Глоссарий абсолют

шекпен, дін оның негізін құрайды. Тайлор: Өркениет - білім, наным, өнер, 
адамгершілік және әдеттер, адаммен игерілген қоғамның мүшесі ретінде. § 
әлеуметтік (әлеуметтік білім). Уилкинсон: Әлеуметтік білім, ортақ уақыттық 
және кеңістіктік параметрі бар, қалалық орталық маңына жинақталған,
олардың әрекеті механизмнің арқасында, әлеуметтік-саяси бірінші кезекте 
болады.
§ этнопсихологиялық: өркениет ұғымы этникалық ерекшеліктермен, 
халықтың мәдени және психологиясымен байланысты (Л. Гумилев), § 
географиялық: географиялық ортаға әсер етеді.
ӨЛШЕМ – заттың сапалық және сандық сипаттарының бірлігі, берілген 
сапаның өзін сақтай отырып, сандық өзгерістердің шегін білдіреді. (Гегель).
ПАНТЕИЗМ (гр. pan – бәрі және theos - құдай) - құдай мен әлем біртұтас деп 
танитын, құдіретті табиғатпен бірлікте қарастыратын философиялық 
ілім
; 
Құдай барлығы деген ілім; бар ғаламды, табиғатты дәріптеу ілімі. Пантеизм 
табиғаттың ішкі сырларын бейнесіз әлемдік рух деп танып, табиғаттан тыс 
бастамалардың барлығын жоққа шығарады. Еуропада 16 – 17 ғасырларда 
пантеистік бағытты дамытқан 
Д.Кардано
, Т.
Кампанелла
, Дж.
Бруно
, т.б. 
болды. Бруноның пікірінше, “табиғаттан тыс ешқандай күш жоқ. Табиғат өз 
заңдылығымен дамиды.
Нидерланд
 философы Б.
Спиноза
 пантеистік дәстүрге 
сүйене отырып, өзінің жан-жақты материалистік философиялық жүйесін 
қалыптастырды.
ПАНПСИХИЗМ (гр. pan-барлығы және psyche-жан) – барлық табиғатқа 
жандылық, психикаға тән делінетін идеалистік көзқарас, анимизмнің 
философиялық тұрғыдан айтылуы. ІІ-ге Бруно 19ғ.-да Герберт, Фехнер және 
т.б. жақын болды. Бұл көзқарасты көптеген философ-идеалистер 
(персоналистер, Уайтхед, сыншыл реалист Ч.Отронг, аналитикалық 
психологияның негізін салушы К.Г.Юнг және т.б.) ашық жақтады.
ПАРАДИГМА (гр. paradeigma -үлгі) - теориялық көзқарастардың, 
методологиялық принциптердің, әдістемелік қабылдаудың және эмпиризмдік 
нәтижелердің бірігу жүйесі; ғылымның белгілі бір даму кезеңінде ғылыми 
қауымдастықпен қабылданған және болжамдарды ғылыми ұғыну үшін, 
ғылыми таным процесінде туатын міндеттерді шешу үшін үлгі, модель, 
стандарт ретінде пайдаланылатын теориялық және әдістемелік ережелер 
жиыны.

жүктеу/скачать 492,82 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: