«Геологиялық-барлау және топографиялық-геодезикалық жұмыстар» кәсіби стандарты
жүктеу/скачать 488,82 Kb. Pdf көрінісі
|
| 1
ЖОБА
кәсіби стандарты 1. Жалпы ережелер
1. Кәсіби стандарт мыналарға: кәсіби қызметтің мазмұнына қойылатын бірыңғай талаптарды әзірлеу, еңбек нарығының қазіргі заманғы талаптарына сай келетін біліктілік талаптарын жаңартуға; персоналды басқару саласындағы міндеттердің ауқымды көлемін шешуге; білім беру стандарттарын, оқу жоспарларын, модульдік оқыту бағдарламаларын әзірлеуге, сондай-ақ тиісті оқу-әдістемелік материалдарды әзірлеуге; мамандардың кәсіптік даярлығын бағалауға және біліктілікке сәйкестігін растауға арналған. 2. Кәсіби стандарттардың негізгі пайдаланушылары: білім беру ұйымдарының түлектері, жұмыскерлер; ұйымдардың басшылары мен жұмыскерлері, ұйымдардың персоналды басқару бөлімшелерінің басшылары мен жұмыскерлері; білім беру бағдарламаларын әзірлейтін мамандар; мамандардың кәсіптік даярлығын бағалау және біліктілікке сәйкестігін растау саласындағы мамандар болып табылады. 3. Кәсіби стандарт негізінде қызметтің функциональдық моделіне, лауазымдарға, қызметкерлердің біліктілігін арттыруға, аттестаттауға, еңбекті ынталандыру жүйесіне тағы басқаларға арналған ұйымдардың ішкі, корпоративтік стандарттары әзірленуі мүмкін. 4. Осы кәсіби стандартта мынадай терминдер мен анықтамалар қолданылады: 1) біліктілік - жұмыскерлердің еңбек қызметінің белгілі бір шеңберінде нақты функцияларды сапалы орындауға дайын болуы; 2) біліктілік деңгейі – жұмыскерлердің еңбек әрекеттері күрделілігі, стандартты болмауы, жауапкершілік және дербестік өлшемдері бойынша сараланатын құзыреттеріне қойылатын талаптар жиынтығы. 3) еңбек нысанасы – белгілі бір еңбек құралдарының көмегімен өнім жасау мақсатында жұмыскерлердің әрекеті бағытталған нысана; 4) еңбек құралдары – бастапқы жағдайдан өнімге түрлендіру үшін жұмыскер пайдаланатын құралдар;
2
5) еңбек қызметінің түрі – еңбек функцияларының және құзыреттерді орындау үшін қажетті тұтастай жиыны арқылы қалыптасқан кәсіптік қызмет саласының құрамдас бөлігі; 6) еңбек функциясы – еңбек үдерісінің бір немесе бірнеше міндеттерін шешуге бағытталған өзара байланысты іс-қимылдар жиыны; 7) кәсіби қызмет саласы – жалпы ықпалдасу негізі бар (ұқсас немесе жақын мақсаттар, объектілер, технологиялар, оның ішінде еңбек құралдары) және орындау үшін еңбек функциялары мен құзыреттерінің ұқсас жиынтығын меңзейтін саланың еңбек қызметі түрлерінің жиынтығы; 8) кәсіби стандарт – кәсіби қызметтің нақты саласында біліктілігінің деңгейіне, еңбек мазмұнына, сапасына және жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт; 9) кәсіби стандарт бірлігі – кәсіби стандарттың еңбек қызметінің осы түрі үшін тұтас, аяқталған, салыстырмалы түрде дербес және маңызды болып табылатын нақты еңбек функцияларының толық сипаттамасын қамтитын құрылымдық элементі; 10) кәсіп – арнайы теориялық білімдер мен арнайы даярлық, жұмыс тәжірибесі нәтижесінде алынған практикалық дағдылардың кешені болуын талап ететін еңбек қызметінің түрі; 11) құзырет – еңбек қызметінде білімді, білік пен тәжірибені қолдану қабілеті; 12)
лауазым – ұйымның ұйымдық-әкімшілік сатысы жүйесіндегі функциональдық орын; 13) міндет – еңбек функцияларын іске асырумен және еңбектің нақты заттары мен құралдарын пайдалануға байланысты іс-қимылдар жиынтығы; 14)
сала – шығарылатын өнімнің, өндіріс технологиясының, негізгі қорлар мен жұмыс жасайтындардың кәсіби дағдыларының жиыны тән кәсіпорындар мен ұйымдардың жиынтығы; 15)
салалық біліктілік шеңбері – салада танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы; 16) ұлттық біліктілік шеңбері – еңбек нарығында танылатын біліктілік деңгейлерінің құрылымдық сипаттамасы; 17)
функциональдық карта – кәсіптік қызметтің қандай да бір саласы шеңберінде қызметтің белгілі бір түрін орындайтын жұмыскердің еңбек функциялары мен міндеттерінің құрылымдық сипаттамасы. 5. Осы кәсіби стандартта мынадай қысқартулар пайдаланылады: КҚ – кәсіби қызмет; ҚТ – қызмет түрі; КС – кәсіби стандарт; ҰБШ –ұлттық біліктілік шеңбері; СБШ – салалық біліктілік шеңбері; БТБА – Қазақстан Республикасының жұмыстар мен жұмысшылар кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамасы.
3
2. Кәсіби стандарт паспорты
6. Экономикалық қызмет түрі (кәсіби қызмет саласы): Инженерлік іздестірулер саласындағы қызмет және осы саладағы техникалық консультацияларды ұсыну. 7. Экономикалық (кәсіби сала) қызметінің негізгі мақсаты: Далалық геологиялық-барлау және топографиялық-геодезиялық жұмыстарды жүргізу кезіндегі мамандандырылған жұмыс операцияларын орындау. Кәсіби стандарт «Далалық геологиялық-барлау және топографиялық- геодезиялық жұмыстарды жүргізу» кәсіби қызмет саласында ұстауға, сапаға, еңбек шарттарына, жұмыскерлердің біліктілігі мен құзыреттілігіне қойылатын талаптарды белгілейді. 8. Қызмет, кәсіп түрлері, біліктілік деңгейлері Кәсіби стандартқа 1- қосымшада айқындалған. Стандарттар талаптары осы саланың қызмет түрлері мен мынадай кәсіптеріне жатады: геолог
;
геофизик ;
бұрғылаушы; геодезист ;
картограф ;
Еңбек қызметі (кәсіп) түрлерінің карточкасы 1-параграф, Геолог
1. СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 1-3: 1-3. 2. Лауазымдардың мүмкін болатын атаулары: геологиялық-түсірілім және іздестіру жұмыстарындағы жұмысшы; геологиялық сынамаларды шаюшы; сынаманы іріктеуші, минералдар мен
түпшаймаларды байытқыш; гидрогеологиялық жұмыстардағы жұмысшы. 3. «Геолог» кәсібі субъектіні мынадай негізгі функцияларды іске асырумен байланысты міндеттерді білуді және орындай алуды міндеттейді: геологиялық жұмыстарды жүргізуге қатысу. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс осы кәсіби стандартқа 2-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілген. 4. Еңбек шарттарына, геологтың білімі мен жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы кәсіби стандартқа 2-қосымшаның 2-кестесінде келтірілген. 5. Кәсіби стандарт бірліктерінің тізбесі осы кәсіби стандартқа 2-қосымшаның 3-кестесінде келтірілген. 6. Кәсіби стандарт бірліктерін және геолог орындайтын еңбек іс- қимылдарын сипаттайтын функционалдық карта осы кәсіби стандартқа 2-қосымшаның 4-кестесінде келтірілген. 4
7. Геологтың құзыреттілігіне қойылатын талаптар осы кәсіби стандартқа 2-қосымшаның 5, 6 және 7-кестелерінде көрсетілген
8. СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 1-4. 9. Лауазымдардың мүмкін болатын атаулары: каротажшы; каротажды станция машинисі; геофизикалық аппаратура реттеушісі; геофизикалық жұмыстардағы жұмысшы. 10. «Геофизик» кәсібі субъектіні мынадай негізгі функцияларды іске асырумен байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді: геофизикалық жұмыстарды жүргізуге қатысу. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс осы кәсіби стандартқа 3-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілген. 11. Еңбек шарттарына, геофизиктің білімі мен жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы кәсіби стандартқа 3-қосымшаның 2-кестесінде келтірілген. 12. Кәсіби стандарт бірліктерінің тізбесі осы кәсіби стандартқа 3-қосымшаның 3-кестесінде келтірілген. 13. Кәсіби стандарт бірліктерін және геофизик орындайтын еңбек іс- қимылдарын сипаттайтын функционалдық карта осы кәсіби стандартқа 3-қосымшаның 4-кестесінде келтірілген. 14. Геофизигтің құзыреттілігіне қойылатын талаптар осы кәсіби стандартқа 3-қосымшаның 5, 6,7 және 8-кестелерінде көрсетілген
15. СБШ бойынша біліктілік деңгейі: – 2-4 16. Лауазымдардың мүмкін болатын атаулары: электрлі қозғалтқышы бар жылжымалы компрессор машинисі; электрлі бұрғылау кезіндегі ұңғымаларды істеп тұрған және барлау бұрғысы бұрғылаушысының көмекшісі; шурфты өтпел агрегатының машинисі; бұрғылау қондырғысы машинисінің көмекшісі; бұрғылау қондырғысының машинисі. 17. «Бұрғылаушы» кәсібі субъектіні мынадай негізгі функцияларды іске асырумен байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді: бұрғылау жұмыстарын жүргізуге қатысу. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс осы кәсіби стандартқа 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілген. 18. Еңбек шарттарына, геофизиктің білімі мен жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы кәсіби стандартқа 4-қосымшаның 2-кестесінде келтірілген. 19. Кәсіби стандарт бірліктерінің тізбесі осы кәсіби стандартқа 4-қосымшаның 3-кестесінде келтірілген.
5
20. Кәсіби стандарт бірліктерін және бұрғылаушы орындайтын еңбек іс- қимылдарын сипаттайтын функционалдық карта осы кәсіби стандартқа 4-қосымшаның 4-кестесінде келтірілген. 21. Бұрғылаушының құзыреттілігіне қойылатын талаптар осы кәсіби стандартқа 4-қосымшаның 5, 6 және 7-кестелерінде көрсетілген
22. СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 2-4 23. Лауазымдардың мүмкін болатын атаулары: техник-геодезист; техник- аэрофотограмметрист; техник-аэрофотогеодезист; техник-картограф; аэрофототүсірілім өндірісінің технигі; топографиялық-геодезикалық және маркшейдерлік жұмыстардағы өлшеуші. 24. «Геодезист» кәсібі субъектіні мынадай негізгі функцияларды іске асырумен байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді: топографиялық-геодезикалық жұмыстарды жүргізуге қатысу. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс осы кәсіби стандартқа 5-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілген. 25. Еңбек шарттарына, геодезистің білімі мен жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы кәсіби стандартқа 5-қосымшаның 2-кестесінде келтірілген. 26. Кәсіби стандарт бірліктерінің тізбесі осы кәсіби стандартқа 5-қосымшаның 3-кестесінде келтірілген. 27. Кәсіби стандарт бірліктерін және геодезист орындайтын еңбек іс- қимылдарын сипаттайтын функционалдық карта осы кәсіби стандартқа 5-қосымшаның 4-кестесінде келтірілген. 28. Геодезистің құзыреттілігіне қойылатын талаптар осы кәсіби стандартқа 5-қосымшаның 5, 6 және 7-кестелерінде көрсетілген.
29. СБШ бойынша біліктілік деңгейі: 2-4. 30. Лауазымдардың мүмкін болатын атаулары: техник-картограф. 31. «Картограф» кәсібі субъектіні мынадай негізгі функцияларды іске асырумен байланысты міндеттерді білуге және орындай алуға міндеттейді: карталар мен жоспарлар жасауға қатысу. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс осы кәсіби стандартқа 6-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілген. 32. Еңбек шарттарына, картографтың білімі мен жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар осы кәсіби стандартқа 6-қосымшаның 2-кестесінде келтірілген. 33. Кәсіби стандарт бірліктерінің тізбесі осы кәсіби стандартқа 6-қосымшаның 3-кестесінде келтірілген.
6
34. Кәсіби стандарт бірліктерін және картограф орындайтын еңбек іс- қимылдарын сипаттайтын функционалдық карта осы кәсіби стандартқа 6-қосымшаның 4-кестесінде келтірілген. 35. Картографтың құзыреттілігіне қойылатын талаптар осы кәсіби стандартқа 6-қосымшаның 5, 6 және 7-кестелерінде көрсетілген.
4. Осы кәсіби стандарт негізінде берілетін сертификаттар түрлері 5. Кәсіби стандартты әзірлеушілер
«Тау-кен өндіру және
тау-кен-металлургиялық кәсіпорындар республикалық қауымдастығы» ЗТБ
6. Келісу парағы
Ұйымның атауы Келіскен күні Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігінің Техникалық және кәсіптік білім беруді дамыту және кадрларды даярлау жөніндегі салалық кеңесі
Осы кәсіби стандарт ____________________________________________ _____________________________________________________________ тіркелді. Кәсіби стандарттар тізіліміне тіркеу № ____________________________ болып енгізілді.
Хат (хаттама) № ___________ Күні
7
«Геологиялық-барлау және топографиялық-геодезикалық жұмыстар» кәсіби стандартына 1-қосымша
№ р/с Қызмет түрінің атауы
Еңбек нарығының үрдістерін есепке
алғандағы кәсіптер атауы ҚР МЖ 05-2008 мемлекеттік кәсіптердің жіктеуішіне сәйкес кәсіптер атауы СБШ біліктілік деңгейі 1 Геологиялық жұмыстар жүргізуге қатысу Геолог
Геологиялық-түсірілім және іздестіру жұмыстарындағы жұмысшы; Геологиялық сынамаларды шаюшы; Сынаманы іріктеуші; Минералдар мен түпшаймаларды байытқыш; Гидрологиялық жұмыстардағы жұмысшы. 1-3 2
жұмыстарды жүргізуге қатысу Геофизик Каротажшы; Каротажды станция машинисі; Геофизикалық аппаратура реттеушісі; Геофизикалық жұмыстардағы жұмысшы. 1-4 3
жұмыстарын жүргізуге қатысу Бұрғылаушы Электрлі қозғалтқышы бар жылжымалы компрессор машинисі; Электрлі бұрғылау кезіндегі ұңғымаларды істеп тұрған және барлау бұрғысы бұрғылаушысының көмекшісі; Шурфты өтпел агрегатының машинисі; Бұрғылау қондырғысы машинисінің көмекшісі; Бұрғылау қондырғысының машинисі. 2-4 4
лық- геодезиялық жұмыстарды жүргізуге қатысу Геодезист Техник-геодезист; Техник-аэрофотограмметрист; Техник-аэрофотогеодезист; Техник- картограф; Аэрофототүсірілім өндірісінің технигі; Топографиялық-геодезикалық және маркшейдерлік жұмыстардағы өлшеуші. 2-4 5
жоспарлар жа- Картограф Техник-картограф
8
сауға қатысу 9
«Геологиялық-барлау және топографиялық-геодезикалық жұмыстар» кәсіби стандартына 2-қосымша
1-кесте. Қолданыстағы нормативтік құжаттармен байланыс ҚР МЖ 01-2005 мемлекеттік кәсіптердің жіктеуіші Базалық
тобы 7610. Геологиялық-барлау жұмыстарында еңбек ететін жұмысшылар кәсіптері Қазақстан Республикасы жұмысшыларының жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (БТБА) БТБА шығарылым , бөлім 05 шығарылым. «Геологиялық-барлау және топографиялық–геодезиялық жұмыстар» бөлімі БТБА
бойынша кәсіп
18-21 Минералдар мен түпшаймалард ы байытқыш (2-5 р.) 22 Геологиялы қ сынамалард ы іріктеуші; (4-5р.)
23-26 Геологиялы қ сынамалард ы шаюшы;
(2-5р.) 33-34 Тау
жыныстары н қопсытушы (2-3р.) 28-29
Гидрологиялы қ жұмыстардағы жұмысшы. (2- 3р.)
БҰШ біліктілік деңгейі
БТБА бойынша разрядтар 1 2 - 2 2 2 2 3-4
4 3-4
3 3 3 5 5 5 - -
2-кесте. Еңбек шарттарына, біліміне және жұмыс тәжірибесіне қойылатын талаптар
Кәсіптер бойынша мүмкін болатын жұмыс орындары Экономиканың түрлі салалары үшін геологиялық қызметтерді көрсететін мамандандырылған кәсіпорындар/ұйымдар (мұнай-газ, тау-кен өндіруші, инженерлік құрылыстарды салу, экология және т.б.)
Зиянды және қауіпті еңбек жағдайы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 19 желтоқсандағы № 1930 қаулысына сәйкес өте зиянды және қауіпті еңбек жағдайлары бар кәсіптердің №1 және 2 тізіміне кіреді
Жұмысқа жіберудің ерекше шарттары ҚР ТЖМ-ның 2008 жылғы 29 желтоқсандағы №219 бұйрығына сәйкес:
- кіріспе нұсқаулық – жұмысқа қабылдау, басқа кәсіп бойынша жұмысқа ауысу кезінде; - кезектен тыс – жұмыс технологияларын өзгерту кезінде, жұмыстың басқа учаскесіне ауыстыру кезінде, жұмыстарды 10
қауіпсіз орындау қағидаларының бұзылуы кезінде – өндірістік бақылау тұлғасының немесе Мемлекеттік инспекторының талабы бойынша; - кезеңділігі–жарты жылда бір рет. СБШ біліктілік деңгейі
Кәсіби білім беру және оқыту деңгейі Талап етілетін жұмыс
тәжірибесі 1 Іс жүзіндегі тәжірибесі және/немесе жұмыс орнындағы қысқа мерзімді (нұсқау беру) оқыту және/немесе негізгі орташа білім болған кезде қысқа мерзімді курстар, бірақ бастауыш білімнен төмен емес - 2 Іс жүзіндегі тәжірибесі және/немесе кәсіби дайындық (білім беру ұйымы базасындағы қысқа мерзімді курстар немесе кәсіпорындарда оқыту), жалпы орташа білім болғанда, бірақ негізгі орташадан төмен емес
Жұмыс
орнында оқыту
кезеңінде. Нұсқау беру. 3 Іс жүзіндегі тәжірибесі және/немесе кәсіби дайындық (бір жылға дейінгі кәсіби даярлық бағдарламасы бойынша білім беру ұйымы базасындағы курстар немесе кәсіпорындарда оқыту), жалпы орташа білім немесе негізгі орташа білім немесе іс жүзіндегі тәжірибесіз жалпы орташа білім базасында техникалық немесе кәсіби білім болғанда. 2-деңгейде 1 жыл
3-кесте. Кәсіби стандарт бірлігінің тізбесі (кәсіптің еңбек функциялары)
Еңбек
функциясының №
Еңбек функциясының (кәсіби стандарт бірліктерінің) атауы
1 Геологиялық зерттеу жүргізу үшін материалдар мен жабдықтарды дайындау 2 Далалық жұмыстар кезінде геологиялық материалдарды (тау-кен жыныстары мен минералдарының үлгілері мен сынамалары, сондай-ақ гидрологиялық ұңғымалардан су сынамалары) 3 Соңғы далалық геологиялық жұмыстарды жою 4-кесте. Кәсіби стандарт бірліктерінің сипаттамасы (функционалдық карта)
Еңбек функциясының №
Еңбек нысанасы Еңбек құралы Міндеттер (еңбек іс-қимылы)
1
Геологиялық керек-жарақ 1-1) Геологиялық керек- 11
керек-жарақ пен жабдықтар, тау- кен жыныстары мен минералдар. пен жабдықтарды орау, тасымалдау және жұмыс орнында орауын ашу. жарақ пен жабдықтарды тиеу, оларды жұмыс орнына тасымалдау. Далалық лагерь алаңдарын және тұрақ орындарын дайындау. Тұрақ (далалық лагерь) аумағында мүлікті күзету, жинау және қалыпты санитарлық- гигиеналық жағдайлар жасау
Геологиялық материалдарды таңдау үшін тау- кен-геологиялық және зертханалық жабдық Жабдықты пайдалану үлгілерді, сынамаларды және түпшаймаларды сынау және іріктеу әдістері жөніндегі нұсқаулық 1-2) Геологиялық материалдарды әріктеу үшін техникалық және қосалқы құралдарды дайындау мен жөндеуге жәнеоларды талдауға дайындауға қатысу. Геологиялық және зертханалық жабдықтарды күтіп ұстау, оның жұмысындағы ұсақ кемшіліктерді анықтау және жою
жүктеу/скачать 488,82 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|