала-

ларға ќарсы зорлыќ көрсету жағдайында

«сенім жєшігі» жұмыс істеуде. Арнайы ко-

миссия ќұрылып, «Сенім жєшіктерін» ко-

миссия мүшелерімен бірлесіп аптасына ке-

мінде 1 рет ашу, арнайы хаттама толты-

рып, ќажетті шаралар ќабылданады. Бұл

іс-шара да ќылмыс пен ќұќыќ бұзушылыќ-

тың алдын алуға өз септігін тигізуде.

«Сенім жєшігінің » ќызметі туралы оќушы-

лар мен ата-аналар арасында түсіндіру

жұмыстары тиісті хабардар етілді, сол се-

бепті алдағы уаќытта бұл бағытта тиісті

єдістемелік көмек берілетін болады. Соны-

мен ќатар мектеп  мұғалімдері мен дирек-

тордың тєрбие ісі жөніндегі орынбасарла-

рының, мектеп психологы, єлеуметтік ма-

ман,мектеп медбибісі арасындағы жұмыс-

тар бір жолға ќойылған.

- Оќушылармен жүргізілетін єр

түрлі таќырыптағы  сауалнамалар-

ды  айта отырсаңыз?

- Оќушылар арасында  жан-жаќты да-

муына, ќабілеттіне сєйкес білім алуына

жєне  тұрмыстыќ білімін аныќтау үшін тест

алынып , оќушылардың  ата-аналарымен

арасындағы тұлғааралыќ ќарым-ќатына-



ОЌУШЫЛАРДЫЊ  ПСИХОЛОГИЯЛЫЌ

 ЌАБІЛЕТТЕРІН АНЫЌТАУ - БАСТЫ МІНДЕТ

сы зерттеліп, аныќталып  отырылады.

Ќиын оќушылармен  «Менің маќсатым »,

«Менің ќасиетім»,   «Өзіңді ұстауды үйрен

»  жеке кеңес , сауалнама,  ролдік ойын-

дар,  тренингтер,  психокоррекциялыќ жат-

тығулар өткізіліп, сынып жетекшілеріне  єр

оќушы туралы жеке кеңес   (рекоменда-

ции ) беріліп отырылады. Оќушылардың

мінез-ќұлыќтарын аныќтап, сол ар-ќылы

психокоррекциялыќ түзету жолдары жа-

салды.  Оќушыларының жетілуіне көмек-

тесетін єр турлі психологиялыќ кеңес

берілді, спорттыќ секцияларға тарту, ќаты-

су, єр түрлі  іс-шаралармен айналысу

ќажет екендігі  басты назарға алынып оты-

рылады. 5-11 сынып оќушылары арасын-

да өз-өзіне ќол жұмсауға ќарсы єр түрлі

тестілер, тренинг, аутотренинг, єңгімелер

жүргізілді. Жоғары  буын оќушыларымен

«Өмірдің  мєні  неде?» тренингі суицидтің

алдын-алу маќсатында жүргізілді.



- Мектеп  бітіруші түлектермен

де жұмыс жүргізілетін болар?

- Мектебіміздің   11 сынып  оќушыла-

рына  ҰБТ-ға  байланысты «Талапкерге

ќұлаќќағыс» дєрісі өткізілді. Мұнда  «Ма-

мандыќ таңдағанда неге көңіл бөлу ке-

рек?, «Ќазіргі кезде ќандай мамандыќ

мєртебелі?», «Бейіміне ќарай мамандыќ

таңдау ќажет, мамандыќ таңдаудағы ќате-

ліктер » деген таќырыпшалар  төңірігінде

аќпарат алмасу жүргізіліді. ҰБТ байланы-

сты 11 сынып оќушыларының бағыт бағ-

дарын аныќтау  маќсатында сауалнама

жүргізіліп, аныќтамасы берілді.

Сонымен ќатар,  оќушылардың  ма-

мандыќ таңдауына  байланысты  Голланд

тесті жүргізілді. Нєтижесінде оќушылар-

дың ҰБТ- ты бойынша таңдаған төртінші

пєндері бейім-діліктеріне сєйкес келетіндігі

аныќталып, аныќтамасы берілді. Оќушы-

ларға сабаќ үдерісінде  психологиялыќ жа-

ғымды ќолдау көрсетіп отыру ұсынылды.

