Хабаршы вестник bulletin «Жаратылыстану-география ғылымдары» сериясы Серия «Естественно-географические науки»

Абай атындагы ҚазҰПУ-ніңХабаршысы, «Жаратылыстану-география гылымдары» сериясы, №2(48), 2016 ж. 
УДК: 502: 591.4 (574) 
АЛМАТЫ ХАЙУАНАТТАР БАҒЫНЫҢ СУ ОБЪЕКТІЛЕРІНЕ ЭСЕР ЕТУІН 
АЛДЫН АЛА БАҒАЛАУ 
К.Ш. Бәкірова - п.г.д., профессор, 
Т.Ж. Толыбаев - магистрант, Абай атындагы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті 
Қоршаған ортаға әсерін бағалаудың (ҚОӘБ) негізгі мақсаты - қоршаған ортаның тозуына алдын алу, жоспарлан-
ған экономикалық қызметтің экологиялық қауіп деңгейін төмендету бойынша іс-шараларды әзірлеу. Алматы қаласы 
мәдениет Басқармасының МКҚК "Алматы зоологиялық паркі", Алматы қаласы Медеу ауданы бойынша орналасқан, 
мекен жайы: Алматы қаласы, Есенберлин көшесі, 166.Оның қызметіне отандық және шетелдік фауна, жабайы 
жануарлардың гендік қорының (әсіресе сирек кездесетін жойылып баражатқан түрлерінің) жағдайын жасайды. 
Зоология және қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылыми және тәрбие жүмысы даярлауды, мал шаруашылығы, 
аңшылық , экологиялық біліктілікті арттыруға атсалысады. Алматы зообағында жануарлардың 500-ден аса түрі бар, 
4000 аса саны бар. Зообақтағы аңдардың 77 түрі қызыл кітапқа енгізілген (МСОП), ТМД мен Қазақстанда. Келесі 
жылы зообаққа 80 жыл толады. Осы іс-шара қарсаңында жоспарланған үлкен қайта жаңғ^ірту және оның қызметінің 
кеңейтуіне байланысты қосымша зерттеу (ҚОӘБ) үшін алдын ала болжау. Осы мақала шеңберінде Алматы хайуа-
наттар бағы су қоймалары суларын алдын ала бағалау нәтижелері келтіріледі. Хайуанаттар бағы су айдындарының 
әсерін бағалау, Казачка және Солоновка өзендер саласына теріс әсерін тигізбейтінін көрсетті. Жер үсті және жер 
асты су көздерінің ластануы қол жетімді емес. 
Түйін сөздер: қоршаған ортаға әсерді бағалау, Алматы хайуанаттар бағы, тоғандар 
Салауатты қалалық ортамен, салауатты , түрақты дамушы, экологиялық таза және әдемі қала - бүл 
адамзат болашағы. Мамандардың алдында - жобалаушылар, сәулетшілер мен қүрылысшылардың - екі ірі 
міндеттер түр: жоғары сапалы қалалық өмір сүру ортасын қүру және сол уақытта қала мен табиғат 
арасындағы экологиялық тепе-теңдікті қамтамасыз ету үшін [1,9 б.]. 
Халықаралық хайуанаттар бағы директорлар одағы (MSDZ) - хайуанаттар бағы халықаралық үйымы, 
сондай-ақ хайуандарды қолда өсіру жөнінде мамандар тобы (GSRN), табиғат қорғау (МСОП) бойынша 
халықаралық одағының, Дүниежүзілік хайуанаттар бағы қауымдастығының қоршаған ортаны қорғау 
стратегиясын (WZCS) жариялады. 
Бүл қүжатты хайуанаттар бақтарының жүмысының алдағы бағыты мен бағдарының басты көрсеткіші 
деп білуге болады. Бүл жерде хайуанаттар бағының танымалдығын дерекпен келтіре отырып, қазіргі 
уақытта да және келешекте де, ең басты да өзекті мәселе, қоршаған ортаны қорғау стратегиясы болып 
табылады. WZCS - бүл хайуанаттар бақтарының қоғамдық бағдарламалық қүжаты, онда мынадай 
табиғатты қорғау мақсаттары қарастырыған: 
- Белсенді түрде, келісті бағдарламалар арқылы, мекендеу ортасы мен экожүйелерді сақтай отырып, 
олардың
 ТІРШІЛІК
 ету ортасы және одан тыс қүрып кету қаупі төнген түрлерінің популяциясын қорғап, 
осылайша қоршаған ортаны қорғау; 
- Ғылыми білімді арттыру және табиғат қорғау ықпал ететін, сондай-ақ, қолда бар маңызды білім мен 
тәжірибені қолжетімді етіп, табиғатты қорғау қауымдастығын қолдау мақсатында және қызметтерді 
үсынуға; 
- Табиғи ресурстар мен адам мен табиғат арасындағы жаңа тепе-теңдікті жасауға, табиғатты сақтау 
қажеттігін, қоғамдық және саяси хабардарлығын арттыруға. 
Сонымен қатар, табиғат және табиғи ресурстар сақтау халықаралық одағы ( МСОП ), жаһандық 
ауқымда соншалықты сирек түрлерін анықтау үмтылады, тіпте оларға төнген жоғалу түрлерін де. Жоғалу 
қаупі төнген түрлердің санын көбейту ғана емес, сонымен қатар белгілі бір раритеттің себептері мен 
жоғалуына жол бермеу үшін қабылданған болуы мүмкін қадамдар туралы ақпаратты жинайды, бүл үйым 
тиісті тізімдерді жариялайды. Бүл деректер «Қызыл кітап» деп аталатын кітабына жарияланады [2,109 б.]. 
WZCS-тің санағы бойынша, әлемде 10000-ға жуық хайуанаттар бағы бар, оның 1200-і алдыңғы 
қатарлы хайуанаттар бағтары, оларда омыртқалылардың 30000-дай түрі бар және оларға 619000000 рет 
барады («Алдыңғы қатарлы» хайуанаттар бағы деп - танылған федерациялар бөлігіне кіретін немесе 
кіруге әулеті бар). 
Хайуанаттар бақтарының пайда болуының басты себебі: 
- Адам қызметінің салдарынан, аңдардың өліп-жоғалуы, күннен-күнге артып келеді; 
- Әлемдегі биологиялық әртүрлілікті сақтау үшін негізінен жаһандық міндеттеме бар; 
- Зообақтар, хайуанаттардың мыңдаған түрлерін сақтап қалуға кепілдік береді; 
- Зообақтар бүл уәдені орындау үшін ресурстардың айтарлықтай көлемін талап етеді және түтынады. 
70 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Естественно-географические науки», №2(48), 2016 г. 
71 
«Бүгінгі күні қалалық және кез келген басқа да хайуанаттар бағында тек бір моральдық негіздеме бар -
жойылу қаупі бар түрлерін өсіру кейіннен олардың қалпына шығаруға » - Джон Аспинолл (Aspinall), 
1991, Хаулеттс және Порт-Лимпн (Howlettsa and Port Lympne Zoos) хайуанаттар бақтарының қожайыны/ 
директоры «Әлем хайуанаттар бақтары жаңалықтарында» (International Zoo News). 
Қолайлы қорғаныс режимін жүзеге болжаумен , біз сирек түрлерінің жоғалып кетуін болдырмауға 
тырысамыз. Белгілі бір дәрежеде болжау және басқару, ешбір түсіндірусіз немесе түсінусіз мүмкін; бірақ 
сенімді және дәл дайындамалар, сондай-ақ ерекше мән-жайлар не болатынын болжау, біз сондай-ақ 
болып жатқан түсіндіруге қабілетті болғанда ғана мүмкін болады [3,12 б.]. 
Алматы Республикалық басты хайуанаттар бағы 1937 жылы қүрылды. Алматы зообағында 7 бөлім 
(секция) бар, олар:жыртқыш сүтқоректілер, түяқтылардан, приматтар, жыртқыш қүстар, экзотикалық 
қүстар, экзотариум, аквариум. 
Зерттеу нысаны ретінде Алматы хайуанаттар бағын таңдаудың артықшылықтары мен негізгі себептері 
мынада: 
- Ол Қазақстанның басты хайуанаттар бағы 
- Онда мыңдаған қызықты аңдар бар 
- Табиғатпен толық бірлігі 
- Уақытыңызды жағымды өткізудің түрлі жолдары 
- Қоршаған ортаны қорғау және ғылыми үйымдар мәртебесі бар 
- Жаяу серуендеуге арналған үлкен ауданы бар (21Га). 
Географиялық аудандастыру қағидаты бойынша, хайуанаттар бағын, толық күрделі жөндеу қарасты-
рылған. Африка, Азия, Солтүстік мүзды мүхитта өмір сүретін жануарлардың барлығы бір аймаққа 
жиналады. Жануарларды бағып-жетілдірудің түжырымдамасына ерекше назар аударылып, жаңа ыңғайлы 
және қауіпсіз қоршаулар салынып, жабық (қысқы) повильондар қүрлысы жүргізіледі. 
Бүрыннан келе жатқан түжырымдамалар, тіпті, жануарлардың қоршауларына дейін осы күнге дейін 
сақталып келеді. Өткен жылы зообаққа келушілер саны 420 мың адамболған. Жалпы жақсы көрсеткіш, 
бірақ, миллион адамға дейін келген жылдар да болған. Жыл сайын қаржыландыру көбейіп келе жатыр, 
2014 жылы 45 миллион тенге бөліп, шындығында кірісі де 49 миллионға өсті. Алайда қаржыландырудың 
60-65%-ы жергілікті бюджет есебінен жүзеге асырылады. 
ҚР қоршаған ортаны қорғау Министрінің «Жоспарлау алдындағы, жобалау алдындағы және жобалық 
қүжаттаманы әзірлеу кезінде көзделіп отырған шаруашылық және өзге де қызметтің қоршаған ортаға 
әсеріне бағалау (ҚОӘБ) жүргізу бойынша нүсқаулық» 28.06.2007 жылғы №204-п бүйрығына байланысты, 
біздің зерттеу жобамыздың мақсаты үшін Алматы хайуанаттар бағының «қоршаған ортаға әсерін бағалау-
ды» алдық. Жоба, кәсіпорындардағы экологиялық қауіптің барлық түрлерін анықтау сипаты мен дәреже-
сін қамтиды. 
Қаланың табиғи кешені ластанған және оттегі молайтуға дерлік, табиғи өзін-өзі тазалау әрекетке қабь 
летаз болып табылады, сондықтан үлкен жапсарлас табиғи аумақтар қажет, онсыз қала өмір сүре алмай-
ды. Табиғи қоршаған ортаның мүндай стресстік жағдайы адам үшін зиянды болып табылады [4,15 б.]. 
ҚОӘБ-дың негізгі мақсаты - көзделіп отырған шаруашылық қызметінің экологиялық және басқа да 
зардаптарын анықтау, қоршаған ортаны сауықтыру, қоршаған ортаның азуын, сарқылуын болдырмау 
жөнінде нүсқауларды әзірлеу. 
Мемлекеттік коммуналдық қазыналық кәсіпорны (МКҚК) "Алматы зоологиялық паркі" экспозиция-
лық, ғылыми, әкімшілік-шаруашылық және қоғамдық бөлімдеріне бөлінеді. Сонымен қатар, ауыл шаруа-
шылығы жануарларын күтіп-үстауға, жем-шөп өсіріп сақтауға - хайуанаттар бағының қала сыртындағы 
қосалқы шаруашылық учаскесі, сондай-ақ Сафари Саябағы бар. Алматы хайуанаттар бағы ең ірі және 
жетекші хайуанаттар парктерінің бірі болып табылады, сондай-ақ, сирек кездесетін жыртқыш қүс өсіру 
бойынша да бірінші орында. Көрсететін негізгі қызмет түрі: үлкен ғылыми және мәдени-ағартушылық 
мәні бар, әсіресе сирек кездесетін жойылып бара жатқан түрлерін, отандық және шетелдік хайуанаттарды, 
асырау, өсімін молайтуды және жасанды жағдайларда жабайы жануарлардың гендік қорын сақтау. 
Ол отандық және шетелдік аңдардың (әсіресе сирек кездесетін жоғалып бара жатқан түрлерді) жабайы 
аңдар генофонды үшін жағдай жасайды. 
Бүл мақалада, Алматы хайуанаттар бағы суларына алдын ала бағалау нәтижелері келтірілген. Қалалық 
хайуанаттар бағы екі өзеннің ортасында орналасқан: батыс жағында Казачка өзені ағып жатса, шығыс 
жағында Солоновка өзені ағады. 
Су ресурстары қоршаған ортаны ең маңызды, сонымен қатар және ең осал компоненттерінің бірі бо-
лып табылады. Жер үсті және жер асты суларының - жаһандық су ашаршылық басты қауіпі - су басты 

Абай атындагы ҚазҰПУ-ніңХабаршысы, «Жаратылыстану-география гылымдары» сериясы, №2(48), 2016 ж. 
72 
көздерінің ластану және су ресурстарын тапшылығы емес. Судың сапасы іс жүзінде Қазақстанның бар-
лық аймақтарында емес, сонымен қатар бүкіл Жер шары үшін де ортақ проблема. Тұрақты халық өсімі 
және қол жетімді су ресурстарын тұрақты өлшемі, барған сайын сапалы ауыз су тапшылығын тереңдетеді 
[5, 155 б]. 
Зообақ аймағымен 40-35m қашықтықта Казачка өзені батыс жағын шектеседі. Казачка өзені мен 
хайуанаттар бағы аумағы аралығында жеке тұрғын үйлер орналасқан. 
Зообақтың шығыс жақ шекарасынан 70-80м қашықтықта Солоновка өзені ағып жатыр.Солоновка 
өзені мен зообақтың аумағының аралығында да жеке тұрғын үйлер орналасқан. 
Хайуанаттар бағында, жүзетін құстарға арналған үш су қоймасы - тоғандар бар: 
- 2-і жазғы, қоқиқаздар менсуқұзғындарға (бакланов); 
- төмен температураға төзетін, мұз қатпайтын орталық тоған, суда жүзетін құстардың қысқы 
маусымының кезеңіне арналған. 
Оң жағында орналасқан орталық тоған, хайуанаттар бағы аймағында бұрғыланған ұңғымадан сумен 
қамтамасыз етіледі. Орталық тоған органдарының су жүйесі, құдықтан ағын судың келіп тұруына 
байланысты, қыста қатпайтын етіп ұйымдастырылған. Су, жоғарғы су қоймасына толып, кәріз жүйесі 
арқылы төменгі су қоймасына өтіп, ол жердегі қамыстар арқылы тазару жүреді. Тазартылған су, 
ағаштарды, бұта мен шөп шалғындарды суаруға, көгалдандыру аймақтарына жіберіледі.. 
Тәуелсіздік алғаннан бері саябақ аймағы айтарлықтай азайды, 2006 жылы 22 гектарға азайса және 
бүгінде тек 21 гектарды құрайды. 
Қазіргі уақытта, хайуанаттар бағы, Алматы қаласы әкімдігінің мәдениет басқармасы арқылы іске 
асырылады. Хайуанаттар бағын қаржыландыруды, Республикалық бюджеттен бөлінген қаражат есебінен 
Алматы қаласының әкімдігі жасайды. 
Қазақстандықтарда, Алматы хайуанаттар бағында орындықтар орнатып және оны өзіне немесе жақын-
дарына арнау арқылы, қосымша қаржыландыру мүмкіндіктері пайда болды. Мұндай іс-шаралар 28 мың 
теңге тұрады: ағаш орындықтарды жалдау - 19 мың, темір тақтайша - 9 мың теңге. Хайуанаттар бағында 
өз атыңыздағы орындықтар пайда үшін, бір жылға келісім-шарт жасасуға және ақшасын төлеу қажет. 
Осылайша, зообақ басшылығы азаматтарды хайуанаттар бағының бір бөлігі болуға мүмкіндік беруге, 
оған қызығушылық арттыруға және аумақты абаттандыруды жоспарлап отыр. Бұл инновациялар мен 
қатар, Қазақстандықтар хайуанаттар бағының тұрғындарын қамқорлыққа алу мүмкіндігі бар. «Менің 
мейрімді де нәзік аңым» қамқоршылық бағдарламасына, жеке сондай-ақ заңды тұлғалар қатыса алады. 
Жарна таңдалған аңға байланысты. Мысалға, зоосаябақтың ең қымбат тұрғыны - піл - 400 мың теңге 
тұрады. Сондай-ақ қамқорлыққа сілеусінді (100 мың теңге), керікті (110 мың теңге), бұғыны (40 мың 
теңге), қоқиқазды (75 мың теңге), кенгуруді (80 мың теңге) алуға болады. 
Қамқоршы болған адам, өз қамқорлығындағы аңның тұрғылықты жағдайын бақылап, азықтандыру 
процесіне қатысып, қалай өмір сүріп жатқанын көру мүмкіндігіне ие болады. Ақша тек оған қызмет 
көрсету немесе тұратын жерін көркейту үшін ғана емес, сонымен қатар оған қосағын сатып алып беруге 
жұмсалады. 
