§5. Рационал функцияларды интегралдау.[:] 1. Жай рационал бөлшектерді интегралдау.
а. Мына интегралды қарайық:
б. Енді интегралын қарастырайық:
мұнда, егер болса, онда .
Егер
в. Енді интегралды қарастырайық Соңғы интегралдың жоғарыда екі жағдайы талқыланған..
2. Рационал бөлшекті жәй бөлшектерге жіктеу және оны интегралдау. Айталық дұрыс рационал бөлшек берілсін
Мұнда -тұрақты сандар және nжәй бөлшектердің қосындысына түрленеді.
Онда
Жалпы жағдайда рационал бөлшек келесі теңдікке жіктеледі:
(6.6) және (6.8) теңдіктерде белгісіз коэффициенттерін табу үшін екі жағын ортақ бөлімнен босатып жібереміз де , екі жағында тұрған көпмүшелердегі бірдей дәрежелі х- тердің коэффициентерін бір-бірімен салыстырып, коэффициенттер бойынша теңдеулер жүйесін құрамыз. Осы теңдеулер жүйесінен табылған коэффициенттердің мәндерін (6.6) және (6.8) теңдіктеріне апарып қойып , олардың екі жағын , (6.7) теңдіктегідей, интегралдаймыз.
Мысалдар. 1. интегралды есептеңіз.
Шешімі. Интеграл астындағы функцияны жәй бөлшектерге жіктейміз осыдан теңдігін аламыз. Енді теңдіктің екі жағындағы айнымалы х-тің бірдей дәрежелерінің алдындағы коэффициентірін теңестіріп теңдеулер жүйесін құрамыз: осыдан А1=5, А2=-3 онда (6.7) формуласын пайдаланып келесі шешімге келеміз:
2. интегралды есептеңіз.
Шешімі. Интеграл астындағы рационал бөлшекті жәй бөлшектерге жіктейміз
ортақ бөлшектең босатылып келесі теңдікке шығамыз немесе