ҰБТ-ға дайындалуға байланысты бірќатар

кеңестер беріліп, оќушылардың бойында

сенімділігін арттыру маќсатында  «им-

пульс» жаттығуы жүргізілді. Нєтижесінде

оќушылардың бір-біріне жєне өзіне деген

сенімділігі оянып батылдылыќ пайда бола

бастады.


9-11 сынып оќушылары  арасында

«Сенің кєсібі  ой-ниетің», «Мамандыќ ту-

ралы хабардылығың», «Тұлғаның типтерін

аныќтау» Голландтың єдісі тесті,  «Мен

ќаладым» саралаушы-диагностикалыќ

сұраќнамасы, «Ќызығушылыќтар картасы»

А. .Голомшток єдістемесі бойынша. алынғ-

ан тестке 90 оќушы ќатысќан.  Мұнда

оќушылардың көпшілігі  іскер жєне єртістік,

зияткерлік типті тандаған.



- Сіздердің тараптарыңыздан

ата-аналармен де жұмыс жүргізу

ќолға алынған шығар?

- Ата-аналар арасында оќушылардың

кєсіби тұлғалыќ ќызығушылығын аныќтау

үшін єр түрлі сауалнамалар жүргізуде

ќолға алынып отырғанын айта кетуге бо-

лады.  Соның  нєтижесінде  мұғалімдерге

көп көмек  көрсетіліп,  кейбір ќиыншылыќ-

тар шешуге мүмкіндік туатынын айта ке-

туге болады.   Сонымен ќатар ата-аналар

тарапынан  түлектерімізге  мамандыќты

таңдау кезінде  ќандай көмек көрсетілгені

аныќталды.  Мектепте « Ізденімпаз » атты

оќушылардың ғылыми ќоғамы да, мек-

тептің тєрбие ісінің меңгерушілері де

оќушылармен үнемі тығыз байланыста

жұмыс жүргізіп отырады. Бұл орайда

оќушылардың өсу деңгейіне  байланысты

ќызығушылығын аныќтайтын тес тер өз

деңгейінде ұйымдастырылып отырғанын

көруге болады. 4-11 сынып оќушылары-

ның арасында «Мен жєне менің отбасым»

деген сауалнама жүргізілді. Мұндағы маќ-

сат- отбасы өміріндегі ќарым-ќатынастың

алатын орнын түсінуге, сезінуге көмекте-

су жєне ата-ананың балаға деген ќөзќа-

растары жєне де ќиын жағдайда ќандай

көмек көрсете алатындағы жөніндегі ар-

найы жауап беруі.  Ата-анамен бала арасы

өте тығыз  байланысты екені жєне бала-

ның  жан дүниесіндегі ойларымен бөлісе

алатындыќтарды аныќталды.

- Єңгімеңізге рахмет.

Сұхбаттасќан С. ЖОСАЛБАЙ.

Тєуелсіздік - тұғырым

Тєуелсіздік - тұғырым

Тєуелсіздік - тұғырым

Тєуелсіздік - тұғырым

Тєуелсіздік - тұғырым

Тєуелсіздік бүгінгі таңда ќазаќ

дейтін кеңпейіл елді мекен еткен єрбір

азаматтың басты байлығы, ќұнды ќазы-

насы. Өз алдына шекарасын белгілеп,

елдігімізді танытып, азаттығымыздың

аќ таңын арайлатќан тєуелсіздігіміз

аттай 24 жасќа толып отыр. Осыған орай

жаќында  Ж.Аќылбаев атындағы мек-

теп-гимназиясында «Тєуелсіздік -елімнің

ерлік жолы атты» барлыќ сынып оќушы-

ларының атсалысуымен үлкен көлемдегі

єдеби-сазды кеш өтті. Ќазаќ хал- ќының

тєуелсіздік жолындағы  тарихына шо-

лумен ќатар, ата-бабамыздың ғасырлар

бойы аңсап өткен тєуелсіздік жолын-

дағы  күресіне тоќталу, ұлттыќ сана,

ұлттыќ болмысымызды  ќалыптастыру,

өз елін, жерін сүюге патриоттыќ рухта

тєрбиелеу маќсатында ұйымдастырыл-

ған кеш сонау Керей мен Жєнібек баба-

ларымыз ќұрған ќазаќ хандығының ай-

тулы 550 жылдығына арнап дайындал-

ған көрініспен бас- талып,халќымыздың

басына төнген нєубет жылдарды ашып

көрсете білген көріністермен жалғасын

тапты. Сондай-аќ,  бейбітшіліктің баға

жетпес  єрбір таңын бағалап, сол жол-

да тер төккен бабаларымыздың есім-

дерін ұлыќтауға арналған  ашыќ тєрбие

сағаттары єр сыныптарда жекеше

түрде аталып өткізілді. Ертеңгі елдің

болашағы, бүгінгі жас-тардың санасы-

на  Отансүйгіштік  рух ұялатып, осын-

дай єдемі кеш сыйлауға барын салып

еңбектенген тарих пєнінің ұстаздарына

үлкен алғыс білдіреміз. Өткеніміз  ұлыќ-

талып, тарихымыз ұмытылмаса, ер-

теңіміз мєнді, елдігіміз мєңгі болмаќ.

Серікбол ТЄЖІБЕКОВ,

директордың тєрбие ісі

жөніндегі орынбасары.

ТЄУЕЛСІЗДІК - ЕЛІМНІЊ ЕРЛІК ЖОЛЫ

ТЄУЕЛСІЗДІК -

ЕЛДІЊ ЕЊ БИІК

ТҰЃЫРЫ

Тєуелсіздік мерекесі мен

тұңғыш Президент күніне

арналып “Менің Президентіме

менің тілектерім” атты шы-

ғарма, эссе байќауы  мен

“Тєуелсіз Ќазаќстан” атты

сурет көрмесі ұйымдастыры-

лып өткізілді. Негізінен бұл

байќаулардың маќсаты- жас

ұрпаќты отансүйгіштікке,

патриотизмге тєрбиелеп,

тєуелсіз еліміздің ќұндылыќ-

тарын насихаттау бағытында

ќамтылмаќ. Аталған байќаулар

ға 42 мектептен 125 оќушы

белсенділікпен ќатысып,

жүлделі орындарға ие болды.

Сонымен ќатар оларға серти-

фикаттар да табыс етілді.

Жас ұрпаќтың бойына адам-

гершілік, отансүйгіштік

сезімді ќалыптастырып,

шеберліктерін шыңдай түскен

оќушылардың ұстаздары,

жетекшілері арнайы алғыс

хатпен марапатталды. Осы

орайда  елімізде бастау алып,

Елбасымыздың ќолдауымен

ќұрылған “Жас ұлан”, “Жас

ќыран” бірыңғай балалар мен

жасөспірімдер ұйымына аудан

мектептерінен 230 оќушы ант

ќабылдап, ұйымға мүше

болды. Осындай мєні зор іс

шаралардың оќушыларға

берері мол жєне алдағы

уаќытта жалғасын таппаќ.



Ќ.ЌАСЫМОВА,

Оќушылар үйінің

єдіскері.

Аќсу-Аюлы ауылы.

Тєуелсіздік  мерекесіне

арналып  жаќында Талды

орта мектебінде аудан мек-

тептерінің мұғалімдер коман-

далары арасында дєстүрлі

үстел теннисінен жарыс

болып өтті.  Жарысќа бар-

лығы 8 команда  Є.Ермеков,

Нұраталды, Ќызылќой мек-

тептері мен  Ю.Гагарин

атындағы   мек-

теп лицейі, Ж.А-

ќылбаев атындағы

мектеп-гимназия-

сы жєне Талды

орта мектебінің

спортшылары

ќатысып, жарыс-

тың көрігін

ќыздыра түсті.

Жарыстың ашылу

салтанатында

мемлекеттік

єнұранымыз

шырќалып, көк

туымыз желбірей

көтерілді. Бұдан соң мек-

тептің 9-11 сынып оќушыла-

ры «Ќазаќстан» єніне флеш-

моб билесе, «Туған жер» єнін

шырќаған мектебіміздің 8-

сынып оќушылары Азаматова

Оксана мен Дүйсен Болашаќ-

тарға ілтипат көрсетілді.

Єдемі єннен кейін мектеп

директоры  Жасұлан Ќасым

сөз алып, келген ќонаќтарды

Тєуелсіздік мерекесімен

ќұттыќтап, жүрекжарды

ыстыќ ыќыласын білдірді.

Жарыстың өтуіне деме-

ушілік көрсеткен ауылымыз-

дың белсенді кєсіпкерлерінің

бірі, ата-аналар комитетінің

төрайымы  Гүлсім Түсіпбек

сөз алып,  спортшыларға

тартысты ойын, сєт-сапар

тілеп, игі жарды тілегін

аќтарды. Ќызу да ќарќынды



МЕРЕКЕЛІК ЖАРЫС ӨТКІЗІЛДІ

өткен жарыста ќайсарлыќ

таныта білген командалар

алға шығып, жеңімпаз атан-

ды.  Мєселен бірінші орынды

Є.Ермеков орта мектебінің

спортшылары жеңіп алса,

екінші орынды Талды орта

мектебі иеленді. Ал, жүлделі

үшінші орын  Ю.Гагарин

мектеп лицейіне бұйырды.

Сондай-аќ, «Үздік ойыншы»

атағына Нұраталды орта

мектебінің мұғалімі  Асќар

Мүфтиев пен Ж. Аќылбаев

мектеп-гимназиясының

мұғалімі Єйгерім Есенова,

«Ардагер ойыншы» атағын

Талды орта мектебінің ұстазы

Нєсіпкүл Мусина  жеңіп

алды.

Тєуелсіз мемлекетімізді



өркениетті елдер ќатарына

ќосу, дамыған 30 елден ойып

тұрып орын алуы үшін

спорттың да маңызы орасан.

Олай болса, салауатты өмір

салтын ұстануда аянбай тер

төккеніміз абзал.

Айбар СҮЙІНДІКОВ,

директордың тєрбие ісі

жөніндегі орынбасары.

Талды ауылы.

Тєуелсіздік мерекесіне орай Аќадыр

кентіндегі балалар мен жасөспірімдер

спорт мектебінің ұйымдастыруымен

жыл сайын дєстүрлі түрде өткізілетін,

жауапкершілігі шектеулі  “Астана

Моторс” жүлдесі үшін дзюдодан

республикалыќ турнир төртінші рет

жалауын көтерді. Ашылу салтанатын

ашќан  кент єкімінің орынбасары

Ќ.Бекќожин  жарысќа ќатысушылар-

ға сєттілік тіледі. Бұдан кейін сөз

алған жарыстың бас демеушісі, “Ас-

тана-Моторс” компаниясының өкілі

Руслан Омаров сөз алды.Тұраќты де-

меуші, жерлесіміз, спорт саласына

ќамќорлыќ танытып, кентімізге

келісті спорт мектебін салып сыйға

тартќан атымтай жомарт ағамыз

Нұрлан Смағұлов мырзаға  ел аты-

нан ұйымдастырушылардың айтар

алғысы шексіз. Байраќты бєсекеге бау-

ырлас көрші Ќырғыз, Тєжік, мемлекет-

терінен жєне Астана, Аќтөбе, Көкшетау,

Ќызылорда, Тараз, Семей, Ќостанай, Ќара-

ғанды, Теміртау, Ќарағандыдағы  “Жас

сұңќар”спорт мектебі, спорт интернаты,

Ќарќаралы, Ќаражал, Сєтбаев, Жезќаз-

ған, Аќсу-Аюлы, Аќадыр сынды ќала мен

аудандардан бабы мен бағы келіскен

палуандар боз кілемнің шаңын ќаќты.

Оның ішінде 8- салмаќ дєрежесі бой-

ынша ұлдар жєне 1- салмаќ дєрежесі

бойынша ќыздар баќ сынасты. Жарыс

тартымды, єрі тартысты өтті. Ќоры-

тындысы бойынша 42-келі салмаќ

дєрежесі бойынша бірінші орынды

Аќсу-Аюлыдан  Н. Мєжитов иеленсе,

46- келі салмаќ дєрежесі бойынша

Аќсу-Аюлыдан А. Мұќатай бірінші орын-

ды жеңіп алды. Өзге де салмаќ дєре-

жесі бойынша бірінші орын алғандар

50 келіде Е.Тілеуханов (Ќарағанды),

55 келіде А. Шеңгелбаев (Аќадыр),

60 келіде О.Алматаев(Тараз ќала-

сы), 66-келіде Н. Ортай (Тараз),  73-

келіде З. Сєдуаќасов(Жезќазған),

73-келіден жоғары И. Ералиев (Та-

раз),  57-келі ќыздар арасында

Г.Есенғалиевалар (Аќтөбе) иеленді.

Жарыстың жеңімпаздары  арнайы

естелік медальдармен,  аќшалай

сыйлыќтармен марапатталды. Дені

сау, спорттпен шыныќќан шымыр

денелі саналы ұрпаќ, ел ертеңі, ұлты-

мыздың маќтаныштары, байраќты

бєсекеде топ жаратын Толағайлар-

дың толысуына осындай бєсеке-

лердің берері мол дейді- , Аќадыр

БЖСМ-нің басшысы Халыќаралыќ

дєрежедегі  төреші, Ќ.Р.Еңбегі сіңген

жаттыќтырушы, жарыстың ұйымдасты-

рушысы,   Сейсенбай Жанасылов.

А.МҰЌЫШ,

Аќадыр кенті.

ДЄСТҮРЛІ РЕСПУБЛИКАЛЫЌ ТУРНИР


Бейсенбі, 24 желтоќсан 2015 жыл

5

Жерлес ќаламгер Өмір Кєріпұлы жетпіс бестің белеңіне шыќты.

Осы жылда ол облыс орталығына ат ізін салып, єдебиет жана-

шырларымен жүздесіп єңгіме-сұхбат ќұрды. Студенттерге  дєріс

оќыды. Ұлтымыздың рухани игілігі єдебиет пен ана тіліміз ту-

расында жұртшылыќпен ой бөлісті.  Ұлт руханиятының ди-

даќшысы жазушы ағамызды газет оќырмандары атынан ме-

рейлі жасымен ќұттыќтаймыз. Студенттерге оќыған дєрісінен

үзінді беріп, «Жарыќ күн» деп аталған жыр толғанысын ќоса

ұсынып отырмыз.

Нешеме жылды  ќаншама айды тауыстым,

Ауасын жұтып кєусарына да ќаныќтым.

Тауға да шығып жуасын теріп беткейдің,

Теректі сайдан  сарымсаќ ќазып  дєніктім.

Ќармаќ тастап толќынды терең айдынға,

Тулаттым не бір тұмсаларын балыќтың.

Шаңырќап кеп бас ќойған суға  марќадай,

Ќайнардың суын бір өзім жұтып тауыстым.

Шалғынға аунап жұпарын иіскеп гүлдердің,

Жалбыздың исі мұрнымды шымшып ќарыќпын

Табиғат жомарт көл-көсір оның пейілі,

Орайын өзі  келтіре жатар єр істің.

Жер басып аз күн жүргенім үшін жалғанда,

Алғысым шексіз ырзамын саған - Жарыќ  күн!

Жаќсылыќты да, таршылыќты да көп көрдім,

Шаттыќќа шалќып ќызыќты шаќты өткердім.

Ќымыздыќ талмап, бүлдірген теріп тоғайда,

Ќызғалдаќ үзіп ќұрбыға тарту еткенмін.

Жазғы түн ќандай жұлдызы көкте самсаған,

Толған ай саған аќ жалќын нұрын  арнаған.

Сєттер-ай шіркін түн ќойнында бұйыќќан,

Көңілде мысќал кінєрат-кейіс ќалмаған.

Дєриға ќайран ќоңыр күз естен кетпейді,

Жасаңсып дала жаңбырмен ќайта көктейді.

Бүрленіп жусан түрленіп дала жатады,

Шыбынсыз  күзге еш мезгіл сірє жетпейді.

Амалы жоќ-ау табиғат заңы тым ќатал,

Ќараша ќаздар тізіліп көкте түн ќатар.

Жерінен туған асығыс ќайтып барады,

Ќыраулы ќыста айдынның бетін мұз басар.

Байќалмай сырғып өтіп бір кетер жалған-ай,

Ќорғансыз пенде ќайраны жоќ сор маңдай.

Ќайтќан ќұстар мұңымды ќозғап жіберді,

Менің де сапар мезгілім таяп ќалғандай.

Өткеріп күзді ќыстың да көрдім боранын,

Ќағынып аяз дірдектеп тоңып барамын.

Домбығып ќолым үсініп бетім жаурадым,

Ќыстың да не бір өткерім бастан азабын

Ќытымыр күз бен ќаћарлы ќысќа төзесің,

Тіршілік - сынаќ бейнетке толы белесің.

Єкеңдей ќатал мінезді келер табиғат.

Болбыраќ болсаң дєдеңді саған беретін.

Ашылып боран ашуы ќайтып аяздың,

Ќыстауда ќалған анамды іздеп табармын.

Жылы - шымшым езген ќұртын сіміріп,

Денеме жылу бойыма ќуат алармын.

Ќысың да өтер көктемге беттеп жетерсің,

Ќысымын ќыстың ұмытып єлі-аќ кетерсің.

Ќарттыќ та сол ќыраулы ќыстың кейпінде

Бекерсің жалған, бекерсің жалған, бекерсің.

Дауасыз сырќау кєрілік деген кеп жетті,

Уайым асќын ќара бұлт жапты жер-көкті.

 

Жарыќ күн



Жарыќ күн

Жарыќ күн

Жарыќ күн

Жарыќ күн

(толғаныс)

(толғаныс)

(толғаныс)

(толғаныс)

(толғаныс)

Шанжаулап достар  ќұрдастар да селдіреп,

Есепте тұрсың саған да кезек келмекші.

Жарты єлемді билеген патша да өтер,

Жүйрік мінген жел жетпес ќасќа да өтер.

Ќатар жүрген жарасып сыйластыќпен.

Бєрінен де ќиыны досќа жетер.

Бірге туған ініңді балаңды алар,

Аңќылдаған бауырмал ағаңды алар.

Жан-жағыңды типылдап өртше жалмап,

Жер ќалдырмай ұйпайды саған ќалар.

Опасы жоќ жалғанды ќия алмайсың,

Көздің жасы көл болар тия алмайсың.

Пүшайман боп ғұмырдың жалғанына,

Мєн-мєнісін тірліктің ұға алмайсың.

Кєрі ағашсың шама жоќ бүр жаратын,

Сыбағадан шарай көз ќұр ќаласың.

Ескі көздер алыстап ќара үздіріп,

Татымы аз жылымшы  жыр жазасың.

Ќуат кемшін шара жоќ буланатын,

Сайќал заман  бұлдайды «үр жаңасын».

Атаќтан да жұрдайсың шатаќтан да,

Ќұр ќаласың бєрінен, ќұр ќаласың.

Ќаламың да мұќалып жалќау тартып,

Шамасы аз шабыттың жырға жасын,

Ќадірі аз ќалтаќ шал кімге керек,

Кезім жетті менің де жиналатын.

Салт- дєстүрге   біз едік болған жаршы,

Туған тілді ардаќтап ќолдаңдаршы,

Көрде тыныш бабалар жатсын десең,

Өз тіліңді жүдетіп алмаңдаршы.

Жер де аманат, сендерге ел де аманат,

Сайын дала селеулі бел де аманат.

Тауда арќар далаңда киік ќалмай,

Жерге ќарап ќалмаңдар, жерге ќарап.

Ұғып алғын ел  жанды талапты інім,

Аманаттың бастысы -  Ќазаќтығың!

Ќыздан ќылыќ ұлыңнан ұят кетсе,

Єурешілік емес пе- Азаттығың.

Ислам бұл - кєусар ғой мейір ќанар,

Тєн жуасып жан тыншып рахат табар.

Мұсылмандыќ хаќ жолы Жаратќанның,

Үлесіңді мол ќарпы  одан алар.

Намаз оќы бауырлар тілімді алсаң,

Ќуат ќосар жаныңа шаршап талсаң.

Алланы еске ал бір мезет тағат етіп,

Жалыќќанда тірліктен єуре-сарсаң.

Уа, жарыќ күн, ќуатым жалќын нұрым,

Күміс кірпік ай ќабаќ алтын күнім.

Нұр ќұйылып жүрекке дидарыңнан,

Елемеуші ем жалғанның салќындығын.

Тағдыр ќатал кезі көп сансыратќан,

Адымымды жаздырмай сан сұлатќан.

Аќ таңымды үмітпен ќарсы аламын,

Буындай-аќ алтынның  балќып атќан.

Ќара ниет ќапыда ќалдырғанда,

Жүйрігімді ұрыға алдырғанда,

Жарыќ күнім, жанашыр  ќамќоршым боп,

Ќолтығымнан демедің єр жылдарда.

Жығылыс та болғанды түңіліс те,

Дос опасыз оңай ма ұлың ішсе.

Кєрияның аузынан дуа кетіп,

Баратұғын үлкен жоќ жүгініске.

Бєрі-бєрі заңменен шешіледі,

Аяќ асты  істі боп несібелі.

Ќұлќынына ќұрдымның жұтылады,

Ноќталы бас ќазаќтың есіл ері.

Жаны жүдеп сөзі өтпей жаќсылардың,

Күні туып  өлермен  баќ ќұмардың.

Ќазағым деп даурығып ұрандайды,

Жаны кірер жалп етсе жаќсыдан кім.

Жұртым кує болса егер ісімде мін,

Талант кемшін онша емес бітіргенім.

Айтарымды айта алмай буыламын,

Жарыќ күнім, жазғырма түсін мені.

Сұлу дейсің сұлудың күні біткен,

Сыны біткен, таусылмас жыры біткен.

Аруымды  ќортыќтар аймалады,

Соның бєрін жүремін біліп іштен.

Шайырлар да дағдарды  шабыт кеміп,

Керімдерден көз жазып жырға жерік.

Ќызғалдаќты мезгілсіз  үсік шалып,

Жат ќолында жаншылды піскен өрік.

Жыр арнаған кезінде ардағына,

Аќ сазанды ілдірген ќармағына.

Өкінеді өксиді байғұс аќын,

Махаббатын жоғалтып алғанына.

Ќолдан келер шара жоќ білдім бєрін,

Кім  бағалап  ұғынар жырдың мєнін.

Ќұн ќалмады сөзде де, өлеңде де,

Тиынға да татымас тындырғаның.

Жазғырмасын жас ұрпаќ  текке бізді,

Өрен едік кезінде  өскен ізгі.

Кешіргін дос, ғапу ет, Жарыќ күнім ,

Сары уайым сапырып кеткенімді.

Ќазағымның жырладым кең даласын,

Ұќты жаным   ұғынды жер наласын.

Тауда арќар белеңде киік ќалмай,

Өзіңді өзің жеміріп ќорланасың.

Алтының не өлі зат көз алдаған,

Сені арбаған ќұбылып мені алдаған.

Нағыз алтын мєйекті - Ана тілің,

Аманаттап тапсырды саған бабаң.

Тілді өлтіріп алмаңдар келер ұрпаќ,

Ќазаќ єнін єуелет тойда шырќап.

Бір-біріңді  түртпектеп жарға итерме,

Үркек аттай  онсыз да  заман бұлтаќ.

Жігеріңе жани бер намысыңды,

Ұлт ќамына бағытта єр ісіңді.

Сенің ќазаќ болғаның неге керек,

Бүктеп жатса ќасаќы арысыңды

Тыңда ќалќам, шыңдай түс жігеріңді,

Түріп тастап жүргейсің білегіңді.

Шыншыл болмай азамат атанбайсың,

Ќараулыќќа жеңдірме жүрегіңді.

Болса ғой ќызым нєзік ұлым сергек,

Ұшса деп ќанат ќомдап ќияға өрлеп.

Аќ ќағазға ойымды төгілдірдім,

Ќатып кеткен жүректі жібітем деп

Сырластым Ќожанасыр, Алдармен де,

Мұңдастым Асан ќайғы абзал мен де,

Атымтай-Жомартќа да сөз арнадым.

Сірє да болмаќшы емес арман менде.

Сомдадым көркем тілмен тұлғаларын,

Өзгеден көшірмедім ұрламадым.

Жанымның тереңінен суыртпаќтап,

Хиќаят, єңгімелер жыр жазамын.

Жиренше мен Ќарашаш мұңдастарым,

Тірілтіп бейнелерін сырласќанмын.

Таланты кем күшеншек мен емеспін,

Бєсіре туған елге жыр –дастаным.

Жарыќ күн жарќырай бер аспанымда,

Жыр болып дестелендің дастанымда.

Өзің кує өзеуреп   кеуде кермей,

Кішік болдым  халќыма, достарыма.

Асылына сұќтанып сұғынбадым,

Демес ешкім барымды жырымдадың,

Ќызылына ќырымнан талпынатын,

Санатына жатпаймын ќұбылдардың.

Еш пендеге ќиянат - зєбірім жоќ,

Менен ќалыс алдамшы  дүние-боќ.

Ќаламым бар ќолымда, талантым бар,

Бала-шағам, дастаным көңілге тоќ.

Артта ќалды жарќын жаз көктемдерім,

Ќызғалдаќты ќырќалар көк белдерім.

Жетпіс беске шалдыќпай  желіп жеттім,

Демесіндеп  ќағазға төккен терім.

Ажал жетер менен де ерік кетіп,

Торуылдап жүреді келіп кетіп.

Жарыќ күнім, жайдарлым, жалќын нұрым,

Жүре тұршы єзірше серіктесіп.



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет