Хабаршы вестник

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №4(40), 2013 г. 
60 
рухани байлығын меңгеруде де үлкен рөл атқарады. 
Шетел тілін орта мектепте оқыту дәрежесін арттыру, әсіресе қазақ тілінің мәртебе алуына байланысты 
шетел тілін ана тілімен салыстыра оқыту республикада халыққа білім берудің өзекті мәселелерінің біріне 
айналып  отыр.  Оған  айғақ  1996  жылғы  4  желтоқсанда  шыққан  Казақстан  Республикасы  Үкіметінің 
''Республикада  шетел  тілдерін  оқытуды  жақсартудың  қосымша  шаралары"  туралы  Қаулысы.  Тұлғаның 
гуманистiк,  гуманитарлық  қалыптасуына  ықпал  етiп,  танымдық  қызығушылығын  қалыптастыруда 
мектепте  оқылатын  тiл  саласындағы  пәндер  ерекше  мәнге  ие  болуда.  Өйткенi,  теориялық,  практикалық 
ұғым, түсiнiктер ғылымның қай саласында болса да тiл арқылы меңгерiлетiндiгi ешбiр талас туғызбайтын 
ақиқат  шындық.  Осы  орайдан  тiлдердi  оқыту  үрдiсiнде  оқушылардың  танымдық  қызығушылығын 
қалыптастырудың тиiмдi жолдарын айқындай түсу және оның өмiрге үйлесiмдi мiндеттерiн шешу қазiргi 
кезеңдегi  педагогика  ғылымының  басты  бағдары  болып  табылады.  Сондықтан  тек  жеке  бiр  ғана  тiлдi 
оқыту аясында шектелiп қалмай, бiлiм берудiң жалпы дидактикалық негiздерiн басшылыққа ала отырып, 
мектеп оқушыларына тiлдердi оқыту арқылы танымдық қызығушылығын қалыптастыру проблемаларын 
шешу бүгiнгi күннiң ынтызар тiлегi екендiгi және оның тиiмдi әдiс, тәсiлдерiн аша түсу өмiр қажеттiгiнен 
туындауда. 
Оқушылардың  танымдық  қызығушылығы  бүгiнгi  өркен  жайып  қарыштай  дамыған  ғылымды  шеруге 
деген  iзденiсiмен сәйкессе,  ол тек тиiстi деңгейде  табысқа жетiп, оны бiлiп қана қоймай, келешекте  оны 
өрiстете түсуге ықпал ететiнi сөзсiз. Қашанда ертеңгi iс бүгiннен бастау алары ақиқат. Ол үшiн шәкiрттi 
оқи  бiлуге,  оқығанын  көңiлiне  тоқи  бiлуге  қалыптастыру  және  ондағы  заңдылықтарды  меңгеру  мен 
дағдыларды  бойына  сiңiру,  үйрету  –  педагогика  ғылымының  негiздерiн  басшылыққа  ала  бiлумен 
шарттас.  Ал  тiлдердi  игеру  де  оны  пайдалана  бiлу  танымдық  қызығушылықпен  бiрлiкте  шешiледi. 
Әдетте, тұлғаның бiлiмдi меңгеруi, өмiрдi түйсiнiп түсiнуi, тану әлiппесi сөздi, сөйлемдi және оның мән-
мағынасын ұғынудан бастап өркендейдi. Осы орайдан Мұқағали Мақатаев орынды айтқан: 
Бар кiтапқа бас болған, 
Әлiппе – ғылым атасы. 
Әлiппеден басталған, 
Даналықтың данасы. 
Оқу әлiппесi сияқты ғылымға бастар жолдың әлiппесi таным, түсiнiк, ұғымға қызығушылықтан бастау 
алады.  Демек,  мектеп  оқушысын  iздендiруге.  өзiн-өзi  тануға,  қоғамдағы  қарым-қатынасқа  тиiстi  бағыт-
бағдар  ұстай  бiлуге  үйрету  және  оған  баулу  тiл  арқылы  жүзеге  асады.  Сондықтан  тiлдi  меңгеруге 
ынталандыру танымдық қызығушылықпен бiрлiкте шешiлетiн күрделi мәселе болғандықтан бұл жеке пән 
әдiстемесi  аясында  ғана  шешiлмейтiн  педагогикалық  проблемаға  айналып,  қазiргi  Қазақстанда 
мемлекеттiк  тiлдi,  ағылшын,  орыс  тiлдерiн  меңгеруге  ниет  қойып  отырған  кезде,  оны  игеруге  деген 
қызығушылық  қалыптастырудың  тиiмдi  де  ортақ  жолдарын  көрсету  уақыт  талабынан  туып  отырған 
келелi мәселе. 
Ғылымның  қай  саласын  алсаңыз  да  теориялық  және  қолданбалы  практикалық  мәнде  болады  деп 
бiлсек,  тiлдердi  оқыту  арқылы  оқушының  танымдық  қызығушылығын  қалыптастыру  әрi  теориялық,  әрi 
қолданбалы  жүйесiн  бiрлiкте  қарастырумен  қатар  оның  өнер  екендiгiн  де  ескерген  жөн.  Өйткенi, 
игерiлуге тиiстi ұғым, сөздiң мәнi, айтылмақ ой-түсiнiк оқушыға әсер етерлiктей болса, ол тиiстi деңгейде 
көңiл  толқытып,  тереңiрек  ойландырады.  Сондай-ақ,  әсер  санаға  ерекше  ықпал  етедi.  Әсердiң  нәтижесi 
бiр  жағынан  тұлғаны  әрекетке  итермелесе,  екiншi  жағынан  танымдық  түсiнiктi  қалыптастырады. 
Үшiншiден, танымды жүзеге асырып, оны өмiрде қолдана бiлуге жол ашады. Бұл үрдiске педагогикалық 
тұрғыдан  қарасақ  алға  қойылған  мақсатқа  жетудегi  мазмұн,  оның  жүзеге  асырудың  формалары  мен 
әдiстерi  және  тиiстi  нәтижеге  жетудегi  оқушы  мүмкiндiгi  бiрлiкте  шешiлуге  тиiс.  Осы  орайдан  бұл 
ғылыми-зерттеу  жүйесiнде  ұстанған  әдiснамалық,  тәсiлдiк  бағдарға  уақыт  мәресiнен,  мезгiл  деңгейiнен 
қарауды басты меже еттiк. 
ХХI ғасырдағы бiлiмдендiрудiң жүйелiк саласындағы басты ұстаным – сапалы түрде iске кiрiсiп тиiмдi 
әрекеттену,  құндылықтарды  тұтынып,  нәтижелi  табысқа  жету.  Бұл  қағиданы  тұтына  бiлген  тұлға  сөзсiз 
табысқа  жетедi.  Көздеген  мақсаты  орындалады.  Дәлiрек  айтқанда,  бұл  нәтижеге  ие  болудың  кiлтi.  Ал 
бiлiмдендiрудiң  арнасын  кеңейткен  интернетке  қосылу,  педагогтардың  кәсiби  мамандығын  жетiлдiру, 
ақпараттық  тасқын,  дамудағы  жылдамдығына  көз  iлеспейтiн  бүгiнгi  шапшаңдық,  бiлiм  жүйесiндегi 
жаңалықтар мен өзгерiстердi игеру осыған дейiнгi қолданылып келген әдiс, тәсiл, амалдарға бой бермей 
отыр.  Ұзақ  жылдар  бойы  қолданыста  болып,  жұртшылық  мойындаған  бiлiм  беру,  оқыту,  тәрбиелеу 
әдiстерi  уақыт  талабын  өтеуде  әлсіздiк  танытып,  кейбiр  жағдайда  оған  ескiлiктiң  қалдығы  тұрғысынан 
қараушылық  сияқты  көзқарастар  да  байқалып  қалады.  Қоғамдық  ғылымдар  жүйесiндегi  ғалымдардың 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №4(40), 2013 г. 
61 
ғылыми-зерттеу деректерiне жүгiнсек – соңғы отыз жылдағы ақпараттану көлемi осыған дейiнгi бес мың 
жылдағы  ақпараттар  көлемiмен  тең  екендiгiн  айқындап  берiп  отыр.  Осы  орайдан  қарағанда  адамзат 
ғұмырында  ғасырлар  бойы  жинақталған  деректерге  қоса  бүгiнгi  қарқынды  өркендеген  бiлiмнiң  тиiстi 
салаларындағы мазмұнды игеру үшiн  оны  оқу мен  оқытудың әдiстерi мен тәсiлдерiн жаңаша жетiлдiру, 
өзгерiстер енгiзудi өмiрдiң өзi-ақ талап етiп отырғандығы баршаға аян. Соңғы жылдарға дейiн бұрыннан 
қолданылып  келген  байырғы  әдiстермен  шектелдiк,  одан  қазiрде  де  айыға  алмай  отырғанымыз  рас.  Ол 
әдiстер  бойынша  басты ұстаным  -  мұғалiм  "түсiндiредi",  ал  оқушы  "тыңдайды",  қайталап  айтып  бередi. 
Шындығына тереңiрек үңiлсек ұстаздың айтқанын, көрсеткенiн, берген теориялық түсiндiрулерiн шәкiрт 
естiп,  ұғынды,  бiлдi  деген  күннiң  өзiнде  де  оқушының  бәрi  бiрдей  тиiстi  дәрежеде  әрекетке  көшiп, 
тындырымды еңбектенiп, құлашын кеңге жая алмайды. Жаттампаздыққа бейiм самарқаулықпен шалағай 
орындаушы  деңгейiнде  қалып  қояды  да  өзiндiк  iс-әрекеттен  сырттап,  жайбарақаттық  пен  сүлесоқ 
тыңдаушы ретiндегi дәрменсiздiк шырмауында қалып қояды. Бейiмдеушiлiк шеңберiнен шыға алмайды. 
Осыдан барып өзiндiк бiлiм-танымы нашар, түсiнiгi әлжуаз, шалғай бiлiмдiлер көбейедi. Ал өте қабiлеттi, 
бiлiм  алуға  бейiм,  күштi  оқиды  деген  санаулы  оқушылар  ғана  салыстырмалы  түрде  айтқанда  талап 
деңгейiнде  үлгередi  де,  қалған  көпшiлiк  оқушы  таным  деңгейi  әлсiз,  бiлiм  дәрежесi  төмен, 
қызығушылығы  нашар  үлгермеушiлер  қатарын  көбейте  түседi.  Мұның  көрiнiсiн  кез  келген  мектептен 
байқауға  болады.  Бұл  олқылықты  жоюға  ықпал  ететiн  және  оған  қозғау  салатын  әсерлi  жолдың  бiрi  – 
тiлдердi  оқытудың  технологиясын  жетiлдiрумен  сабақтас.  Өйткенi,  белгiлi  мазмұнды  дұрыс  ұғынып, 
түсiну  –  сөздiң  мәнiн,  терминнiң  сыр-сипатын  нақты  тани  бiлуге  тәуелдi.  Шындығына  келгенде 
оқушының  бiлуге  деген  қызығушылығы  ғана  олардың  белсендiлiгiн,  өздiгiнен  iзденуге  деген  ынтасын 
демейтiн ықпалды күш. Сөздiң мәнiн түсiнбеген адам айтылып отырған мазмұнды ұғына алмайтындығы 
белгiлi. Сондықтан тiлдердi оқыту үрдiсiнде қай тiлде болмасын, ол қазақша ма, ағылшынша ма, орысша 
ма  алдымен  тiлдiң  лексикалық  мән-мағынасын  меңгере  бiлуге  және  оны  игеруге  зейiн  қойып,  соған 
бағдарлау  шарт.  Танымдық  қызығушылық  тұлғаны  қозғаушы  күш  екенiн  естен  шығармаған  абзал. 
Тiлдердi  оқытуға  байланысты  танымдық  қызығушылық  өз  алдына  оқшау  жатқан  мәселе  емес,  оның 
әдiснамалық жолы басқа ғылымдармен бiрлiкте шешiледi. 
Философиялық  тұрғыдан  келгенде  әдiснама  –  теориялық  және  практикалық  iс-әрекеттi  құру  мен 
ұйымдастырудың  тәсiлдерi,  принциптiк  жүйесi  болуымен  қатар  таным  мен  ұғымның  ғылыми  әдiстерi 
туралы  iлiм.  Педагогикалық  зерттеудiң  әдiснамасы  ғылыми  танымдық  iс-әрекеттердiң  тәсiлдерiн, 
формасын, оның құрылымдық принциптерiн бiрлiкте қарастырады. 
Таным  арқылы  заттар  мен  құбылыстардың  басты  белгілері,  айырмашылықтары  мен  ұқсастықтары 
жайындағы  бейнелі  қабылдау  нәтижесінеұғым  туады.  “Таным  ...  практикалық  қызмет  барысында  іске 
асады” . 
Педагогикалық  ғылыми-зерттеу  әдiснамасының  принциптерi  философиялық  таным  теориясынан 
бастау  алатын  және  онымен  тамырластығы  тұлғаға  берiлетiн  бiлiм,  тәрбие,  оқыту  және  даму  мәселесiн 
бiр-бiрiнен  бөлмей  тұтастықта  қарайды.  Сондықтан  да  тұлғаның  мәдениеттенуi  мен  әлеуметтену 
барысындағы  танымдық  қызығушылығы  саласындағы  аксиологиялық  құндылықтарды  және  меңгеру 
технологиясы  мен  шығармашылық  жолдарды  жетiлдiрудегi  адами  даму  мен  өзiндiк  меннiң 
өркендеуiндегi 
тұтастыққа 
бүгiнде 
ерекше 
назар 
аударылып 
отырған 
антропологиялық, 
этнопедагогикалық  танымдармен  бiрлiкте  қарау  уақыт  талабынан  туып  отырған  заңдылық.  Әсiресе, 
шәкiрттерге  тiлдердi  оқыту  үрдiсiнде  атқарылатын  iс-әрекет  арқылы  олардың  өзiндiк  iзденiсiн, 
қызығушылығын  қолдау  табысқа  жетудiң  кiлтi.  Оқушылардың  танымдық  белсенділігі  туралы 
А.Дистерверг  баланың  ақыл-ойын  және  қабілетін  дамыту  –  оқыту  барысындағы  қызығушылығы  мен 
белсенділігі  деп  көрсетті.  Танымдық  іс-әрекет,  өздігінен  білім  алу  біліктіліктері  мен  дағдыларын 
қалыптастыруға  және  оны  дәлелдеуге  ат  салысқан  ғалымдар  М.Н.Скаткин  ,  Б.Н.Есипов,  М.Г.Голант, 
Д.Б.Эльконин,  Е.Н.Кабанова  –Меллер,  Д.Н.Богоявленский,  В.В.Давыдов,  Б.И.Коротяев,  Н.Ф.Талызина, 
И.Я.Лернер, П.И.Пидкасистый. 
Ж.А.Қараев  өз  еңбегінде  оқушылардың  белсенділігінің  оңтайлы  деңгейіне  төмендегідей  шарттармен 
қол жеткізуге болатындығын дәлелдеп, көрсеткен: 
 
әрекет мотивінің қалыптасуын қамтамасыз ету: нақты әрекет барысында танымдық қажеттілігін 
қалыптастыру, тұрақты танымдық қызығушылығын тәрбиелеу; 
 
оқу үрдісінде өзін-өзі басқару негізінде білім жүйесінің қалыптасуын қамтамасыз ету: ақпаратты 
өңдеу,  жоспарлай  білу,  өзін-өзі  ұйымдастыру  және  өзіне-өзі  бақылау  жүргізу  арқылы  интеллектуалды 
біліктілікті қалыптастыру; 
 
әрбір  оқушыны  сабақта  белсенділікке  жұмылдыру:  ұжымдық  жұмыс  жағдайында  жеке 

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №4(40), 2013 г. 
62 
оқушымен жұмыс; оқушының оқу-танымдық әрекетіне бақылау жүргізіу. 
Әлемге  әйгiлi  психолог  А.Н.Леонтьев  iс-әрекет,  сана,  тұлға  туралы  жа  зған  еңбегiнде  былай  дейдi: 
"Для  обладания  достижениями  человеческой  культуры  –  каждое  новое  поколение  должно  осуществить 
деятельность,  аналогичную  (хотя  и  не  тождественную)  той,  которая  стоит  за  этими  достижениями". 
Демек, оқушының бiлiм алу саласындағы iс-әрекет танымдық қызығушылығының өркендеуiне тұлғаның 
көзқарасының  қалыптасып,  уақыт  деңгейiне  үйлесiмдi  табыстарға  жетуiне  жол  ашатындығы  ақиқат 
шындық. Ал мұның нәтижесi ертеңгi еңбеккер, қоғамды өркендететiн тұлға болуына ықпал етедi. Сонда 
танымдық  қызығушылық  тек  тiлдiк  фактор  ғана  емес,  тұлғаның  iс-әрекетi  мен  көзқарасындағы 
саналылықты жетiлдiретiн қозғаушы күш деп таныған абзал.  
 
Пайдаланылған әдебиеттер: 
1.  Караев  Ж.А.  Активизация  познавательной  деятельности  учащихся  в  условиях  применения 
компьютерной технологии обучения. Дисс д.п.н. – Алматы, 1994. – 314 с. 
2.  Сабыров  Т.С.  Оқушы  жастардың  танымдық  әрекетiн  артырудағы  оқытудың  әдiстерi  мен 
формаларының дидактикалық жүйесiн тиiмдi қолдануда мұғалiмдердiң даярлаудың теориялық негiздерi: 
автореф. пед. ғыл. докт., 13.00.01 – Алматы, 1996. – 78 б. 
3. Жарықбаев Қ.Б. Психология. – Алматы, 1982. – 179 б. 
4.  Кудайкулов  М.А.  Дидактические  проблемы  формирования  основ  профессионально-методических 
умений у будущего учителем. Дисс. д.п.н. – Алма-Ата, 1975. – 453 с. 
5. Казмағамбетов А.Г. Научно-педагогические основы формирования системы оценочных притязаний 
старшеклассников с учебном процессе. Дис. д.п.н. – Алматы, 1999. – 232 с. 
6.  Әбiлқасымова  А.Е.  Студенттердiң  танымдық  iзденiмпаздығын  қалыптастыру.  –  Алматы:  Бiлiм, 
1994. – 192 б. 
7.  Омарова  Р.С.  Жоғары  оқу  орындарында  студенттердiң  танымдық  iзденiмпаздығын  қалыптастыру. 
Дис. п.ғ.к. – Алматы, 2001. – 167 б. 
 
УДК 378 
К  ВОПРОСУ  О  ПОВЫШЕНИИ  КАЧЕСТВА  ОБРАЗОВАНИЯ  В  УСЛОВИЯХ  КРЕДИТНОЙ 
СИСТЕМЫ ОБУЧЕНИЯ 
 
Ушакова Г.И., - 
старший преподаватель Жетысуский государственный университет им. И. Жансугурова 
 
Түйін 
 Мақалада  білімгерлерге  жоғары  кәсіби  білім  беруде  оқыту  жүйесіндегі  мамандыққа  байланысты 
дамыту жолдары іздестіріледі. 
Бітіруші  түлектердің  бәсекеге  қабілетті  болуымен  қатар,  дүниежүзілік  білім  аясындағы  көкейкесті 
мәселелері ашылады. Оқу үрдісінің оқу-әдістемелік және ғылыми қамсыздандыру базаларын нығайту мен 
жетілдіру жақтары назарға алынған. 
Summary 
This 
article 
studies 
the 
ways 
to 
improve 
the 
quality 
of 
the 
higher 
professional 
education 
in 
the 
study 
system 
with 
credits. 
The 
issues 
of 
competiveness 
of 
the 
graduates 
and 
integration 
into 
the 
world 
education 
space 
of 
the 
national 
system 
of 
education 
quality 
assessment 
are 
examined. 
The 
article 
also 
discusses 
the 
ways 
to 
improve 
the 
study-methodical 
and 
scientific 
support 
of 
the 
educational 
process, 
to 
strengthen the material-technical base of the system of education. 
 
В условиях интеграции отечественной системы образования в мировое образовательное пространство 
Министерством  образования  и  науки  РК  определены  стратегия  и  пути  гармоничного  вхождения 
Казахстана  в  Болонский  процесс,  которые  четко  отражены  в  Концепции  развития  образования  в 
Республике Казахстан до 2015 года. Согласно данной Концепции, национальная образовательная система 
должна  быть  направлена  на  то,  чтобы  стать  прозрачной  и  признаваемой  во  всем  мире.  Важным  и 
значительным  шагом  интеграции  казахстанской  системы  высшего  образования  в  международное 
образовательное  пространство  является  переход  на  кредитную  систему  обучения.  Сегодня  мы 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №4(40), 2013 г. 
63 
переживаем процесс модернизации высшего образования путем апробации кредитной системы обучения 
как  основы  международной  системы  организации  академического  образования.  Данная  система 
обучения,  являясь  новой  для  казахстанского  образования,  проявила  себя  в  мировом  образовательном 
пространстве  как  наиболее  рациональная  и  удобная  и  для  студентов  и  для  преподавателей.  Позволяя 
студенту  выбирать  наиболее  оптимальные  для  себя  возможности  получения  знаний  и  наиболее 
интересные  и  профессионально  необходимые  спецкурсы,  она  в  то  же  время  автоматически  отсекает 
наиболее 
неинтересные, 
бесперспективные, 
невостребованные 
дисциплины. 
Таким 
образом, 
несомненным  плюсом  кредитной  системы  является  ее  способность  мгновенно  реагировать  на 
потребности  рынка  образовательных  услуг,  регулируя  учебный  процесс,  интенсифицируя  его,  избавляя 
от  балласта  и  стимулируя  развитие  образовательных  услуг  и  совершенствование  их  качества  с  целью 
соответствия их современным требованиям и мировым образовательным стандартам. 
Одной  из  наиболее  актуальных  проблем  в  области  образования  в  современных  условиях  является 
повышение  его  качества,  а  именно:  подготовка  высококвалифицированных  и  конкурентоспособных 
кадров  для  всех  отраслей  экономики;  интеграция  в  мировое  образовательное  пространство;  создание 
национальной  системы  оценки  качества  образования;  совершенствование  учебно–методического  и 
научного обеспечения образовательного процесса; укрепление материально – технической базы системы 
образования; обеспечение баланса государственного, общественного и личностного интересов в системе 
многоуровневого непрерывного образования. 
В настоящее время мировое сообщество находится на качественно новом уровне развития. Постоянно 
растущий поток информации делает сегодня бесполезным в качестве цели образования простое усвоение 
накопленных человеческих знаний. Приоритетом становится не механическая передача знаний, умений и 
навыков,  а  формирование  личности,  которая,  получив  фундаментальные  знания,  самостоятельно 
добывает,  анализирует  и  использует  информационно  –  интеллектуальные  ресурсы,  генерирует  идеи, 
развивается 
и 
успешно 
реализует 
свою 
профессиональную 
компетенцию 
в 
условиях 
быстроизменяющегося мира. Формирующееся в Казахстане открытое гражданское общество с рыночной 
экономикой  требует  пересмотра  системы  отечественного  образования  на  всех  его  уровнях  и  выработки 
нового подхода к оценке его качества. 
Казахстанские  вузы  всегда  уделяли  внимание  качеству  образования.  Обеспечение  качества, 
изначально  присущее  системе  высшего  профессионального  образования  в  республике,  в  свете 
современных  требований  приобретает 
особую  актуальность  и  значимость.  Экономические 
преобразования  отразились  и  на  сфере  высшего  образования,  которое  поставляет  на  рынок  труда 
высококвалифицированных  специалистов.  Образование  является  важным  показателем  качества  жизни, 
фактором  усиления  конкурентоспособности  страны,  обеспечивает  национальную  безопасность. 
Недостаток опыта работы в условиях новой рыночной экономики, отсутствие знаний в области оценки и 
управления  рыночными  процессами,  существенные  изменения  в  технологиях,  рынках  сбыта  и 
потребностях  населения  требуют  перестройки  корпоративной  стратегии  и  тактики.  В  сложившихся 
условиях  для  своевременного  и  адекватного  реагирования  на  происходящие  изменения  необходима 
помощь квалифицированных специалистов. При этом основная цель заключается в улучшении качества 
руководства  и  управляемости  предприятия,  повышении  эффективности  его  деятельности  и  увеличении 
индивидуальной производительности труда каждого сотрудника.  
  
 Важная  роль  в  повышении  качества  высшего  профессионального  образования,  обеспечении 
конкурентоспособности  выпускников  на  рынке  труда  во  многом  предопределяются  характером  и 
уровнем учебно–методической работы. Особую актуальность в последние годы приобрело использование 
в  учебном  процессе  новых  технологий  обучения,  направленных  на  активизацию  познавательной 
деятельности  студентов.  К  основным  путям  реализации  этой  задачи,  являющейся  важнейшим  звеном 
совершенствования методической деятельности, относятся: 
- применение мультимедийного комплекса при чтении лекций с разработкой их электронных версий, 
что  обеспечивает  аудиовизуальное  восприятие  излагаемого  материала, при  котором  в  памяти  студентов 
сохраняется до 50 % информации (против 20% при визуальном) ; 
-  повышение  степени  компьютеризации  учебного  процесса  на  основе  использования  авторских  и 
стандартных  обучающих  программ  по  специальным  дисциплинам,  при  выполнении  курсовых  и 
выпускных квалификационных работ; 
-  широкое  использование  учебного  телевидения,  в  частности,  демонстрационных  видеофильмов, 
предоставленных  как  промышленными  предприятиями  и  торговыми  организациями,  так  и  снятые 
студентами по тематике, особо нуждающейся в наглядности;  

Вестник КазНПУ им. Абая, серия «Педагогические науки», №4(40), 2013 г. 
64 
-  использование  моделей  и  деловых  игр,  построенных  на  правдоподобных  ситуациях,  типичных  для 
практической деятельности специалистов; 
- решение и составление кроссвордов по изучаемым дисциплинам; 
-  обеспечение  самостоятельной  работы  студентов  путем  подготовки  и  издания  учебников,  пособий, 
курсов лекций, методической литературы в необходимом объеме и количестве; 
-  разработка  объективных  критериев  аттестационных  срезов  текущего  и  итогового  контроля  знаний 
студентов, в том числе и совершенствование системы тестирования; 
-  организация  научно  –  исследовательской  работы  со  студентами  как  неотъемлемой  части  учебного 
процесса; сочетание при ее проведении традиционных, апробированных временем, и новаторских форм. 
Целенаправленная  методическая  работа  преподавателей  способна,  на  наш  взгляд,  воспрепятствовать 
проявлению  негативной  тенденции  снижения  интереса  студентов  старших  курсов  к  учебе  и  обеспечить 
укрепление  их  профессиональных  ожиданий;  сформировать  у  выпускников  устойчивые  взгляды 
аналитической  деятельности  и  компетентной  оценки  ситуации  в  условиях  динамично  развивающейся 
экономики;  обучить  современным  методам  получения  информации,  которая  в  постиндустриальном 
обществе, где доминирует интеллектуальный труд, приобретает особое значение. 
 Одним  из  путей  повышения  качества  образования  и  личностного  саморазвития  является  процесс 
освоения  преподавателем  инновационных  форм  и  методов  обучения,  к  числу  которых  следует  отнести 
интерактивные  методы  обучения,  современные  образовательные  технологии,  информатизацию 
образования. 
 Система  управления  качеством  образования  должна  основываться  на  четырех  подсистемах:  это  – 
организация и технология управления вузом, менеджмент учебно-воспитательного процесса, техническое 
и программное обеспечение и мониторинг обучения. 
 Повышение  эффективности  стратегического  планирования  в  университете  должно  сочетаться  и 
продолжаться в эффективном управлении и реализации комплексной программы развития университета.  
 Учебный  процесс  в  университете  реализуется  через  систему  взаимосвязанных  элементов  – 
дидактических,  методических,  организационных,  управленческих  с  установкой  на  конечную  цель  – 
выработку  у  студентов  профессиональных  и  социальных  компетенций  в  соответствии  с 
государственными  общеобязательными  стандартами образования.  Учебный  процесс  должен  переходить 
от  информативного  построения  к  технологии  самообучения  и  саморазвития  под  руководством 
наставников-педагогов  (2).  При  проектировании  системы  управления  качеством  образования  следует 
учитывать: 
-  развитие  инновационных  аспектов  образовательного  процесса  с  применением  профессионально-
ориентированных, проблемно-деятельных технологий обучения; 
-  подготовку  специалистов,  обладающих  интегративными  качествами  -  профессиональными  и 
организационными, а также с высокой информационной культурой и полиязыковой подготовкой; 
- развитие фундаментальных исследований и инновационную деятельность; 
-формирование  корпоративной  культуры  университета,  постоянную  подготовку  и  переподготовку 
персонала; 
-осуществление подготовки элитных специалистов на интегративной основе.  
Необходимо  развитие  маркетинговых  исследований  по  основным  направлениям  деятельности 
университета, активизировать процессы анализа самоанализа, самоаттестации. Отсюда следует, что ППС, 
сотрудники  ВУЗа  должны  непрерывно  работать  над  своим  профессионализмом  и  совершенствовать 
информационно-методическое обеспечение учебного процесса. Само обучение должно быть проблемно-
ориентированным  с  учетом  междисциплинарных  профилирующих  связей.  Для  оптимизации 
познавательного  процесса  студентов  следует  всемерно  применять  активные  и  интерактивные  методы 
обучения,  практико-ориентированные  курсы.  Обучение  должно  осуществляться  в  контексте  будущей 
специальности  на  основе  практического  опыта.  Такая  организация  позволит  дифференцировать 
различные  студенческие  группы  с  учетом  их  индивидуальных  способностей -  будущих  исследователей, 
разработчиков, исполнителей, менеджеров. Подготовка элитных специалистов должна учитывать помимо 
вышеперечисленного,  усиление  фундаментального  компонента  и  основываться  на  хорошей  базовой 
подготовке студентов. 
 Большое  значение  придается  развитию  инфраструктуры  университета,  а  именно,  вовлечение  в 
деятельность 
университета 
выпускников, 
создание 
совместных 
подразделений, 
филиалов, 
инновационных  центров.  Открытие  филиалов  университета  по  совместной  деятельности  на 
предприятиях,  в  департаментах,  расширение  взаимодействия  с  довузовскими  образовательными 

Абай атындағы ҚазҰПУ-нің Хабаршысы, «Педагогика ғылымдары» сериясы, №4(40), 2013 г. 
65 
учреждениями,  создание  образовательных  комплексов.  Создание  инновационной  среды  в  университете 
позволит  студентам  и  сотрудникам  освоить  новаторский  опыт,  развиваться  и  двигаться  вперед. 
Ориентация  при  университете  многопрофильных  малых  предприятий  позволит  решить  проблемы 
коммерциализации знаний и интеллектуальной собственности. Все эти  усилия в совместной подготовке 
специалистов позволят существенно поднять уровень обучения, а следовательно, и его качество.  
В  условиях  рыночной  экономики  значительно  возросла  потребность  в  творчески  активных  и 
профессионально мобильных специалистах, задача подготовки которых не может быть решена без одной 
из  самых  доступных,  массовых  форм  расширения  и  углубления  знаний  –  самообразования.  Решающая 
роль  в  самообразовательном  процессе  принадлежит  самостоятельной  работе  студентов,  которая 
охватывает все аспекты учебного процесса, выступает как средство интенсификации аудиторных занятий, 
и, как основной вид внеаудиторной деятельности. 
Современные  информационные  технологии  сделали  практически  общедоступным  колоссальный  в 
самых  разных  направлениях  человеческой  деятельности,  предоставили  потенциальную  объем 
информации возможность обеспечить индивидуальную траекторию развития каждой личности. 
Приобретение  навыков  самостоятельной  работы  способствует  развитию  высокой  культуры 
умственного труда обучаемых; навыков и умений, необходимых для выполнения ими профессиональных 
функций;  воспитывает  самостоятельность  как  черту  характера;  формирует  умение  принимать 
ответственные решения в условиях неопределенности, в критических и стрессовых ситуациях. 
Самостоятельная  работа  развивает  у  студентов  такие  качества,  как:  организованность, 
дисциплинированность,  инициативность,  волю,  упорство  в  достижении  поставленной  цели;  а  также 
служит  средством  превращения  полученных  знаний  в  убеждения,  является  основным  путем 
формирования  высокого  творческого  потенциала  выпускника  вуза,  развития  его  способности  к 
инновационной деятельности, резко повышает адаптационные способности 
Опыт работы свидетельствует о том, что организация и виды самостоятельной работы принципиально 
едины  для  студентов  всех  форм  обучения  (очной,  заочной,  сокращенной)  и  включают  три  различных 
уровня: репродуктивный (тренировочный), реконструктивный (новый подход) и творческий (поисковый). 
Специфика обучения влияет лишь на объем самостоятельной работы и выбор наиболее целесообразных 
форм  ее  проведения  и  контроля,  которые,  в  конечном  итоге,  определяют  степень  ее  результативности. 
Несомненно,  для  того,  чтобы  образование  стало  действительно  инновационным,  помимо  внедрения 
передовых  методов  и  форм  обучения,  обновления  содержания  на  базе  мировых  информационных 
ресурсов  следует  улучшить  процесс  оказания  образовательных  услуг,  образовательной  и  научной 
продукции и стремиться к определенному эталону качества.  
 Широкое  использование  методов  обучения,  ориентированных  на  активную  самостоятельную 
познавательную  деятельность  студентов  и  применение  форм  ее  организации,  обеспечивающих  учет 
индивидуальных  особенностей,  интересов  и  способностей  обучающихся,  позволяет  интенсифицировать 
учебный  процесс,  повысить  качество  подготовки  и  конкурентоспособность  на  рынке  труда  ее 
выпускников.  Интеграция  казахстанской  системы  образования  и  мировой  образовательной  системы 
призвана  обеспечить  необходимый  уровень  подготовки  специалистов,  владеющих  новыми  знаниями, 
умениями  и  навыками  в  своей  специализации,  способных  к  эффективной  профессиональной 
деятельности,  быстрой  адаптации  к  меняющейся  экономической  и  социальной  ситуации,  реально 
использовать свои знания при решении профессиональных задач.  

жүктеу/скачать 4,46 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: