Түйін
Автомобиль транспорты Азербайжанның тұрақты дамуының маңызды шарты
Мақала Азербайжан Республикасының тұрақты дамуының маңызды шарты және халықаралық қатынастар
жүйесінің бір бөлігі ретінде автомобиль транспортына арналған. «Европа-Кавказ-Азия» халықаралық транспорт
коридорының азербайжан бөлігі бойынша жолаушы және жүк тасымалдаудағы ролі сарапталған. Бұл тасымалдауда
автомобиль транспортының орны және әлеуметтік-экономикалық даму үшін бұл саланың әсерінің механизмі
анықталған. Автор Азербайжан Республикасының транспорт жүйесінің қалыптасуын қарастырады. Мақалада автор
зерттеу нәтижесінде алынған мәліметтерге сүйенеді, Азербайжан Республикасының жүк тасымалдау нарығының
күйін сипаттайтын көрнекі болып табылатын диаграммалар мен таблицалары бар. Мақала азербайжан нарығында
жүргінші тасымалдайтын транспорт компаниясы өкілдеріне, автомобиль транспорты қызметін реттейтін мемлекеттік
басқару органдары өкілдеріне қызықты болуы мүмкін,
Тірек сөздер: тұрақты даму, автомобиль транспорты, жүргіншілер және жүк тасымалы.
Summary
The motor transport as a part of sustainable development of Azerbaijan
Given article deals with the road transport as part of a system of international relations and essential condition for
sustainable development of the Republic of Azerbaijan. The role of transportation of goods and passengers on the Azerbaijani
part of the international transport corridor "Europe-Caucasus-Asia" is determined. The role of road transport in this
transportation and the impact of this industry on the economic and social development are identified. The author traces the
formation of the transport system of the Republic of Azerbaijan. The author based on data obtained from the study, also the
article contains tables and graphs that give a visual representation of the state of the freight market of the Republic of
Azerbaijan. The article may be of interest to representatives of transport companies carrying passengers on the Azerbaijani
market, representatives of public authorities regulating the activities of road transport.
Keywords: sustainable development, road transport, transportation of passengers and cargo.
УДК: 94(574)+338.48:93(574)
ҚАЗАҚСТАННЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ДАМУ МҮМКІНДІКТЕРІ
Алдашева А. – Абай атындағы ҚазҰПУ, т.ғ.к. аға оқытушысы,
Рыскулова Б.А. – 1-курс магистранты
Аңдатпа.
Мақалада Қазақстан туризмнің ерекшелектері қарастырылған. Қазақстандағы ішкі, сыртқы туризмнің
даму ерекшелектеріне мән берілген. Қазақстан туризмнің әр кезендерінде сипаттама берілген. Туризмің тек
экономика саласыны ықпал етпейді, сонымен қатар саясат,білім,ғылым, және әлеуметтік жағдайға әсер етеді. Әлемде
дамыған мемлекеттердің ішінде ғылыми бағыттағы инновациялық қабілет маңызды рөл атқарады. Өйткені
инновация бәсекелес экономиканың пайда болуына әсер етеді. Инновациялық даму – өмір сүру сапасын арттыру,
қоршаған ортаны қорғау, ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мен экономикалық-әлеуметтік тұрғыда даму
барысындағы аса маңызды міндеттерді жүзеге асырудың ең тиімді құралы болып табылады.Бүгінде осы бағытта
алда келе жатқан АҚШ, Жапония, Ұлыбритания, Германия, Сингапур, Қытай, Канада мемлекеттерін ерекше атап
өтуге болады, елдегі дамудың басты позициясы – республикалық маңызы бар бағдарламаларды қолға
алып,инновациялық қаржыландыру көздерін арттыру. Жаһандық тәжірибеде көрсетекендей қатаң бәсекелестік
жағдайында кез келген елдің экономикасы инновациялық дамуға айтарлықтай тәуелді болып қалды. Сондықтан да
бүгінде еліміз экономиканы әрдайым үдемелендіру мақсатында инновациялық даму жолын таңдады. Соңғы
жылдары Қазақстан экономикасын дамытудағы басты басымдылықтары да қоғам дамуының әр саласында жаңа
идеяларды, ғылыми жаңалықтарды, техника мен қызметтердің инновациялық қабілетін арттыру болып отыр. Қазіргі
уақытта ғылымды көп қажет ететін отандық өндірісті дамыту, бәсекеге қабілетті өнім өндіруді қажетсінетін жаңа
техника мен ақпараттық технологияларды әзірлеу жұмыстарының кең өріс алуы осының дәлелі болып отыр.
