Хабаршы вестник bulletin «Филология ғылымдары» сериясы Серия «Филологические науки»
жүктеу/скачать 4,16 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Сөзге жүйрік
| Шығынды өтеу (компенсация) бастапқы тіл бірлігінің сенмантикалық немесе стилистикалық
жағынан шарасыз кемуінің аударма кезінде екінші тілдің құралдары арқылы толықтырылуы болап табылатын аударма тәсілі. Толықтырылу түпнұсқадағы орнына қойылуы міндетті емес. Әр тілде, өзіндік ерекшеліктеріне байланысты, басқа тілге толық аударылмайтын элементтер кездеседі. Бұл жерде мағыналық немесе стилистикалық тәртіптің жоғалуы орын алады. Осындай жағдайда аудармада өтем тәсілінің қажеттілігі туындайды. Өтем тәсілі –мағыналық немесе стилистикалық көріністің орыны немесе стилистикалық тәсілінің ауысуы. Егер аудармашы тілдік бірліктің стилистикалық тәсілін немесе оның экспрессивті әсерін таңдауы қажет болса, ол міндетті түрде экспрессивті әсерін таңдап, ал стилисикалық тәсілін өтеуі керек. Мысалы: Құнанбай аға сұлтан болды да, өзгелердің қатарынан озғындап кетті. Онда әкімдік бар. Әрі қолы ұзын, малды. Сөзге жүйрік мінез бекен іске де алғыр. Осының бәрі, өз ортасын бойымен басып жыға беруге себеп болатын [7; 26]. Kunanbay Ağa Sultan olarak diğer büyüklerin önünde yer aldı. Elınde otoritesi vardı. Dışarında da, ileri gelenlerin yanında da saygınlığı vardı. Hem kolu uzun, hem servet sahibi. Hatip davranışlarıyla da işe yatkındı. Bütün bunların hepsi kendi bölgesinde otorite kurabilmesinin sebepleriydi [8; 26]. Түпнұсқадағы «сөзге жүйрік», «ортасын бойымен басып» деген метафоралардың аудармада стилистикалық көрінісі берілмегенмен, мағынасы аударылған. Ал, сөйлемдердің экспрессивті әсері, аудармада «büyüklerin önünde yer aldı», «еlınde otoritesi vardı», «servet sahibi» сияқты метафораларды қоладануы арқылы жеткізілген. Өтем тәсілі берілген түпнұсқа сөйлемнің орыс және ағылшын тілдеріне аударылған нұсқаларында қолданылған. Став ага-султаном, Кунанбай поднялся над всеми. Власть в его руках. Он связан с внешним миром, с высшими властями, они с ним считаются, ценят его. Кроме того у него длинные руки, – он богат. Он за словом в карман не лезет, умеет держать себя, внушителен, упорен, непреклонен в достижении цели. И, ловко применяясь к обстоятельствам, он подавляет всех вокруг себя [9; 40]. Мұндағы өтем тәсілі түпнұсқадағы «сөзге жүйрік» метафорасы орыс тіліндегі «за словом в карман не лезет» фразеологизмымен алмастырылған. Екеуінің лексикалық мағыналары бір болғанымен, стилистикалық формалары әр түрлі. On becoming Aga-Sultan, Kunanbai had risen above the rest, In his hands lay the power. He was linked with the outer world, with the highest authorities, who respected him and valued his opinion. Moreover, he was acquisitive a man of wealth. He was never at a loss for words, and cut an impressive figure. Dogged and persistent, he never gave up until he had got what he wanted, and adapting himself skillfully to the circumstances, he imposed his will on all who surrounded him [9; 42]. Бұл жерде түпнұсқадағы «сөзге жүйрік» метафорасы «was never at a loss for words» тұрақты сөз тіркесімен беріген. 232 Вестник КазНПУ им.Абая, серия «Филологические науки», № 1(55), 2016 г. жүктеу/скачать 4,16 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|