«Геологиялық-барлау және топографиялық-геодезикалық жұмыстар» кәсіби стандарты



Pdf көрінісі
бет2/4
Дата06.03.2017
өлшемі488,82 Kb.
#8382
1   2   3   4

 

Геологиялық 



материалдарды 

іріктеу  үшін  тау 

жыныстары  мен 

минералдары, 

тау-кен-

геологиялық 

жабдық, 

гидрологиялық 

жұмыстар  үшін 

құрал-


жабдықтар, 

жабдықтар  мен 

механизмдер 

 

Далалық геологиялық, 



оның ішінде 

гидрогеологиялық 

зерттеулердің әдісі мен 

техникасы, техник-

геологтың/гидрогеологтың 

нұсқаулары 



 

2-1) Үстіңгі беттегі тау 

қазбаларының (орлар, 

үңгірлер және шурфтар) 

бұрын өткен жерлерін, 

жаңа өтпелерді тазарту 

және ұсақтарды жою. 

Бағыттағы маман 

геологқа ілесіп жүру.  

 

2-2) Пайдалы 



қазбалардың сапасы мен 

санын айқындау үшін 

геологиялық 

материалдардың әртүрлі 

түрлерін (тау жыныстары 

мен минералдардың 

үлгілері мен 

сынамалары) іріктеу. 

 

2-3) Талдау үшін 



сынамаларды дайындау 

(сынамаларды өңдеу, 

шаю, жеткізу). 

Сынамаларды іріктеу, 



 

12 


 

тіркеу және таңбалау 

бойынша құжаттаманы 

ресімдеу. 

2-4)  Бұрғылау 

ұңғымасының сағасын 

ашу (ағаш тығынды 

алу);уақытша суды бұру 

үшін құбырларды (су 

көтергіш, ауа өткізгіш, 

пьезометрикалық) таңдап 

алу; жылжымалы 

компрессорлық 

станцияны орнату; 

ұңғымаға  сорғылар мен 

құбырларды (ауа 

өткізгіш, 

пьезометрикалық) түсіру; 

ұңғыма сағасының 

үстінен құбырларды 

бекіту; тығыздаманы 

бұрғылау 

қондырғысының 

сағасына тығыздаманы 

орнату; суды ағызу  

үштігін винтпен бұрау; 

ауа өткізу құбырларын 

компрессорлық 

станцияға  қосу; өлшеу 

приборларын орнату 

(ашық үлгідегі мөлшерлі 

ыдыстар, электр деңгейін 

өлшегіштер және 

басқалары) 

2-5)  Суды бір деңгейде 

төмендету шегінде суды 

үздіксіз айдау; тәжірибе 

процесінде деңгейді, 

температураны және су 

шығынын өлшеу; талдау 

үшін су сынамаларын 

іріктеу; деңгейді қалпына 

келтіруді қадағалау; 

машиналарға және 

жабдықтарға қызмет 

көрсету; тәжірибелік 

деректерді далалық 

өңдеу және құжаттама  

2-6) 

Қашаулар 



мен 

арнайы 


балғалар 

көмегімен 

ақаулы, 

жарылған,  қатып  қалған, 



 

13 


 

кондициялық 

емес 

учаскелер 



мен 

бөтен 


қоспаларды  опырып  алу 

тәсілімен 

кварц 

кристалдарын 



және 

талсымды 

кварцтың 

қалдықтарын 

байыту. 

Сұрыптар 

бойынша 

шикізатты  бөлу  (1,  2 

және  Экстра)    бөлу. 

Шикізатты 

сақтау 

орнына 


жеткізу. 

Қалдықтарды жою.  

2-7)  Магматикалық  және 

метаморфикалық 

тау 

жыныстарынан, 



құрамында  50%-ға дейін 

кварц  бар  жыныстардан 

күрделі  емес  шлифтер 

мен 


аншлифтер 

дайындау. 

Тау 

жыныстарының 



физикалық-механикалық  

қасиеттерін  зерттеу  үшін 

кубиктер,  пластиналар, 

призмалар,  цилиндрлер 

шлифтерін 

жасау. 


Шлифтерді 

микроскоп 

астында 

тексеру. 

Жабысқақ 

құрамдар 

дайындау.  

Пайдаланылатын 

жабдыққа 

алдын 


ала 

қызмет  көрсету  және 

ағымдағы 

жөндеу. 


Дайындалған  шлифтерді 

заттаңбалау  және  есепке 

алу 



Геологиялық 



жабдық. 

Слесарлық 

құрал-сайман. 

Геологиялық 

жабдықты 

демонтаждау схемасы. 

3-1) Геологиялық 

жабдықты 

демонтаждауға қатысу 

Геологиялық 

керек-жарақ. 

Шанцтық  құрал-

сайман. 

Орау, тасмалдау және 

жұмыстарды жою 

схемасы.  

3-2) Геологиялық 

жабдықты/керек-

жарақты орауға және 

тиеуге, далалық лагерь 

алаңдарын және тұрақ 

орындарын  және 

геологиялық жұмыстар 

салдарын жоюға қатысу. 

 


 

14 


 

5-кесте. СБШ 1-ші деңгейдегі геологтың  құзыреттіліктеріне қойылатын 

талаптар 

 

№ 



міндеттер 

Тұлғалық және кәсіби 

құзыреттіліктер 

Білігі мен дағдылары 

 

Білімі 


1-1) 

1-2) 


1-3) 

2-1) 


3-1) 

3-2) 


Далалық 

жұмыстарды 

ұйымдастыру 

кезінде 


басшылықтың  нұсқауларын 

орындайды  –  мүлікті  күзету, 

тұрақ, 

лагерь 


аумағында 

жинастыруды  және  қалыпты 

санитарлық-гигиеналық 

жағдайларды қамтамасыз ету. 

Еңбекті  қорғау  және  техника 

қауіпсіздігі,  өрт  қауіпсіздігі 

мен 

ішкі 


тәртіп 

қағидаларының  талаптарын 

орындайды. 

 

 



Шанцтік 

құрал-


саймандармен 

жұмыс. 


Далалық 

керек-жараққа, 

аспаптарға 

және 


жабдықтарға  қызмет 

көрсету. 

Аспаздық 

және  кулинарлық  іс 

негіздері.  Қайғылы 

жағдайларда  дәрігер 

келгенге 

дейінгі 


көмек көрсету.

 

 



Далалық 

керек-


жарақтарды, 

аспаптарды, 

құрал-

саймандарды, 



жабдықты, 

сынамалардың әртүрлі 

түрлерін 

пайдалану, 

сақтау,  орау  және 

тасымалдау 

қағидалары.  ЕҚжҚТ, 

ӨК,  ӨС,  ҚОҚ  және 

ӨҚ, 

азық-түліктерді 



қабылдау, 

сақтау, 


шығындарын  есепке 

алу  және  олардың 

жарамдылық 

мерзімдері 

қағидалары   

 

 



6-кесте. СБШ 2-ші деңгейдегі геологтың  құзыреттіліктеріне қойылатын 

талаптар 

 

№ 

міндеттер 



Тұлғалық және 

кәсіби 


құзыреттіліктер 

Білігі мен 

дағдылары 

 

Білімі 



2-2)  

2-3) 


2-4) 

Әртүрлі 


геологиялық 

материалдарды 

(тау 

жыныстары 



мен 

минералдардың 

үлгілері 

мен 


сынамаларын, 

сондай-ақ 

гидрогеологиялық 

ұңғымалардан 

су 

ысанамаларын) 



жинау  және  өңдеу 

кезінде 


дербестіліктің және 

шектелеген 

жауапкершіліктің 

белгілі бір дәрежесі

 

 

Тау-кен-  қар 



еритін

 

және 



шөлейтті 

аудандарда 

бағыттарды 

жүргізу. 

Нұсқаулық 

негізінде  және 

алған 

тапсырмаға 



сәйкес жабдық 

жұмысының 

режимдері

 

 



Геологиялық, 

гидрогеологиялық, 

геолого-түсірілімдік 

және 


іздестіру 

жұмыстарын  жүргізу  туралы  негізгі 

мәліметтер,  сынамаларды    іріктеу  және 

өңдеу, 


жыныстар 

мен 


сынамалар 

үлгілерін 

орау, 

заттаңбалау 



және 

тасымалдау 

қағидалары, 

сынамалар  

түпшаймаларын  іріктеу  және  шаю 

қағидалары 

мен 

тәсілдері, 



түпшаймаларды  үрлеу  қағидалары  мен 

тәсілдері,  түпшаймаларда  кездесетін 

түпшайма 

минералдары 

мен 

металдарының    анағұрлым  шоғырланған 



жерлері,  далалық  аспаптарды  пайдалану 

және  қызмет  көрсету  қағидалары,  тау 

жыныстарының физикалық-механикалық 

қасиеттері 

мен 

олардың 


шөгу 

жағдайлары 

туралы

 

элементарлық 



мәліметтер, 

топографо-геодезикалық, 

зондирлік  және  сынама  іріктеу  құрал-


 

15 


 

саймандарының 

мақсаты, 

оларды 


пайдалану,  сақтау  және  тасымалдау 

қағидалары,    геодезикалық  белгілерді 

тағайындау, 

тау-кен-барлау 

жұмыстарынжүргізу 

қағидалары,бұрғылау  құралдарын  және 

мотобұрғылау 

қондырғысын, 

қол 

тәсілімен 



және 

мотобұрғылаумен 

ұңғымаларды  бұрғылау  технологиясын 

пайдалану қағидалары 

 

 

7-кесте. СБШ 3-ші деңгейдегі геологтың  құзыреттіліктеріне қойылатын 



талаптар 

 

№ 



міндеттер 

Тұлғалық және 

кәсіби 

құзыреттіліктер 



Білігі мен 

дағдылары 

 

Білімі 


2-5) 

2-6) 


2-7)  

Гидрогеологиялық 

жұмыстарды 

жүргізген, 

минералдар 

мен 


түпшаймаларды 

байытқан, 

тау 

жыныстарын 



шлифтеген 

кезде  


дербес  жоспарлау 

және 


жауапкершілік 

 

 



Қолданылатын 

жабдықтар 

мен 

құрал-


саймандарды 

пайдалану 

және  қызмет 

көрсету  

 

 

Гидрогеологиялық зерттеулердің негізгі 



технологиялары мен техникалары – 

судың бір төмендетілген деңгейі 

шегінде суды айдау; тәжірибе 

процесінде су деңгейін, температурасын 

және шығысын өлшеу; талдау үшін су 

сынамасын іріктеу; деңгейді 

қалыптастыруды қадағалау; 

машианалар мен жабдықтарға қызмет 

көрсету; құжаттама және тәжірибе 

деректерін далалық өңдеу.  Шикізаттың 

(кварц, исландық шпат және түсті 

тастар) сыртқы белгілері мен негізгі 

физикалық-механикалық қасиеттері, 

нормативтік-техникалық құжатпен 

шикізатқа қойылатын талаптар, 

шикізатты (түсті тастарды)  жіктеу 

кезінде қолданылатын терминдер мен 

анықтамалар. Тау жыныстарын өңдеу 

ерекшеліктері және физикалық-

механикалық қасиеттері, тау 

жыныстарын өңдеу техникасы мен 

технологиясы және олардан шлифтер 

дайындау, шлиф тәрізді (абразивтік) 

материалдардың түрлері мен мақсаты

шлифтер сапасына қойылатын талаптар, 

шлифтер дайындау кезінде  дәлдікке 

және тау жыныстарын өңдеу 

тазалығына  қол жеткізу тәсілдері. 

Шөгінді, аз цементтелген және 

жарықшақты жыныстардан, сондай-ақ 

құрамында  50%-дан астам кварцы бар 

жыныстардан күрделі және стандартты 



 

16 


 

емес шлифтерді (үлгілерді) дайындау  

 

 


 

17 


 

«Геологиялық-барлау және  

топографиялық-геодезикалық жұмыстар»                    

кәсіби стандартына  

3-қосымша  

 

1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс 



 

ҚР МЖ 01-2005 мемлекеттік кәсіптердің жіктеуіші 

Базалық тобы 

7610. Геологиялық-барлау жұмыстарында еңбек ететін жұмысшылар 

кәсіптері  

Қазақстан Республикасы жұмысшыларының жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай 

тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА) 

БТБА 


шығарылым, 

бөлім 


05 шығарылым. «Геологиялық-барлау және топографиялық–геодезиялық 

жұмыстар» бөлімі 

БТБА 

бойынша 


кәсіп 

30-32 


Геофизика

лық 


жұмыстард

ағы 


жұмысшы 

(2-4- раз-

рядтар) 

15 Электр 

барлау 

станциялар



ындағы 

моторист 

(4-разряд) 

16-17 


Геофизик

алық 


аппаратур

а 

жөндеуші



сі (5-6- 

раз-


рядтар) 

11 


Сейсм

икалық 


дабылд

арды 


қоздыр

ушы  


қондыр

ғы ма-


шинисі 

(6- 


разряд) 

10 


Каротаж

ды 


станция-

машинис


і (4-7- 

разрядта


р) 

8-9 Каротаж-

ник (4-7- раз-

рядтар) 


СБШ 

біліктілік 

деңгейі  

 

БТБА бойынша разрядтар 















4-5 


4-5 

 





6-7 

6-7 


 

 

2-кесте.  Еңбек  шарттарына,  біліміне  және  жұмыс  тәжірибесіне 



қойылатын талаптар 

 

Кәсіптер бойынша  мүмкін 



болатын жұмыс орындары  

Экономиканың 

түрлі 

салалары 



үшін 

геологиялық 

қызметтерді 

көрсететін 

мамандандырылған 

кәсіпорындар/ұйымдар 

(мұнай-газ, 

тау-кен 


өндіруші, 

инженерлік құрылыстарды салу, экология және т.б.) 

Зиянды және қауіпті еңбек 

жағдайы 


Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы                                           

19 желтоқсандағы № 1930 қаулысына сәйкес өте зиянды 

және қауіпті еңбек жағдайлары бар кәсіптердің №1 және 2 


 

18 


 

тізіміне кіреді  

Жұмысқа жіберудің ерекше 

шарттары 

ҚР  ТЖМ-ның  2008  жылғы  29  желтоқсандағы  №219 

бұйрығына сәйкес: 

-  кіріспе  нұсқау  беру  –  жұмысқа  қабылдау,  басқа  кәсіп 

бойынша жұмысқа ауысу кезінде; 

- кезектен тыс – жұмыс технологияларын өзгерту кезінде, 

жұмыстың басқа  учаскесіне ауыстыру кезінде, жұмыстарды 

қауіпсіз  орындау  қағидаларының  бұзылуы  кезінде  – 

өндірістік  бақылау  тұлғасының  немесе  Мемлекеттік 

инспекторының талабы бойынша; 

- кезеңділігі–жарты жылда бір рет. 

СБШ біліктілік 

деңгейі  

 

Кәсіби білім беру және оқыту деңгейі 



Талап 

етілетін 

жұмыс 

тәжірибесі 



Іс жүзіндегі тәжірибесі және/немесе  жұмыс орнындағы 

қысқа мерзімді (нұсқау беру) оқыту және/немесе негізгі 

орташа білім болған кезде  қысқа мерзімді курстар, бірақ 

бастауыш білімнен төмен емес.  

Іс жүзіндегі тәжірибесі және/немесе  кәсіби дайындық 



(білім беру ұйымы базасындағы қысқа мерзімді курстар 

немесе кәсіпорындарда оқыту), жалпы орташа білім 

болғанда, бірақ негізгі орташадан төмен емес. 

 

Жұмыс 



орнында 

оқыту 


кезеңінде. 

Нұсқау беру. 

Іс жүзіндегі тәжірибесі және/немесе  кәсіби дайындық 



(бір жылға дейінгі кәсіби даярлық бағдарламасы бойынша 

білім беру ұйымы базасындағы курстар немесе 

кәсіпорындарда оқыту), жалпы орташа білім немесе 

негізгі орташа білім немесе  іс жүзіндегі тәжірибесіз  

жалпы орташа  білім базасында техникалық немесе кәсіби 

білім болғанда. 

2-деңгейде             

1 жыл  


Жоғары деңгейдегі техникалық және кәсіби білім 

(қосымша кәсіби даярлық), іс жүзіндегі тәжірибесі. 

3-деңгейде  

1 жыл  

 

3-кесте. Кәсіби стандарт бірлігінің тізбесі  



(кәсіптің еңбек функциялары) 

 

Еңбек 



функциясының 

 № 


  

Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірліктерінің) атауы 

 



Геофизикалық  жұмыстарға  қадағалау  жүйесін  және  жабдықтарды 



дайындау 

 



Далалық  жұмыстарды  зерттеулердің  геофизикалық  әдістерімен 

жүргізу,  геофизикалық  аспаптарды,  аппаратураларды  және 

жабдыққа қызметк өрсету және жөндеу. 

Жабдықтарды  демонтаждау  және  далалық  жұмыстар  салдарларын 



жою.  

 


 

19 


 

4-кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы 

(функционалдық карта) 

 

Еңбек 



функциясының 

№  


Еңбек нысанасы 

Еңбек құралы 

 

Міндеттер 



(еңбек іс-қимылы) 

 



Геофизикалық 

жабдық 


және 

приборлар, 

шанцтық 

құрал-


сайман

 

 



Геофизикалық 

жабдықты 

орау, 

тасымалдаужәне  оны 



жұмыс 

орнында 


орналастыру 

схемалары 

 

1-1) 


Геофизикалық 

жабдықты  тиеуге,  жұмыс 

орнына 

оны 


тасмалдауға 

және  жеткен  жері  бойынша 

оны түсіруге қатысу. Жабдық 

үшін  алаңдар  мен  тұрақ 

орындарын 

дайындау 

Сейсмикалық 

жұмыстар 

кезінде 

бұрғылау 

жару 

жұмыстарының 



салдарын, 

геофизикалық 

жабдық 

алаңдары 



мен 

тұрақ 


орындарын жою 

Шартты  белгілер 

(қазықшалар, 

тақталар 

ілу), 

рулетка. 



Геофизикалық 

жұмыстар 

жүргізу 

схемалары 

мен 

жоспарлары  



1-2) 

Бөлшектеу-біріктіру 

жұмыстары 

– 

жобалық 



жағдайда  жергілікті  жерге 

қалыптарды 

және 

тіркеу 


нүктелерін 

және 


сәулелегіштерді, 

сондай-ақ 

геофизикалық  қадағалаулар  

объектілерін ауыстыру

 

Физикалық  өрісті 



тіркеу 

және 


сәулелендіргіш 

геофизикалық 

аспаптар 

(бергіштер), 

каротаж 

кабель, 


байланыс 

желілерінің 

сымдары, 

сейсмикалық, 

электр 

ажыратқыш  және 



қосалқы желілер.