Қазіргі таңда Жапония, Франция, Финляндия, Швеция, Канада сияқты елдердің білімі мен технологиясы жедел
өрлеп, экономикалық және қоғамдық тұрақты даму кезеінде өмір сүріп келе жатқанына біршама жылдар болды.
Бұл ақпараттық кезең, компьютерлік техника мен оған байланысты барлық ақпараттық коммуникациялық
технологиялар, ондағы программалар барлық білім алушылардың оқитын көптеген пән салаларына кірігіп, оның
Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы №2(44), 2015 ж.
11
табиғи әрі тімді ортасына айналып отыр.Мақалада шетелдің экономикалық даму позициясын анықтай отырып,
Канада және АҚШ мемлекеттерінің инновациялық даму бағдарламаларының барысын «Қазақстан Республикасының
Индустриалық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясымен» салыстыра отырып,
Қазақстанның инновациялық даму мүмкіндіктері және ондағы инновациялық жобалардың орындалуы туралы
мәселелер талданған.
Тірек сөздер: Индустриалды-инновациялық даму, инвестиция,инвестор, инновациялық стратегия, NSF ғылыми
фонды, ЕС ғылыми доклады, Rand Corp зерттеу орталығы, Конитивтік технология, нано-био технологиялар,
интеллектуалдық қабілет, маркетинг және аналитикалық зерттеулер орталығы, үлкен сегіздік (G-8) елдері.
Соңғы онжылдықта Үлкен сегіздік (G-8) елдерінің инновациялық дамуға айтарлықтай бет бұрғанын
байқауымызға
болады.
Бұл
әлемдік
экономикалық
дағдарысқа
байланысты
экономикалық
реформалардың қажеттілігіне тікелей байланысты болып отыр. (Адамның интеллектуалдық қабілеттерін
дамытуға бағытталған ақпараттық технологиялар
),
ақпараттық коммуникация, инновациялық нано, био-
технологиялық ғылыми техникалық прогрес XXI ғ.басты даму бағытына айналды. Шетелдегі ғылыми-
аналитикалық зерттеу орталықтары (Rand Corp, АҚШ-тағы NSF ғылыми фонды, ЕС ғылыми доклады)
аталған даму,
Үлкен сегіздік мемлекеттеріндегі NBIC-революция әр елде әртүрлі жүргізіліп келеді. Мысалы,
Канадада 2007 ж.
«Белсенді нарыққа қол жеткізу үшін ғылым мен технологияны жұмылдырудың
артықшылықтары» атты стратегия қабылданған.Оның мақсаты-инновациялық дамуды жеке секторларда
қарқынды жүргізу, ұлттық инновациялық жүйе құру және оны әлемнің инновациялық дамыған
ондығына енгізу. Стратегияны жүзеге асыру барысында жеке секторға инвестиция құятын инвесторлар
үшін қолайлы жағдай жасалынып, нарықта инвестицияны пайдаланудың тиімділігі артты[1].
Ал,АҚШ инновациялық дамуды келесі үштұғырлы постулаттар негізінде қолға алды:
• Ғылыми білімдер болашақ кілті
• Технологиялар, экономикалық және әлеуметтік дамудың қозғалтқышы
• Үкімет жауапкершілігі ғылым мен технологияның дамуына жәрдемдесу болып табылады.
АҚШ-та ғылым және технология саласын инновациялық қаржыландыру барысында федералдық
үкімет, корпоративтік және жеке секторлар арасында кең әріптестік нысан бар. «Қосарлы мақсаттағы
технологиялар» бағдарламасын жүргізу барысында осы секторлардың арасындағы ұйымдастырушылық
технологиялық кедергілерді шешуге мүмкіндік бере отырып, азаматтық және әскери өнеркәсіп
арасындағы жақындасу үдерісін ынталандырады [2].
Үдемелі индустриалды-инновациялық дамытудың негiзгi бағыттары:
агроөнеркәсiптiк кешен және ауыл шаруашылық өнiмдерді өңдеу;
құрылыс индустриясы және құрылыс материалдарының өндiрiсiн дамыту;
мұнай өңдеу және мұнай-газ секторы инфрақұрылымын дамыту;
металлургия және дайын метал өнiмдерінiң өндiрiсiн дамыту;
химия, фармацевтикалық және қорғаныс өнеркәсiбін дамыту;
көлiк және телекоммуникациялық инфрақұрылымдарды дамыту[3].
Қазақстан үшін жоғары технологияларды енгізуге және инновацияларды қолдауға бағытталған
біртұтас мемлекеттік стратегия жүргізу маңызды мәселенің бірі болып отыр. Біріншіден, Қазақстандағы
бәсекелестік артықшылықтарды негізге ала отырып, технологиялар трансфертін белсенді әрі байыпты
жүргізу керек. Машина жасау өнімдерінің жекелеген атаулы бөлшектерін шығаратын өндірістер игерілді.
Таяудағы уақыттарда осындай кесте бойынша ауыл шаруашылығы және прибор жасау салаларына
арналған машина жасау өнімдерін әзірлеу жұмыстары басталмақ [4]. Екіншіден, жоғары технологиялар
саласындағы жобаларды қаржыландыруды, соның ішінде венчурлық негізде қаржыландыруды
қолдайтын құрылымдар жасақтау керек. Қазақстан ғалымдарының үздік әзірлемелерінің “сыртқа” кетуіне
жол беруге болмайды[5].
2004 жылдан бері “Ұлттық инновциялық қор” АҚ қазақстандық инвесторлармен біріге отырып 6
венчурлық қор құрды. Олар: “Әрекет” Жоғары технологиялар қоры, “Сентрас венчурлық қоры”, “Glotur
Technology Fund”, “Адвант венчурлық қоры” мен “Almaty Venture Capіtal”, “Logycom Perspectіve
Іnnovatіons”. Жоғарыда қазақстандық венчурлық қорлардағы ҰИҚ-тың үлесі 49 пайыз. Үшіншіден,
Қазақстан бизнесінің инновациялық белсенділігін көтермелеу шарт. Ғылыми-зерттеу және
конструкторлық қызметтегі зор күш-жігер жеке меншік сектордың еншісіне тигені жөн. Мемлекеттік
жеке меншік әріптестік әлемге кеңінен таралып, өзін қоғамдық маңызы бар жобаларды іске асыруға жеке
кәсіпкерлік субъектілерін тарту бойынша тиімді де ықтимал тетіктердің бірі ретінде танытты[6].
Қорыта келгенде инновациялық даму – бұл түрлі шаралар арқылы бәсекеге қабілетті тиімді ұлттық
өнеркәсіпті және жоғары технологиялар индустриясын қалыптастыру үшін кәсіпкерлікке қолайлы
жағдайлар жасау мен оларға қолдау көрсететін шаралар кешені
[7].
ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая серия «Естественно-географические науки» №2(44), 2015 г.
12
Экономиканың инновациялық дамуының отандық және шетелдік тәжірибесін сипаттай отырып,
ұлттық экономиканың бәсекеге қабілеттілігін арттыруға оңды және кері әсер етуші факторларды анықтап,
ұлттық инновациялық жүйенің қалыптасуы барысына талдау жасау арқылы инновациялық дамуды
жүзеге асыру үшін мемлекеттің рөлі зор болып отыр. Елімізде инновациялық дамуға қол жеткізу үшін
шикізат қоры жеткілікті ал,қаржылық ресурстармен қамтамасыз ету мәселесін шешу мемлекеттің
ұйымдастырушылық, құқықтық және қаржылық қолдауымен іске асырылады.
1 В.Н.Киселев, Д.А.Рубвальтер, О.В.Руденский “Инновационная политика и национальные инновационные
системы Канады” 2009. 6-7б
2 Sende P.M., Carstedt M. Innovation Our Way to The Next Industrial Revolution // MIT Sloan Management
Review. — 2008ур.15
3 ҚР “Үдемелі индустриалды-инновациялық даму” бағдарламасы. //Егемен Қазақстан. - №90-93 (25939. -)
12.03.2010.
4 http://egemen.kz/
5 Н.Ә.Назарбаев Қазақстан-2030 ҚР Президенттің халқына жолдауы // Қазақстан Республикасы
Президентінің ресми сайты
http://www.akorda.kz/
6 Богдан Н. И. Инновациялық саясаттың стратегиясы. – М., 2015.- С.20. 7.
7 Марков А. К. Инновациялық саясат. – М.,- 2015. - С. 33-50.
Резюме
Возможности инновационных развитий в Казахстане
В данной статье особое внимание уделяется инновационным направлениям развитых различных стран мира.
Потому что он влияет на внешний вид инноваций и конкурентоспособной экономики. Инновационное развитие для
улучшения качества жизни, охраны окружающей среды, национальной безопасности и наиболее важные задачи в
процессе экономического и социального развития является наиболее эффективным средством реализации. Сегодня,
в направлении предстоящего США, Японии, Англия, Германии, Сингапуре, Китае, Канаде, странах могут быть
выделены как показано в мирового практике жесткая конкуренция в любой стране мира стала зависеть от
инновационный развитии. Таким образом, для того, чтобы всегда поднимать экономику нашей страны выбрали путь
инновационного развития. В последние годы, основные приоритеты развития экономики и общества в каждом
аспекте развития новых идеи в области науки, технологии и инноваций для повышения потенциала служб. В
настоящее время развитие отечественного производства наукоемкой, высокотехнологичной продукции
конкурентоспособной продукции и развития информационных технологий в широком диапазоне полей. В настоящее
время, Япония, Франция, Финляндия, Швеция, Канада и другие страны мира очень быстро развивается по знанию и
технологию, в экономическо-социальной сфере. Содержание этого периода, компьютерного оборудования и все
связанные с информационно-коммуникационные технологии, ее учебные программы для всех студентов стал
центром верхней части.
Статья для определения положения иностранного экономического развития США и Канаде в связи с
прогрессом в развитии инновационных программ", Стратегия индустриально -инновационного развития Республики
Казахстан на 2003-2015 " по сравнению с инновационного развития Казахстана и его анализа вопросов, касающихся
осуществления инновационных проектов.
Ключевые слова
:
индустриально-инновационного развития
, инвестиции, инвестор,
инновационная стратегия
,
NSF
научнофон научного доклада ЕС, Rand Corp исследовательского центра
, технологии
Kонгнитивные
, нано
-био-
технологии,
интеллектуальные способности
,
маркетинга и Центра аналитических исследований
,
Большой
восьмерки (G-8
)
страны
.
Summary
Innovational developing possibilities of Kazakhstan
In article questions of definition of the terms "cultural heritage", "natural heritage" according to UNESCO Convention;
values of use of objects of heritage of UNESCO for development of the international tourism, in particular cultural tourism;
recommendations about their use and protection for tourist activity and from impacts of tourist activity; politicians of
development of tourism for these purposes are considered. Also in article problems of development of new concepts of
development of cultural tourism by the offer of introduction into traditional programs of rounds of short-term excursions or
specialized routes are considered. Relevance of results of realization of the State program of RK "Cultural heritage" on the
basis of which the main conclusions recommendations on article subject are given is proved.
The economic conditions of ability to live which are the economic base of tourism have changed, and this business factor
has essentially limited participation in tourism of many social strata. The balance between astronomical and working hours,
defining extraworking hours has changed. Which is possible for immutable employment and leisure. In a number of
departments there were instead of one annual two truncated holidays during different seasons. Levels of knowledge and
erudition of the population, public health, an urbanization, character of labor and family-household activity have changed.
Simultaneously with it the turistko-excursion system has changed and has accordingly changed vision of a situation and
prospects. The thesis about successful geographical and geopolitical position of Kazakhstan which became an ordinary stamp
in works of the authors far from knowledge tourizm of technologies is doubtful. World practice has proved that high cost of
the entry visa reduces quantity of tourists.
Keywords: cultural, historical and natural heritage; monuments and sights; The United Nations concerning education,
sciences and cultures (UNESCO); World tourism organization of the United Nations (YuNVTO); tourism and conservation
and cultures; cultural tourism; policy of development of tourism; state program; tourist cluster.
Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы №2(44), 2015 ж.
13
ХИМИЯ ҒЫЛЫМДАРЫ
ХИМИЧЕСКИЕ НАУКИ
УДК 504.4.054+282.2+574
ПОЛУЧЕНИЕ СОРБЕНТА ДЛЯ ОЧИСТКИ ЖИДКИХ РАДИОАКТИВНЫХ ОТХОДОВ
Жанбеков Х.Н. – к.х.н., профессор КазНПУ им. Абая,
Кетегенов Т.А. – д.х.н. КазНУ им.аль-Фараби,
Кадирбеков К.А. – д.х.н. Институт Химических наук им. А.Бектурова,
Мукатаева Ж.С. – к.х.н., доцент КазНПУ им. Абая,
Сагимбаева А.Е. – к.х.н., старший преподаватель КазНПУ им. Абая
Аннотация. Основными загрязнителями бассейна реки Сырдарьи являются минеральные удобрения, тяжелые
металлы и радионуклиды. Геоэкологическая устойчивость района, в населенных пунктах Амангельды – Бугунь, в
результате техногенной трансформации геологической ситуации практически исчерпана. Поэтому требуется
проведение комплекса природоохранных мероприятий, связанной с разработкой сорбентов для очистки воды от
жидких радиоактивных отходов. Для созданию гео- и гидродинамического барьеров была взятаустановка
совмещенного горизонтального и вертикального дренажа, в конструкции установки в пяти скважинах засыпанной с
мелким шебеньем предложено заменить на микросферы, в которых представляют собой застывший расплав
алюмосиликатного стекла. Химический состав и физические параметры микросфер могут существенно различаться
и зависят от типа используемого сырья и режимов работы топок энергетических установок. В качестве базового был
использован метод колонной флотации и для выделения угольной составляющей золы-уноса, и была испытана
колонная флотомашина. Установка для сорбционной очистки жидких отходов была спроектирована и находится на
стадии изготовления. Авторами было разработано технологические принципы сбора микросфер методами колонной
флотации, применимых для угольных теплоэнергетических комплексов, в круглогодичном режиме работы и
проведено испытание зольных микросфер в качестве сорбентов для очистки дренажных вод и водоемов от
механических примесей и загрязнений тяжелыми и радиоактивными металлами.
Ключевые слова: загрязнители, минеральные удобрения, тяжелые металлы и радионуклиды, жидкие
радиоактивные отходы, микросферы, метод колонной флотации, для угольных теплоэнергетических комплексов
.
Арало-Сырдарьинский бассейн относится к одним из крупных водохозяйственных бассейнов
Казахстана. Наиболее крупными притоками Сырдарьи на территории Казахстана являются реки Келес,
Арысь, Бадам, Боролдай, Бугунь, а также мелкие реки.
Основными загрязнителями бассейна реки Сырдарьи являются минеральные удобрения, тяжелые
металлы и радионуклиды. Расстояние от источников загрязнения до водозаборов внаселенных пунктах
Амангельды – Бугунь составляет от одного до нескольких десятков километров. Геоэкологическая
устойчивость района, ограниченного этими поселками, в результате техногенной трансформации
геологической ситуации практически исчерпана. В связи с чем, требуется проведение комплекса
природоохранных мероприятий, способствующих снижению негативного влияния на окружающую
среду.
Одно из направлений природоохранных работ связано с разработкой сорбентов, а также инженерных
решений по созданию гидродинамических барьеров для стоков. Гидродинамические барьеры в комплексе
с геохимическими барьерами и автономными системами очистных сооружений, способны существенно
повысить степень очистки вод от механических примесей, тяжелых металлов и радионуклидов.
Эффективных технических средств предотвращения загрязнения водохозяйственных объектов от
подземных потоков не существует, а источников загрязнений в рисосеющих районах и в урановых
рудных провинциях на водосборах достаточно много. За основу технического решения по созданию гео-
и гидродинамического барьеров была взята[1]установка совмещенного горизонтального и вертикального
дренажа, предназначенной для локализации загрязненных флюидов. Конструкция установки состоит из
дренажной канавы и двух эксплуатационных скважин на верхний водоносный горизонт, вокруг них
пробурены по кругу 6 скважин, в пять из которых засыпан мелкий щебень.
Нами предложено заменить мелкий щебень на микросферы (ценосферы), содержащиеся в золе-уносе
угольных электростанций и имеющих структуру цеолитов, т.к. природные цеолиты (клиноптилолит,
шабазит, морденит) уже более 20 лет используются в мире для очистки водных радиоактивных отходов
от 137Cs, 90Sr, 90Co, тория, урана и других радиоизотопов[2].Такой подход позволит проводить не
только очистку сточных вод от механических примесей, но исходя из структуры, фазового и химического
состава микросфер связывать тяжелые металлы и радионуклиды.
ВЕСТНИК КазНПУ им. Абая серия «Естественно-географические науки» №2(44), 2015 г.
14
Микросферы [2-6] представляют собой застывший расплав алюмосиликатного стекла (керамики) в
виде полых шариков диаметром от 5 до 250 мкм, которые образуются при температуре около 1600°С из
расплавленной минеральной составляющей углей под действием двух факторов: за счет поверхностного
натяжения расплава стекла и избыточного давления газов, образующихся внутри расплавленных частиц,
благодаря чему микрокапли раздуваются и образуют полые микросферы. Химический состав и
физические параметры микросфер могут существенно различаться и зависят от типа используемого
сырья и режимов работы топок энергетических установок.
Естественные свойства микросфер позволяют легко применять их для наполнения и сухих смесей, и
смесей во влажной или жидкой формах. Благодаря инертным свойствам микросфер на них не влияют
вода, растворители, кислоты и щелочи. Микросферы прочны и в среднем на 75 % легче других
минеральных наполнителей, совместимы с любыми материалами. Низкие характеристики звуко- и
теплопроводности микросфер позволяют использовать их как отличный изоляционный материал для
зданий, сооружений и трубопроводов [5,6].
В широком диапазоне изменения состава и морфологии микросфер можно выделить области, в
которых структурные особенности микросферических продуктов открывают широкие возможности
создания новых наукоемких материалов. В частности, детальное исследование морфологии ценосфер[7-9]
в диапазоне 2-21 масс. % оксида железа показало, что толщина и пористость оболочки увеличивается при
снижении содержания Al
2
O
3
в составе ценосфер, при этом зависимость толщины оболочки от диаметра
описывается линейным уравнением регрессии = - 0,4 + 0,05 D с коэффициентом корреляции 0,99. На
внешней и внутренней поверхностях оболочки всех исследованных ценосфер установлено наличие
наноразмерной пленки, толщина которой меняется в зависимости от состава ценосфер. Свойства
наноразмерной пленки наряду с изменяющейся пористостью стеклокристаллической оболочки являются
определяющими при создании новых эффективных микросферических мембран для выделения водорода
и гелия из газовых смесей, сенсибилизаторов эмульсионных взрывчатых веществ на основе аммиачной
селитры, высокоэффективных капсулированных адсорбентов для извлечения Cs-137 и Sr-90 из жидких
радиоактивных отходов и их долговременной изоляции в минеральных формах. Для обеспечения
доступности внутреннего объема микросфер необходима дополнительная перфорация их оболочки, что
предполагает дополнительную обработку микросфер на стадии выделения. При этом возможно
достижение открытой пористости до значений 70 об.%, что фактически представляет собой
теоретический предел доступного объема пор.
В связи с тем, что при попадании в золоотвалы, при мокром золоуносе, происходит сегрегация шлака
и самопроизвольное выделение микросфер в виде легкой фракции, были поставлены эксперименты по их
определению в пробах, отобранных из разных мест золоотвала. Из каждой пробы отбиралось навеска,
которая затем смешивалась с водой в соотношении Т:Ж как 1:3, и помещалась в делительную воронку.
Всплывшая фракция отделялась от основной массы пробы и направлялась на сушку и взвешивание.
Результаты экспериментов по определению содержания легкой фракции в пробах шлака приведены в
таблице 1.
Таблица 1 - Содержание легкой фракции в пробах шлака, отобранных из разных мест золоотвала
№ пробы
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Выход всплывшей
фракции, %
1,1
0,16
0,22
0,05
1,81
0,78
0,86
1,03
0,66
2,06
Легкая фракция присутствует в каждой точке отбора и на 75-85% представлена ценосферами.
Оставшаяся часть состоит из органической и угольной фракции, а также взвеси суглинка.
Расхождение в количестве микросфер в зависимости от места сбора связано с качеством сжигаемых
углей, флуктуацией температуры рабочих горелок котлов, а также определенным направлением
"розы ветров" на золоотвале. Следует отметить, что элементный состав микросфер, по данным
рентгенофлюорисцентного спектрального анализа, из разных точек практически идентичен и
представлен следующим химическим составом (таблица 2):
Таблица 2- Химический состав зольных микросфер
№
O
F
Na
Mg
Al
Si
P
S
Cl
K
Ca
Ti
Fe
1
49.5
1.29
0.33
0.13
18.36
24.56
0.9
0.12
0.13
0.44
2.54
0.58
1.1
2
48.96
0.66
0.37
0.26
18.31
24.45
0.65
0.09
0.11
0.42
2.18
1.01
2.53
3
49.21
1.03
0.31
0.09
18.52
23.79
1,46
0.07
0.08
0,52
3.15
0.54
1.23
Абай атындағы ҚазҰПУ-нің ХАБАРШЫСЫ «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы №2(44), 2015 ж.
15
В качестве базового был использован метод колонной флотации [10-13]. Опыт применения
колонной флотации в процессах обогащения минерального сырья, заключающийся в ином принципе
распределении воды между пенным и камерным продуктом, показал возможность получения более
богатых концентратов и позволил сократить технологическую цепочку перечистных операций.
Авторами работы[14]для выделения угольной составляющей золы - уноса, была испытана колонная
флотомашина, которая позволила после удаления несгоревших частиц угля, успешно применить золу
в качестве инертных наполнителей при производстве строительных материалов.
Основываясь на имеющихся данных, для выделения микросфер из шлаков мокрого золоуноса был
испытан опытный образецчетырехметровой колонной флотомашины, разработанный ТОО "Oriental"
(Казахстан, Алматы), и сочетающий в себе все характеристики данного типа аппаратов.
Установка для сорбционной очистки жидких отходов и ЖРО была спроектирована и находится на
стадии изготовления. Данная установка позволяет производить глубокую сорбционную очистку
сточных вод непосредственно в отстойниках без использования насосного оборудования и
дополнительных источников энергии, работающей по принципу гидротарана.
Таким образом, в результате проведенных исследований было разработано технологические
принципы сбора микросфер методами колонной флотации, применимых для угольных
теплоэнергетических комплексов, в круглогодичном режиме работы. Проведено испытание зольных
микросфер в качестве сорбентов для очистки дренажных вод и водоемов от механических примесей и
загрязнений тяжелыми и радиоактивными металлами.
1
Установка совмещенного вертикального и горизантального дренажа при локализации загрязненных
флюидов. Патент № 47914, зарегистрирован в государственном реестре полезных моделей РФ10.09.05.
Алфёрова Н.С., Гаев А.Я., Алферов И.Н., Лихненко Е.В.
2 Состав и свойства золы и шлака ТЭС: Справочное пособие / Под ред. В. А. Мелентьева. - Ленинград:
Энергоатомиздат, 1985. – C. 172.
3 Raask E. Cenospheres in pulverized-fuel ash // Journal of the Institute of fuel. 1968. Vol. 43. № 332, P. 339-344.
4 Wandell T. Cenospheres: from waste to profits // American Ceramic Society Bulletin. Vol. 75.№ 6. June 1996.
Р. 7981.
5 Handbook of Fillers and Reinforcements for Plastics. Ed. by Harry S. Katz, V. Milewski, New-York, Van Nostrand
Reinhold Company, 1978. P.624.
6 Верещагина Т.А., Аншиц Н.Н., Шаронова О.М., Аншиц А.Г., Бурдин М.В., Подойницын С.В., Зыкова И.Д.,
Алой А.С., Кнехт Д.А. Ценосферы энергетических зол стабилизированного состава и их применение в
технологии отверждения жидких радиоактивных отходов. // Наука - производству, 2003, №1(57),С.4-5.
7 Шаронова О.М., Аншиц Н.Н., Рабчевский Е.В., Аншиц А.Г., Акимочкина Г.В., Баюков О.А.,
Оружейников А.И., Саланов А.Н., Симонов А.Д., Языков Н.А. Технология выделения магнитных микросфер
постоянного состава из энергетических зол. Новые каталитические системы для энергетики. // Наука -
производству, 2003, № 1 (57), - С.6-7.
8 Аншиц А.Г., Куртеева Л.И., Цыганова С.И., Суздорф А.Р., Аншиц Н.Н., Морозов С.В. Оценка
канцерогенной опасности производства алюминия в электролизерах Содерберга при использовании средне- и
высокотемпературных пеков. // Наука - производству. 1 (2003) – С.8-9.
9
Лавриненко А.А.
Развитие
теории
процесса
пневмопульсационной
флотации и
создание
высокопроизводительных колонных аппаратов. Автореферат диссертации на соискание степени доктора
технических наук. Москва, 2005. -37С.
10 Zhou ZA, Xu Zand Finch JA. On the role of cavitation in particle collection during Sotation a critical review.
Mineral Engineering, 1994, №7: 1073-1084.
11 Никаноров А. Теория и практика селекции минеральных частиц в колонных аппаратах. Иркутск,
Parmarium academic publishing, 2012, - 276 С.
12 Суслов К.В. Исследование механизма флотационного разделения минеральных частиц в колонных
аппаратах с нисходящим пульповоздушным потоком. Автореферат диссертации на соскании степени
кандидата технических наук, Иркутск, 1998.-18С.
13 Maurice C. Fuerstenau, Graeme J. Jameson, Roe-HoanYoon. Froth Flotation: A Century of Innovation / Society
for mining, metallurgy an exploration. Inc. (SME), 2007, 869 P.
14 Рубинштейн Ю.Б., Самойлова Е.К. и др. Результаты исследований флотационного разделения золы
уноса электростанций. //Материалы симпозиума "Неделя горняка 2007", семинар №25, с. 388-396
Достарыңызбен бөлісу: |