Гімелер, аудармалар
жүктеу/скачать 4,32 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «Біздің қожалардың арғы атасын Бақсайыс дейді»
- «Әкеммен бір туысқан ағам Қасымбек»
| «Менің аталарым қожа»
– Қожалардың арғы тегі араб екендігі айтылады. Ол баста миссионерлік мақсатпен келген адамдардан тараған ұрпақтар екендігі шежірелерде баяндалады. Қожалар тек қазақтар ғана емес, туысқан өзбек, қырғыз, қарақалпақ, түрікмен халықтарында да бар. Қазақтағы қожалар қазір оның бір рулы тармағына айналып кетті. М. Әуезов айтқандай: «Қайтсе де бұл қожалардың қазақпен араласып, қазақтан қыз алып, қыз беріп, қазақша тұра бастағанының өзіне бірталай заман болды». Шынында да, ол бастағы қожалық ұғымнан бұл күндерде еш нәрсе де қалмады. Ертедегі толтырған анкеталық жауаптарының бірінде Мұханның «Тобықты руынанмын» дейтіні содан болу керек. 2. 67-бет. «Біздің қожалардың арғы атасын Бақсайыс дейді» – Кейбір шежірелерде ол Бақшайыш деп де айтылады. Бақсайыс әкесі Омарханға он сегізінші атадан қосылатындығы осы өмірбаяндық дерегінде, ал шежірелерде Ахмет Иасауидің замандасы екендігі сөз болады. Есептеп көргенде, он сегізінші ата дегені соған сәйкес келіп қалады. Баксайыстың мазары қазіргі Қызылорда облысының Жаңақорған ауданына қарайтын жерде Сырдария өзенінің батыс жағалауында тұр. 3. 69-бет. «Әкеммен бір туысқан ағам Қасымбек» – Қасымбек (1894–1914) оқыған, білімді, өте мәдениетті адам болған. Мұхтардың оқып тәрбиеленуінде оның алатын орны зор. Жазушы 1943 жылы жа- зып жүрген романы үшін жаңа, нық деректер жинау мақсатымен ақын 326 атындағы ауданға барған жолжазбаларында мынадай жүрекжарды сөздерін қағазға түсіреді: «Сағынып кеп тағы да баяғы сабаққа бара жатқан күндерде әрбір түп шилерге, әрбір асық ойнаған тауларға – енді қайта айналып сендерді көрем бе, жоқ па деген қимас көңілмен қоштасып, үлкен көңілмен кетіп барам. Ағам (әкем), жеңешем (ше- шем), кәрі апам (үлкен шешем), қадірлі ағам Қаске (Қасымбек), жаны жылы, жақсы жақсы жеңгем Қалия, апам Күлсім, інім Сабидал – бәріңнің де қабіріңді көріп өттім. Бірде-біріңнен титтей де реніш шек- кен шағым жоқ екен. Ойласам, мен өзімді соншалық жақсы көрген, соншалық сүйген мендей жаман баладан көп-көп үміт еткен жақсы жандар ортасында туып-өскен екем. Соңғы Қаске түсіме енді – аппақ киімі бар, бірақ ренішті халде көрінді. Жан ағам жаңылмаспын: «Жақсы бол, ұл бол, ел сүйетін азамат бол. Құр күнкөргіш пысықай бірдеме болам десең, ата-ананың үмітін жер еткенің» деген сөзіңнен. Ендігі қалған тірлікте қарызым да сол, іздер, барар мұратым да сол ғана» (Жидебайға барғанда, Папка, № 29, 89-90-бет). Мұхаң үшін Қасымбек орнының қандайлық екендігі осыдан да байқалады. Ал осындағы «Жаны жылы, жақсы жеңгем Қалия» дегені – сол Қасымбектің келіншегі. Ол да Қасымбектен кейін қайтыс болған. 4. 69-бет. жүктеу/скачать 4,32 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|