Халықаралық деңгейдегі теңсіздік көрсеткіштері Кіріспе
жүктеу/скачать 66,75 Kb.
|
1 2
Байланысты:Алеум тенс
- Бұл бет үшін навигация:
- 4. Жыныстық және этникалық теңсіздік
- 5.ЖІӨ және Адамның дамуы индексі (АДИ)
- Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті Факультеті «География және табиғатты пайдалану» Кафедрасы: «Географиясы,жерге орналастыру және кадастр»
- Алматы, 2024 ж
| 3. Денсаулық сақтау
Денсаулық сақтау жүйесіндегі теңсіздік те өткір мәселе болып табылады. Дамыған елдерде медициналық қызметтердің жоғары сапасы мен қолжетімділігі, ал дамушы елдерде денсаулық сақтау жүйесінің нашарлығы байқалады. ДДҰ-ның зерттеулері бойынша, әлемде әр бесінші адам медициналық қызметтерге қол жеткізе алмайды. Бұл халықтың жалпы өмір сүру ұзақтығына және денсаулық көрсеткіштеріне теріс әсер етеді. Денсаулық сақтау жүйесіндегі теңсіздіктің себептері түрлі факторларға байланысты, оның ішінде экономикалық жағдай, әлеуметтік инфрақұрылым, білім деңгейі және мәдени ерекшеліктер бар. Дамушы елдерде медициналық жабдықтардың тапшылығы, дәрігерлердің санының жеткіліксіздігі, сондай-ақ, денсаулық сақтау қызметтерінің жоғары бағасы тұрғындардың денсаулығына теріс әсер етеді. 4. Жыныстық және этникалық теңсіздік Жыныстық теңсіздік әлемнің көптеген елдерінде өзекті мәселе болып қалуда. Әйелдер көбінесе білім, жұмыс, саяси қатысу және денсаулық сақтау салаларында ер адамдарға қарағанда төмен құқықтар мен мүмкіндіктерге ие. Этникалық топтар арасындағы теңсіздік те әлеуметтік жанжалдар мен қақтығыстардың себепкері болып отыр. БҰҰ-ның есептері бойынша, әйелдердің саясаттағы және экономикадағы қатысуы, сондай-ақ, білім алудағы мүмкіндіктері жыныстық теңсіздіктің төмендеуіне тікелей әсер етеді. Этникалық теңсіздік те ұлтаралық қатынастарды шиеленістіріп, әлеуметтік тұрақтылықты бұзады. 5.ЖІӨ және Адамның дамуы индексі (АДИ) Жалпы ішкі өнім (ЖІӨ) – елдің экономикалық дамуын көрсететін басты көрсеткіш. ЖІӨ-нің жан басына шаққандағы мөлшері, әр азаматтың орташа экономикалық жағдайын көрсетеді. Әдетте, дамыған елдерде бұл көрсеткіш жоғары, ал дамушы елдерде төмен болады. АДИ – өмір сүру ұзақтығы, білім деңгейі, және табыс бойынша өлшенген көрсеткіш. Бұл индекс елдің дамуын кешенді түрде бағалауға мүмкіндік береді. АДИ жоғары елдер, әдетте, әлеуметтік теңдікті де жақсы деңгейде ұстап тұрады. Халықаралық деңгейдегі теңсіздік көрсеткіштері туралы бірнеше белгілі ғалым мен зерттеушілердің пікірлері мен жұмыстары бар: Амартья Сен: Нобель сыйлығының иегері, оның адам дамуы мен әлеуметтік әділеттілік концепциялары халықаралық деңгейдегі теңсіздік мәселесін терең түсінуге мүмкіндік береді. Ол “Development as Freedom” кітабында теңсіздіктің әлеуметтік және экономикалық өлшемдерін зерттейді. К. Р. Б. Рейшель: Теңсіздікті өлшеу үшін статистикалық әдістер мен көрсеткіштерді дамытуда маңызды үлес қосты, оның жұмыстары Гини индексі мен Адам даму индексін бағалауда кеңінен қолданылады. Джон Ролз: Оның “A Theory of Justice” еңбегінде әлеуметтік әділеттілік және теңсіздікті талдай отырып, теңсіздікті төмендету жолдарын ұсынады. Бұл ғалымдар мен зерттеушілер халықаралық деңгейдегі теңсіздік көрсеткіштерін, оларды бағалау әдістерін және әлеуметтік-экономикалық әсерлерін терең зерттеп, әртүрлі аспектілерін ашып көрсеткен. Қорытынды Халықаралық деңгейдегі теңсіздік – күрделі және көпаспектілі мәселе. Оны шешу үшін мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың ынтымақтастығы, экономикалық даму, білім беру мен денсаулық сақтау жүйелерін жетілдіру, сондай-ақ, әлеуметтік әділеттілікті қамтамасыз ету қажет. Тек бірлескен күш-жігер арқылы ғана біз теңсіздікті төмендетіп, барлық адамдарға тең мүмкіндік бере алатын қоғам құра аламыз. Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі Әл - Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті Факультеті «География және табиғатты пайдалану» Кафедрасы: «Географиясы,жерге орналастыру және кадастр» СӨЖ Тақырыбы: "Халықаралық деңгейдегі теңсіздік көрсеткіштіктері “ Орындаған:Мисерова Балым Тексерген: Авсыдыкова К.А. Алматы, 2024 ж жүктеу/скачать 66,75 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|
1 2