 

Құрал-саймандар 



(кемпірауыздар, 

бұрауыштар 

және 

басқалары), бақылау-



өлшеу 

құралдары 

(тестерлер, 

омметрлер) 

 

 

1-3) 



Монтаждауға 

және 


далалық 

жұмыстарға 

геофизикалық 

жабдықты, 

аппаратура  мен  аспаптарды 

дайындауға  қатысу  (алдын 

ала 

қызметкөрсету 



және 

жөндеу, тоқ көзіне қосу)

 

 

Геофизикалық 



жабдықтар, 

аспаптар  мен 

аппаратуралар 

Бақылау-өлшеу 

аспаптары, 

дәнекерлеу құрал-

сайманы.  

1-4) Монтаждау және 

далалық жұмыстарға 

геофизикалық жабдықты, 

аппаратура мен аспаптарды 

дайындау 

Физикалық өрісті 



тіркеу және 

сәулелендіргіш 

Далалық  жұмыстар 

әдістемесі 

және 

геофизикалық  өрісті 



2-1) Пішімде тіркеу және 

физикалық өрісті 

сәулелендіргіштерді  орнату 


 

20 


 

геофизикалық 

аспаптар, 

байланыс 

желілерінің 

сымдары, 

сейсмикалық, 

электр 


ажыратқыш және 

қосалқы желілер. 

қадағалау схемасы  

және оларды біріктіру 

желілеріне қосу. Оларды 

орнату және қосу сапасын 

тексеру. Тіркеу және 

физикалық өрісті 

сәулелендіргіштерді және 

оларды біріктіру желілерін 

жұмыс процесіне  ауыстыру. 

2-2) 


Ұңғыма 

сағаларына 

аспаптар  мен  аппараттарды 

орнату. 


Ұңғымалық 

геофизикалық  жұмыстарды 

(каротаж) орындауға қатысу

 

Геофизикалық 



жабдықтар, 

аспаптар  мен 

аппаратуралар 

Геофизикалық 

приборлардың, 

аппаратуралар мен 

жабдықтардың   

электрлі және 

электронды 

схемалары  

2-3) 

Геофизикалық 



аспаптарды, аппаратураларды 

және  жабдықтарды    жөндеу, 

жөнге келтіру және реттеу

 

2-4) 



Далалық 

жұмыстар 

процесінде    геофизикалық 

жабдыққа  алдын  ала  қызмет 

көрсету 

және 


ағымдағы 

жөндеу 


 

Электрлі  барлау  

станциялары 

Электрлі 

барлау 

станцияларды 



(генераторлық 

топтарды)  пайдалану 

нұсқаулығы 

мен 


қағидалары

 

 



2-5) 

Электрлі 

барлау 

станцияларының 



генераторлық 

топтарына 

қызмет  көрсету,  өлшеулерді  

жүргізу 


уақытында 

қозғалтқыш 

жұмысының 

қажетті  режимін қамтамасыз 

ету.  Генераторлық  топты 

қарау,  майлау,  май  құю  және 

жерге  қосу,  радиобайланыс 

үшін    антенналарды  орнату.  

Электролитті  ауыстыру  және 

аккумуляторларды зарядтау. 

Сейсмикалық 

дабылдарды 

дірілді 

сейсмикалық 

қоздырумен 

сейсмикалық 

станциялар 

 

Сейсмостанцияларды 

(дірілді  сейсмикалық 

дабылдардың 

көздері)  пайдалану 

нұсқаулығы 

мен 

қағидалары



 

 

Импульстік  немесе  дірілді 



әрекеттердің 

сейсмикалық 

дабылдарын 

қоздыру 


қондырғыларын 

басқару. 

Қондырғылардың 

механикалық,  гидравликалық 

және  электрлі  тораптарын 

тексеру 


және 

реттеу. 


Импульстік 

сейсмикалық 

дабылды 

қоздыру. 

Сейсмикалық 

станциямен 

байланыс 

ұстау. 


Газды, 

электрлі,  механикалық  және 

қондырғылардың  басқа  да 

жүйелерімен 

жұмысты 

бақылау. 



 

21 


 

Каротажды 

станциялар 

Ұңғымалардың 

геофизикалық 

зерттеулерін  жүргізу 

кезінде  каротаждық 

станцияларды 

пайдалану 

нұсқаулықтары  мен 

қағидалары. 

 

2-7) 



Геофизикалық 

зерттеулер 

мен  

ұңғымалардағы 



ату-жару 

жұмыстарын  жүргізген  кезде 

газкаротажды, 

өздігінен 

жүретін  каротажды  және 

перфораторлық 

станцияларды, 

каротажды  

көтергіштерді 

басқару. 

Алаңды  таңдау,  дайындау, 

сондай-ақ 

зертханаларды, 

генераторлық  топтар  мен 

көтергіштерді 

орнату. 


Аппаратураны  (аспаптарды) 

ұңғымаға түсіру және оларды 

көтеру. 

Ұңғымалар, 

ұңғымалық 

геофизикалық 

жабдық және 

аспаптар   

Каротажды станция, 

ұңғымалардың 

геофизикалық 

зерттеулерін жүргізу 

әдістемесі мен 

техникасы 

 

 

2-8) 



Тау 

жыныстарының 

геофизикалық 

зерттеулерін 

жүргізу  үшін  1000  метрге 

дейінгі тереңдіктегі бұрғылау 

ұңғымаларының 

каротаж, 

пневмо-өңдеу, 

перфорация 

және  торпедирлеу  бойынша 

жұмыстарды орындау 

 

2-9)  1000  метрден  астам 



тереңдіктегі 

бұрғылау 

ұңғымаларының,  сондай-ақ 

тереңдігі  1500  м-ден  астам 

еңкісті-бағытталған 

ұңғымалардағы 

каротаж, 

пневмо-өңдеу, 

перфорация 

және  торпедирлеу  бойынша 

жұмыстарды орындау 

Геофизикалық 



жабдық  

Геофизикалық 

жұмыстарды 

шоғырландыру 

схемасы  

3-1) Геофизикалық жабдықты 

және 

приборларды 



демонтаждау, 

 

оларды 



тасымалдауға дайындау  

Тұрақ, өлшеу 

және жару орны 

(ұңғымалар, 

шпуралар) 

Жою схемасы, 

шанцтық құрал-

сайман 


3-2)  Сейсмикалық  жұмыстар 

кезінде 


бұрғылау 

жару 


жұмыстарының 

салдарын, 

геофизикалық 

жабдық 


алаңдары 

мен 


тұрақ 

орындарын жою 

Геофизикалық 

аспаптар 

(бергіштер), 

жабдық, 


станциялар 

Геофизикалық 

жабдықты 

тасымалдау схемасы  

3-3) Геофизикалық жабдықты 

тиеу  


 

 

22 


 

5-кесте. СБШ 1-ші деңгейдегі геофизиктің  құзыреттіліктеріне қойылатын 

талаптар 

 

№ 



міндеттер 

Тұлғалық және 

кәсіби 

құзыреттіліктер 



Білігі мен 

дағдылары 

 

Білімі 


1-1)  

3-1) 


3-2) 

3-3) 


Басқарушылық 

және 


геофизикалық 

зерттеулерді 

дайындау 

және 


аяқтау 

кезінде 


шектеулі 

жауапкершілікпен 

атқарушылық 

қызмет 


 

Жүк тиеу  – жүк 

түсіру 

жұмыстары, 



монтажды, 

дәнекерлеу 

және 

шанцты 


құрал-

сайманмен 

жұмыстардың 

негізгі 


тәсілдері, 

алғашқы  көмек 

көрсету

 

Құрылғы,  аппаратураны,  аспаптар  мен 



жабдықтарды    пайдалану,  тасымалдау 

және  сақтау  қағидалары,  геофизикалық 

апаратураны, аспаптар мен жабдықтарды  

пайдалану,  тасымалдау  және  сақтау 

қағидалары, 

монтажды,  дәнекерлеу  және 

шанцты  құрал-сайманмен  жұмыстардың 

қағидалары 

мен 

негізгі 


тәсілдері. 

Геофизикалық  жұмыстарды  жүргізген  кезде 

ЕҚжҚТ,  ӨК,  ӨС,  ҚОҚ  және  ӨҚ 

қағидалары.  

 

 

 



6-кесте. СБШ 2-ші деңгейдегі геофизиктің  құзыреттіліктеріне қойылатын 

талаптар 

 

№ 

міндеттер 



Тұлғалық және кәсіби 

құзыреттіліктер 

Білігі мен 

дағдылары 

 

Білімі 


1-2) 

1-3) 


1-4) 

2-1) 


2-2) 

Далалық геофизикалық 

жұмыстарды орындаған кездегі 

дербестіліктің және шектелеген 

жауапкершіліктің белгілі бір 

дәрежесі 

Топографиялық 

карталармен, 

тау 

жұмыстарының 



жоспарларымен 

және  геодезиялық 

аспаптармен 

жұмыс. 


Электр 

тізбектерінің  және 

желілерінің 

ақауларын 

бақылдау-өлшеу 

аспаптарымен 

айқындау.

 

 



Топографо-

геодезикалық 

жұмыстар,  сондай-ақ 

тау  өндірісі  бойынша 

негізгі 

мәліметтер, 

Қолданылатын  

геофизикалық  жабдық 

пен 

материалдарды 



пайдалану  бойынша 

нұсқаулық 

және 

нормативтік құжаттар, 



бақылау-өлшеу 

аспаптарымен  жұмыс 

тәсілдері

 

 



 

7-кесте. СБШ 3-ші деңгейдегі геофизигтің  құзыреттіліктеріне қойылатын 

талаптар 

 

№ 



міндеттер 

Тұлғалық және 

кәсіби 

құзыреттіліктер 



Білігі мен 

дағдылары 

 

Білімі 


2-4) 

 

Геофизикалық 



аспаптарды, 

Бақылау-өлшеу 

приборларымен 

Электр және радиотехника негіздері, 

қағидатты 

электрлі 

және 


 

23 


 

аппаратураны 

және 

жабдықты 



ағымдағы  жөндеу, 

баптау 


және 

реттеу  мен  алдын 

ала 

қызмет 


көрсету  кезіндегі 

өздігінен 

жоспарлау 

мен 


жауапкершілік

 

 



және 

аппаратурамен 

монтаждау  құрал-



саймандарымен 

жұмыс. 


Электр 

тізбектерін 

монтаждаудың 

негізгі 


тәсілдері. 

Геофизикалық 

жабдықты, 

аспаптар 

мен 

аппаратураны  қосу 



және бабын келтіру

 

радиосхемалар, 



геофизикалық 

жабдықты, 

аппаратура 

мен 


приборларды 

демонтаждау 

мен 

құрастырудың  типтері,  қондырғысы, 



тәртібі, 

тәсілдері, 

техникалық 

қызмет  көрсетудің  қағидалары  мен 

технологиялық  техникалық  қызмет 

көрсетуі,  жөндеу.  Геофизикалық 

және  жекелеген  тораптарды  бабын 

келтіру 


және 

реттеу, 


күйдіру 

жұмыстарын орындау тәсілдері. 

 

2-5) 


Электрлі 

барлау 


станциясының 

генераторлық 

тобын 

басқару 


кезінде 

дербес 


жоспарлау 

және 


жауапкершілік 

 

Электрлі 



барлау 

станциясының  

генераторлық 

тобына 


қызмет 

көрсету 


және 

олармен 


жұмыс 

жасау  (қозғалтқыш, 

трансмиссия, 

генератор) 

 

Генераторлық 



топ 

қондырғысы, 

генераторларды 

техникалық 

пайдалану  және  қызмет  көрсету 

қағидалары, 

қозғалтқыштың, 

генератордың, 

трансмиссияның 

ақауларын  анықтау  және  жою 

тәсілдері, 

электр 


барлау 

станцияларын қолданумен өндірістік 

процестерді 

орындау 


схемасы, 

электр  және  радиотехника,  сымдар 

маркалары 

бойынша 


негізгі 

мәліметтер 

2-7) 

Каротажды 



станцияны 

басқару 


кезінде 

өздігінен 

жоспарлау 

және 


жауапкершілік 

 

Станцияларды, 



зертханаларды, 

көтергіштерді, 

жүкарбаларды, 

бензоқозғалтқышты 

және 

генераторларды 



жұмысқа  дайындау 

және 


қызмет 

көрсету, 

электролитті 

ауыстыру 

және 

аккумуляторларды 



зарядтау. 

Жабдықты, 

аппаратура 

мен 


құрал-сайманды 

тиеу,  түсіру  және 

тасымалдау   

Ұңғымалар 

конструкциялары, 

геофизикалық  зерттеулерді  және 

ұңғымаларда 

жүргізу 


тәртібі, 

аппараттар 

мен 

құрылғыларды 



түсіру және көтеру қағидалары және 

каротажды-перфораторлы 

жабдық 

пен 


аппаратураны 

пайдалану 

қағидалары, 

газды 


каротажды, 

перфораторлық  және  каротажды 

станциялар 

жабдықтарына 

техникалық 

қызмет 


көрсетуді 

жүргізу  қағидалары,    жабдықты, 

аппаратураны,  генераторларды  және 

станцияларды, 

кабельдер 

мен 


сымдар  маркаларының  типтері  мен 

техникалық  сипаттамалары,  электр 

техникасының 

негіздері, 

жару 

жұмыстарын  жүргізу  тәртібі  мен 



қағидалары 

2-8) 


1000  м-ге  дейінгі 

тереңдіктегі 

ұңғымалардың 

геофизикалық 

зерттеулерін 

жүргізген 

кезде  

дербес  жоспарлау 



Каротажды 

жабдықтың 

дұрыстығын 

тексеру. 

Өлшеулерді 

жүргізу  және  тоқ 

шығыны 

Ұңғымалардағы 



геофизикалық 

зерттеулерді  жүргізудің  бірізділігі, 

каротажды-перфораторлық 

аппаратураны 

және 

жабдықтың 



әрекет  ету  схемалары,  қондырғысы 

және  қағидаты  және    оларды 

пайдалану 

қағидалары, 



 

24 


 

мен 


жауапкершілік 

 

орындарын 



анықтау. 

Сымдар 


мен 

каротажды 

кабельдерді 

оқшаулаудағы  

бұзылуларды жою. 

 

 



ұңғымалардағы 

геофизикалық 

зерттеулер  кезінде  қолданылатын 

тоқ  көздерінің  типі  және  олармен 

жұмыс 

жасау 


қағидалары, 

каротажды кабельдерді және оларды 

жөндеуді  оқшаулауды    тексеру 

қағидалары  мен  тәртібі,  күйдіру 

жұмыстарын 

орындау 


тәсілдері, 

жару  материалдары  туралы  негізгі 

мәлімет  және  олармен  жұмыс 

қағидалары,  каротажды  жабдықты 

техникалық 

қызмет 


көрсетуді 

жүргізудің 

тәртібі, 

зондтарды 

дайындау 

және 


каротажды 

кабельдерді биіктету тәсілдері   

 

 

8-кесте. СБШ 3-ші деңгейдегі геофизиктің  құзыреттіліктеріне қойылатын 



талаптар 

 

№ 



міндеттер 

Тұлғалық және 

кәсіби 

құзыреттіліктер 



Білігі мен дағдылары 

 

Білімі 



2-6) 

Сейсмикалық-

барлау 

жұмыстарын 



жүргізген 

кезде 


діріл 

көздерін 

(сейсмикалық 

дабылдарды 

қоздыру 

қондырғыларын) 

басқару  бойынша 

атқарушылық-

басқарушылық 

қызмет 


 

Сейсмикалық  дабыл 

көздерін 

жұмысқа 


дайындау 

және 


оларды 

сынау. 


Қондырғының  жұмыс 

параметрлерін  өлшеу. 

Импульстік 

сейсмикалық 

дабылды 

қоздыру. 

Сейсмикалық 

станциямен  байланыс 

ұстау.

 

 



Газды,  механикалық  жүйелер, 

электрлі  және  радиоэлектронды 

тораптар, 

қондырғысы,сейсмикалық 

дабылдарды 

қоздыру 


қондырғылары,  оны  пайдалану 

және 


техникалық 

қызмет 


көрсетуді,  жөндеуді  және  реттеуді 

орындау  қағидалары,  пішімдегі 

сейсмо-барлау 

жұмыстарын 

жүргізу  тәртібі  мен  ілеспелілігі, 

қондырғыға 

сейсмикалық 

дабылдар  көзі  ретінде  қойылатын 

талаптар. 

 

 



 

25 


 

«Геологиялық-барлау және  

топографиялық-геодезикалық жұмыстар»                    

кәсіби стандартына  

4-қосымша  

 

 



1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс 

 

ҚР МЖ 01-2005 мемлекеттік кәсіптердің жіктеуіші 



Базалық тобы 

Базалық тобы 

Қазақстан Республикасы жұмысшыларының жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай 

тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА) 

БТБА 

шығарылым, 



бөлім 

03 шығарылым. Құрылыс, монтаждау және жөндеу-құрылыс жұмыстары; 

04 шығарылым.  Тау және тау-кен күрделі жұмыстардың жалпы 

кәсіптері;  

06 шығарылым. Ұңғымаларды бұрғылау 

БТБА бойынша 

кәсіп 

81 Электрлі 



қозғалтқышы 

бар 


жылжымалы 

компрессор 

машинисі (4-7- 

разрядтар) 

28 Электрлі 

бұрғылау 

кезіндегі 

ұңғымаларды 

пайдалану және 

барлау 


бұрғылауы 

бұрғылаушысын

ың көмекшісі (3-

5- разрядтар) 

§ 37 

Бұрғыла


у 

қондырғ


ысының 

машини


сі (3-6- 

разрядта


р) 

§ 37 


Бұрғылау 

қондырғыс

ының 

машинисіні



ң 

көмекшісі 

(2-5 

разрядтар) 



12 Шурф 

өткізу 


жолықонд

ырғысыны


ң 

машинисі 

(4-разряд) 

СБШ біліктілік 

деңгейі  

 

БТБА бойынша разрядтар 







5-6 


4-5 


3-4 





 



 

2-кесте.  Еңбек  шарттарына,  біліміне  және  жұмыс  тәжірибесіне 

қойылатын талаптар



Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет