Жануарлардың жыл мезгілдерінің ауысуына бейімделуіне мысал келтіріңіз Жердің айналу өсінің көлбеулігіне байланысты күн сәулесінің көлбеулік бұрышы жыл бойында өзгеріп отырады.
Жыл мезгілдерінің ауысуы Жер планетасы осінің 23,5 градусқа қисық орналасуының арқасында жүзеге асады. Сол себепті де жануарларда жылы жаққа қоныс аударады Жер шарының Күнді айналуы барысында солтүстік жартышар беті Күнге қарап орналасса, солтүстік жартышарда жаз болады, оңтүстік жартышар бетімен қараса, солтүстік жарты шарда қыс болады. Күз және Көктем екі жартышарға да күн сәулеcі бірдей түскен кезде орын алады
30
3
4-сыныпқа арналған «Жаратылыстану» пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспардағы ортақ тақырыптардың тізімін құрастырыңыз Тірі табиғат: Өсімдіктер
(«Өзім туралы» және «Менің мектебім» ортақ тақырыбы аясында)
Бөлім контекстінде оқушылар білуі тиіс:
1.2.1.1өсімдіктердің негізгі сипаттамаларын және олардың өмірлік формаларын анықтау;
1.2.1.2 өсімдіктердің негізгі бөліктерін ажырату;
1.2.1.3 жабайы өсімдіктер мен мәдени өсімдіктерді ажырату;
1.2.1.4 өсімдіктердің тіршілігіне қажетті жағдайларды зерттеу;
1.2.1.5 мәдени өсімдіктерге күтім жасаудың тәсілдерін сипаттау
1.2 Табиғатты тану әдістері
1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу;
1.1.2.2 көрсетілген экспериментті түсіндіру
5 бөлім. Табиғат физикасы: Күш және қозғалыс
(«Бізді қоршаған әлем» ортақ тақырыбы аясында)
Бөлім контекстінде оқушылар білуі тиіс:
1.5.1.1 түрлі денелердің қозғалысынан мысалдар келтіру;
1.5.1.2 қозғалыстың адам өміріндегі және табиғаттағы маңыздылығын анықтау;
1.5.1.3 қозғалыстың түрлі траекториясын зерттеу, оларды сурет түрінде көрсету
1.2 Табиғатты тану әдістері
1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу;
1.1.2.2 көрсетілген экспериментті түсіндіру
5– бөлім. Табиғат физикасы: Жылу. Электр. Магниттілік.
(«Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті» ортақ тақырыбы аясында)
Бөлім контекстінде оқушылар білуі тиіс:
1.5.4.1 жылыту жабдықтары мен құрылғыларын анықтау
1.5.5.1 адамдардың күнделікті өміріндегі электр энергиясының маңызын түсіндіру
1.5.6.1 магниттілік қасиеті бар жекелеген денелерді анықтау;
1.5.6.2 магниттің қасиетін зерттеу
1.2 Табиғатты тану әдістері
1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу;
1.1.2.2 көрсетілген экспериментті түсіндіру
5- бөлім. Табиғат физикасы: Дыбыс
(«Дені саудың жаны сау» ортақ тақырыбы аясында)
Бөлім контекстінде оқушылар білуі тиіс:
1.5.3.1 дыбыстың таралуының ерекшеліктерін түсіндіру;
1.5.3.2 дыбыстың табиғи және жасанды көздерін ажырату
1.2 Табиғатты тану әдістері
1.1.2.1 қоршаған әлем құбылыстарына бақылау жүргізу;
1.1.2.2 көрсетілген экспериментті түсіндіру
2- бөлім: Тірі табиғат:
Жануарлар
(«Менің мектебім» ортақ тақырыбы аясында)
Бөлім контекстінде оқушылар білуі тиіс:
1.2.2.1 жануарлар мен өсімдіктерді салыстыру, олардың ұқсастықтары мен айырмашылығын анықтау;
1.2.2.2 жабайы және үй жануарларын ажырату;
1.2.2.3 жыл мезгілдерінің ауысуына жануарлардың бейімделуін дайындығын түсіндіру