Хайуанаттар саябағының табысы, адамдардың келуіне тәуелді. Бірақ, соңғы кезеңдерде келушілер 
саны азайып барады. Күтім бағдарламасы, жануарларды жақсы көретін азаматтарымызға қамқорлығын-
дағы жануарларға деген жауапкершілікті сезінуге және олардың әлеуметтік белсенділігі мен жауапкерші-
лігін дамыту үшін әзірленген. 
Тұрмыстық - шаруашылық сарқынды суды ағызып жберу қалалық кәріз жүйесі арқылы жүзеге 
асырылады. Іріктеу суды жер үсті көздерінен сумен қамтамасыз ету үшін кәсіпорынның және кәріздік 
сарқынды суды ағызуға, ашық су айдындарына жүргізілмейді, тек , суда жүзетін құстар су - тоғандарын 
қоспағанда.Су айдындары - тоғандар зоосаябағының аумағында қазылған ұңғыманың суын пайдалану 
арқылы қамтамасыз етіледі. Орталық су тоған жүйесі ұңғымадан ағын судың есебінен ұйымдастырылған, 
осылайша қыс мезгілінде ол қатпайды. Су, жоғарғы су қоймасына толып, кәріз жүйесі арқылы төменгі су 
қоймасына өтіп, ол жердегі қамыстар арқылы тазару жүреді. Тазартылған су, ағаштарды, бұта мен шөп 
шалғындарды суаруға, көгалдандыру аймақтарына жіберіледі. Сондай-ақ, жазғы маусымда тазартыған 
орталық тоғанның суы көгалдар мен қатты жабындыларды суаруға жетпеген жағдайда өндірістік ұңғыма-
дан су пайдаланылады. Жер асты суларын пайдалануға арнайы рұқсаттары бар. 
Қалалық су желілерінің суын, кәсіпорында, шаруашылық-тұрмыстық (санитарлық-ауыз су) қажетті-
ліктерге жұмысшылар мен инженер-техникалық жұмысшылардың (ИТЖ), едендерді жуу, бассейндер мен 
аквариумдарды толтыру, ауыз су қажетіне, су мекендеушілерінің хайуанаттар, жануарлардың тамағын 
дайындау үшін пайдаланылады. Шаруашылық-тұрмыстық және өртке қарсы қажеттіліктерін қамтамасыз 

Вестник КазНПУ имени Абая, серия «Естественно-географические науки», №2(48), 2016 г. 
ету үшін қолданыстағы қалалық су желілерімен жасалған келісім- шартқа байланысты, БШЖҚ "Бастау" 
МКК шаруашылық жүргізу құ.қығындағы Алматы қаласы әкімдігінің "Алматы Су Холдингі" және 
БШЖҚ "Тоспа су" Алматы қаласы әкімдігінің шаруашылық жүргізу құқығындағы МКК "Холдинг 
Алматы Су". 
Тұрмыстық ағынды кәріз сулары, қалалық кәріз желісіне төгіледі . Кәріздік тазарту қарастырылмаған. 
Автотұрақтардың жер үсті ағындарын қоспағанда, жер бетіндегі жауын-шашынның сарқынды 
суларын және жауын-шашынның ғимараттардың шатырларынан аққан сарқынды суларын бөлу, меншікті 
жердің жасыл желектері бедері арқылы жүзеге асырылады. 
Әкімшілік ғимараты орналасқан алаңдағы автотұрақтың жер үсті ағынды сулары, жоспарланған 
аумағы бойынша Орманов көшесінің жүру бөлігіне ағады. 
Шаруашылық ауласының алаңында орналасқан автотұрақтың жер үсті ағынды сулары, жиектелген 
таспен, жинау және тазалау құдығына түседі. 
Шаруашылық ауласы алаңында орналасқан автотұрақтар жер үсті және жауын-шашынның сарқынды 
суларын жинап және тазалау жүйесі мен қондырғылары бар.Тазарту құрылыстарына ұсынылған құдық 
екі секцияға бөлінген. Бірінші секцияда, тұндыру және ағаш жаңқалы сүзгіш арқылы сүзу жүреді, екінші 
секцияда, тазартылған су жинағы орналасқан. Жер үсті ағынды суларды тазарту келесі сызба бойынша 
қабылданды: жер бетіндегі ағынды сулар автотұрақ аумағынан өздігінен тұндырғышқа ағып түседі. Та-
зартылған жер беті ағынды сулары зоосаябағының қатты жабыны бар аумағын суаруға пайдаланылады. 
1 А.Н. Тетиор. Городская экология. Москва 2008. 336 б. 
2М. Бигон, Дж. Харпер, К. Таунсенд. Экология. Особи, популяции и сообщества. Том 2. Москва 1989. 477 б. 
3 М. Бигон, Дж. Харпер, К. Таунсенд. Экология. Особи, популяции и сообщества. Том 1. Москва 1989. 667 б. 
4 А.Н. Тетиор. Городская экология. Москва 2008.336 б 
5 М. С. Гурьева, Л.А. Морозова, А. Н. Бармин. Геоэкологические проблемы качества водных ресурсов 
Астраханской области и их рационального использования. Астрахань. 2011.274 б 
Резюме 
Бакирова К.Ш. - д.п.н., проф., Толыбаев Т. Ж.- магистрант, КазНПУт им. Абая 
Предварительная оценка воздействия на водоемы Алматинского зоопарка 
Основная цель оценки воздействия на окружающую среду (ОВОС) - предотвращение деградации окружающей 
среды, выработка мер, снижающих уровень экологической опасности намечаемой хозяйственной деятельности. 
«Алматинский зоологический парк» Управления культуры г.Алматы, расположенного в Медеуском районе г. 
Алматы по ул. Есенберлина, 166. Его деятельность создает условия генофонда диких животных (особенно редких 
исчезающих видов) отечественной и зарубежной фауны. Проводит учебную научно-просветительской работу в 
области зоологии и охраны природы, животноводства, звероводства, охотничьего хозяйства,экологических знаний. 
Коллекция зоопарка Алматы насчитывает более 500 видов животных, более 4000 экземпляров. Большинство 
представителей (77 видов), обитающих в зоопарке, занесены в Красные книги МСОП, СНГ и Казахстана. В 
следующем году зоопарку исполняется 80 лет. В этой связи планируется большая реконструкция и дополнительные 
исследования (ОВОС) для предварительного прогноза и расширения его деятельности. В рамках данной статьи 
приводятся результаты предварительной оценки на водоемы Алматинского зоопарка. Оценка воздействия на 
водоемы зоопарка показала, что отрицательное влияние на русло рек Казачка и Солоновка не оказывается. 
Источники загрязнения поверхностных и подземных вод отсутствуют. 
Ключевые слова:Оценка воздействия на окружающую среду, Алматинский зоопарк, водоемы. 
Summary 
Bakirova K.Sh.- Doctor of pedagogical sciences, professor KazNPU, Almaty, Tolybaev T. Zh.- magistrant. 
Kazakh National Pedagogical University named after Abai, Kazakhstan
 A preliminary assessment of the impact on the 
water bodies of the Almaty Zoological Park 
The main goal of the environmental impact assessment (EIA) is to prevent environmental degradation, reduction of 
ecological danger of planned economic activities, development activities. The Department culture of city Almaty GKKP 
"Almaty Zoological Park" is located in the district of Almaty, address- Yesenberlin street,166. Its activities local and foreign 
fauna, genetic pool of wild animals ((especially rare and endangered species) conditions. Zoology and the preparation of the 
scientific and educational work in the field of environmental protection, animal husbandry, hunting, environmental participate 
in professional development.Almaty Zoological Park has of over 500 species animals, more than 4,000. 77 species of animals 
included in the Red Book (IUCN), In the CIS and Kazakhstan celebrates its 80th anniversary Zoological Park in the next year. 
This event is due to the planned a great reconstruction and expansion of its activities extra studies (EIA) for the preliminary 
prediction.In this article the results of the preliminary assessment of the Almaty zoo waters in the reservoirs. Assessment of 
impacts on the zoo ponds, Solonovka,Cossack rivers and negative impact on the industry. Pollution of surface and ground 
water sources are not available. 
Key words: environmental impact assessment, zoo, pond 
73 

Абай атындагы ҚазҰПУ-ніңХабаршысы, «Жаратылыстану-география гылымдары» сериясы, №2(48), 2016 ж. 
УДК 069.013:502.22 (574.57) 
ЖЕТІСУ ЖЕРІНДЕГІ ЕРЕКШЕ ҚОРҒАЛАТЫН ТАБИҒИ МҰРАЖАЙЛАРДЫҢ 
ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫ 
Е.А. Жолыбаев - Абай атындагы ҚазҰПУ 6М060800-Экология мамандыгының 2 курс магистранты, 

жүктеу/скачать 2,27 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: