Халықаралық Ғылыми-тәжірибелік конференцияның ЕҢбектері



Pdf көрінісі
бет38/53
Дата24.03.2017
өлшемі5,62 Mb.
#10256
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   53

 
Әдебиеттер  
1.
 
ҚР Білім туралы Заңы. 
http://www.edu.gov.kz
 
2.
 
ҚР  МЖМБС  5.03.005-2009  Қазақстан  Республикасының  білім  беру  жҥйесі.  Кәсіптік  практика.  Негізгі 
ережелер. 
http://www.edu.gov.kz
 
3.
 
Қазақстан  Республикасының  2015  жылға  дейінгі  білім  беруді  дамыту  тҧжырымдамасы. 
http://www.edu.gov.kz
 
4.
 
Абдыкеримова Э.А. Жоғары  оқу  орнындағы  педагогикалық  практика:  Әдістемелік  қҧрал.  –  Ақтау, 2009. 
– 102 бет. 
 
 
ОҢТҤСТІК ҚАЗАҚСТАН ОБЛЫСЫ ЭНЕРГОЖҤЙЕСІНІҢ ҚОСАЛҚЫ СТАНЦИЯЛАРЫН 
ҚАШЫҚТЫҚТАН БАСҚАРУ ЖӘНЕ МОНИТОРИНГ ЖҤЙЕСІ ЖӘНЕ ОНЫҢ 
ЖҦМЫСЫНЫҢ МОДЕЛІ 
 
Джумагулова К.С. 
 
Түйін 
Бұл  жұмыста  электр  энергиясын  Қосалқы  станция  АБЖ  құрамында  келесі  функциялар  КАР 
трансформаторларының  ресурсын  анықтау,  жоғары  кернеу  оқшауламасының  жағдайын  бақылау,  апаттық 
жағдайларды  талдау,  электр  энегриясын  тұтынуды  бақылау  және  басқару,  оперативті  қайта  қосулар 
бланкілерін  автоматты  жасау,  оперативті  ток  желісінің  жағдайын  қосалқы  станцияларды  қашықтықтан 
басқару  және  мониторинг  жүргізуде  қолданылатын  берілгендерді  сақтау  және  ӛңдеудің  иерархиялық 
жүйелерінің  құрылымы  ағаш  тәріздес  болады,  оның  түйіндерінде  берілгендерді    ӛңдейтін  арнайы    құрылғылар 
орналастырылады (БӚҚ). БӚҚ берілгендерді тасымалдау каналдарымен (БТК) ӛз арабайлансықан.  
 
Summary 
In the given work the power comparison of two schemes of adiabatic crystallization shows, that the scheme with 
thermal pump has the advantage on all seen range of change of process parameters. 
 
Энергетикалық  кешен  кәсіпорындарының  ақпараттық  жҥйе  сияқты  ақпараттық  ӛзара  ірекет  ету 
жҥйесінің тораптық архитектурасы архитектура (AR) параметрлерінің ерекшеліктерімен анықталады, ол ӛз 
қҧрамына  параметрлердің ҥш тобын алады: 

208 
 
AR={TS , TR , TD} , (1) 
мҧндағы  TS  –  топологиялық  қҧрылым  параметрлерінің  тобы;  TR  –  транзикциялар  қҧрылымы 
параметрлерінің тобы; TD - транзикциялар динамикасы параметрлерінің тобы. 
Ӛз кезегінде ақпараттық жҥйенің топологиялық қҧрылымы келесі кортежбен сипатталады: 
TS=
〈V , E , S 〉 , 
мҧндағы V ={V v } – ақпараттық жҥйенің кӛптеген тҥйіндері;  
E={E ve } – ақпараттық жҥйенің әр тҥйінінің қҧрамына кіретін кӛптеген элементтер;  
S – ақпараттық жҥйенің функционалдық байланыстарының қҧрылымы. 
Әр  тҥйін  ӛңдеу  кезінде  транзикция  кідірісін  қамтамасыз  ететін  қҧрылғыны  моделдейді  және  Μ  /Μ 
/1/∞ типті жаппай қызмет кӛрсетудің бір каналды жҥйесі ретінде қарастырылады. 
 
Қызмет  кӛрсету  тҥйіндерінің  Eve  элементтері  процессті  жасау  немесе  бағдарламаны  іске  қосу  ҥшін 
ӛңдеу  бірліктерін  бейнелейді,  олар  олар  V  v  тҥйінінің  ресурстарын  қарастырылып  отырған  типтің 
транзикциясын ӛңдеу ҥшін уақытша топтастырады.  Ақпараттық жҥйенің функционалдық байланысының S 
қҧрылымы қай тҥйін қай тҥйінмен байланысқанын кескіндейді. 
Транзикциялар қҧрылымының параметрлер тобы келесідегідей типті кортежбен сипатталады  
TR=
〈 P , A〉 , 
мҧндағы Р – i-лік тҥйіннен j-лік тҥйінге дейінгі транзикциялар ӛтуінің кӛптеген ықтималдылықтары; 
 А – берілген q контур транзикциялары тҥйінінде ӛңдеу приоритеттерін беретін функциялар. 
Транзикциялардың i-лік тҥйіннен j-лік тҥйінге pij (ei )
∈P ӛту ықтималдылықтары жалпы жағдайда V i  
ақпараттық жҥйе тҥйінінің қҧрамына кіретін {Eie } кӛптеген элементтердің функциялары болып табылады, 
ei=(Ei1,Ei2 ,. . .). 
pij (V i )
∈P ықтималдылықтары қызмет кӛрсетуші элементтің шығысынан келесі элементтің кірісіне 
транзикциялардың мҥмкін болған ӛту бағыттарын анықтайды және бағытталған доғалармен бейнеленеді. 
TD  транзикциялары  динамикасы  параметрлерінің  тобы  да  DT  =
〈  L  ,  B  ,  T  〉  тҥрдегі  кейбір 
сипаттамалардың  кортежі болып табылады, 
мҧндағы L={λv } – әр тҥйін кірісіне келетін транзикциялардың кӛптеген интенсивтіліктері; 
B={ηv } – әр тҥйін ҥшін қызмет кӛрсетуде істен шығудың кӛптеген интенсивтіліктері; 
T={tv } – әр тҥйінмен қызмет кӛрсету транзикцияларының орташа уақытының кӛптеген мәндері. 
Қызмет  кӛрсету  уақыттары  ti  (ei)  жалпы  жағдайда  i-ші  тҥйіннің  қҧрамына  кіретін  кӛптеген 
элементтердің функциялары болып табылады. Ақпараттық жҥйенің сапасының енгізілген кӛрсеткіштерінен 
басқа  оның  бағасына  деген  шектеулер  бар.  Жҥйенің  бағасы  оның  TS=
〈V  ,  E  ,  S  〉  топологиялық 
қҧрылымымен  анықталады  және  тҥйіндердің,  элементтердің  және  коммутациялық  байланыстардың 
бағаларының қосындысынан тҧрады. 
Жҥйенің қҧрамына бірнеше типтің тҥйіндері кіреді деп, яғни М типті тҥйіндер бар деп болжайық. Сол 
сияқты тҥйіндер қҧрамына кіретін  тҥрлі типті элементтер саны N типті деп болжайық. 
δ  nj  –  n  типті  элемент  j-  ші  тҥйін  қҧрамын  кіретіндігін  білдіреді,  ал  Δ  jm  –  j  -ші  тҥйін  m  типті 
екендігінің белгісі.     
Жобаланатын ақпараттық жҥйе ҥшін берілген болып есептеледі: 
- m тҥйінінің  типтері, мҧндағы m=1, …, M; 
- n тҥйінінің  типтері, мҧндағы n=1, …, N; 
- жҥйенің жиынтық бағасына деген шектеулер Qlim . 
Топологиялық  қҧрылым,  транзикция  трафигі  қҧрылымы  және  ARl={TSl  ,  TRl  ,  DTl  }  жҥйенің 
динамикалық  параметрлерінің  сҥреттелуінен  тҧратын    {ARl}  архитектурасының  кӛптеген  нҧсқалары 
қарастырылады. 
1. TS=
〈V , E , S 〉 тобы параметрлерін қолдана отырып жҥйенің қарастырылып отырған нҧсқасының 
топологиялық қҧрылымының суреттелуі. 
2. TR=
〈 P , A〉 тобы параметрлерін қолдана отырып трафик қҧрылымын суреттеу. 
3.  DT  =
〈 L , B , T 〉 тобы параметрлерін қолдана отырып әр элементтің динамикалық параметрлерін 
суреттеу. 
Архитектураның әр нҧсқасына W l ( ARl )=(wl1 (ARl ) ,. .. ,wls ) ARl )) жобаланатын жҥйенің берілген 
нҧсқасының сапасы кӛрсеткішінің векторы сәйкес келеді.  

Осылайша,  жҥйе  архитектурасын  жобалау  мәселесі  жҥйенің  берілген  жиынтық  бағасының 
шектеулерінде  жҥйенің  жҧмыс  істеу  сапасы  кӛрсеткіштерінің  векторын  максималды  ететін  архитектура 
нҧсқасын таңдауда болып табылады.  Q (ARl )≤Qlim  болған жағдайда  
мax W l ( ARl ) 
ARl. 
Реалды  тораптарда  стационарлы  режимде  хабар  бір  тҥйіннің  шығысынан  әр  тҥрлі  тҥйіндердің 
кірістеріне келіп тҥсу мҥмкін. Моделдеу барысында ki тҥйінінен k j тҥйініне мҧндай ӛтулер хабардың pij ӛту 
ықтималдығымен бағаланады.    

209 
 
pij  ӛту  ықтималдылықтары  кез  келген  тҥйін  кірісіне  келіп  тҥсетін  хабарлар  ағынының  λk 
интенсивтілігін есептеуге мҥмкіндік береді: 
¯λk=λk+∑μi pik . 
Стационарлы режимде транзикцияларды кіріс ағыны интенсивтілігі шығыс ағынның интесивтілігіне 
тең, яғни келесі тҥрдегі теңдеу орын алады  
λk+∑μi pik=ηk+μk∑pkj . 
Моделдің  теңгерімдік  теңдеулері  негізінде  архитектураның  әр  нҧсқасының  ӛнімділігінің 
кӛрсеткіштері  анықталады:  хабарға  қызмет  кӛрсетудің  орташа  уақыты,  хабарға  қызмет  кӛрсету 
ықтималдылығы, қызмет кӛрсетуді қабыл қылмау және т.б.  
Жҥйе  архитектурасының  берілген  нҧсқалары  ҥшін  сапа  кӛрсеткіштерінің  жиынтығын  есептеуден 
кейін  нәтижесінде  кӛптеген  Парето-оптималды  жобалық  альтернативалар  қҧралатын  кӛп  критерийлі 
оптимизация мәселесі шешіледі.  
Энергетикалық кешен кәсіпорындарының ақпараттық ӛзара әрекет ету жҥйесінің жҧмыс істеу ҥрдісін 
жҥйелі тҥрде талдау ақпаратты ӛңдеу, тасымалдау және сақтау жҥйесінің жҧмысында істен шығудың пайда 
болуын айқындайтын факторларды анықтауға мҥмкіндік береді: 
- техникалық қҧралдардың істен шығуы және қайта қалпына келуі; 
- ӛңдеуге мҥмкін болатын жҥйелік сҧраныстардың максималды санының асып кетуі; 
- табиғи бӛгеуілдер; 
- жасанды бӛгеуілдер; 
- қиратушы жасанды ықпалдар; 
-  бағдарламалық қамтамасыз етудің қателері; 
- адамның ірекетімен болған істен шығулар; 
- табиғи қҧбылыстармен болған істен шығулар. 
Математикалық  моделдеу  негізінде  аймақтың  энергетикалық  жҥйесіне  кіретін  қосалқы  станцияның 
технологиялық басқарудың бағдарламалық-аппаратты кешенінің сенімділігі кӛрсеткіштерінің бағасын алуға 
болады.    Бҧл  резервілеудің  әр  алуан  тҥрлерін:  қҧрылымдық  (элементті),  функционалды,  уақыттық,  
ақпараттық  ӛз  ішіне  ала  отырып,  оның  архитектурасынан  және  оның  қҧрамында  жҥзеге  асырылатын 
сенімдікті қамтамасыз ету әдістері мен қҧралдарынан байланысты болады.    
Қосалқы  станцияларды  қашықтықтан  басқару  және  мониторинг  жҥргізуде  қолданылатын 
берілгендерді  сақтау  және  ӛңдеудің  иерархиялық  жҥйелерінің  қҧрылымы  ағаш  тәріздес  болады,  оның 
тҥйіндерінде  берілгендерді    ӛңдейтін  арнайы    қҧрылғылар  орналастырылады  (БӚҚ).  БӚҚ  берілгендерді 
тасымалдау каналдарымен (БТК) ӛз арабайлансықан. 
Каналда  берілгендерді  тасымалдау  негізінен  бір  бағытта  болады  –  иерархияның  тӛменгі  деңгейінің 
бағынышты  қҧрылғыларынан  жоғары  деңгейлердің  бас  қҧрылғыларына  қарай.  Ақпаратты  тасымалдау 
тӛменде  тҧратын  БӚҚ-пен  жасалатын  форматы  белгіленген  берілгендер  блогымен  жҥзеге  асырылады. 
Блоктар ӛлшемдері әр тҥрлі және қандай қҧрылғылармен жасалатындығына тәуелді болады. 
Жҥйеде қҧрылғыларды идентификациялау ҥшін біліктілік номерлері қолданылады. 
Берілгендерді  иерархиялық  ӛңдеудің  еркін  жҥйесі  оның  қҧрылғыларының  кӛптеген  біліктілік 
номерлерімен  және  екі  параметрлердің  кӛпшілігімен  берілу    мҥмкін,  оның  біреуі  берілгендерді  ӛңдеу 
қҧрылғыларына жатады, ал екіншісі берілгендерді тасымалдау каналдарына жатады.  
1..ik    номерлі  берілгендерді  ӛңдеу  қҧрылғысы  tо(1..ik)  параметрімен  сипатталады,  ал  номері  дәл 
сондай  қҧрылғымен  берілгендер  блогын  «жоғарыға»  беруді  қамтамасыз  ететін  1..ik  номерлі  берілгендерді 
тасымалдау каналы tп(1..ik) параметрімен сипатталады.  
 
Берілгендерді  ӛңдеудің  иерархиялық  жҥйесінің  уақыттық  сипаттамаларын  талдау  мәселесін 
қарастырайық. 
S – жоғарыда айтылғандай берілген еркін жҥйе болсын дейік. Қажет: 
– жҥйенің жҧмыс істеу периодын T  анықтау  ; 
– жҥйеге кіретін қҧрылғылардың жҥктелу коэффициенттерін h анықтау. 
Қойылған  мәселені  шешу  ҥшін  берілгендерді  сақтау  және  ӛңдеу  жҥйесінің  графтық  бейнеленуі 
қолданылады.  Мҧндай  жағдайда  еркін  жҥйе  S  GS(U,V)  ағаш  болып  бейнеленеді,  мҧндағы  U  және  V  – 
ағаштық  кӛптеген  номерленген  шыңдары  және  қабырғалары.  Ағаштың  шыңдары  және  қабырғалары 
GS(U,V)  tо  және  tп  –  сәйкесінше  берілгендерді  ӛңдеу  және  тасымалдау  уақыттары  бҥтін  оң  сандарымен 
ӛлшенген. 
Мәселені шешу әдісі графтың шыңдары мен қабырғаларына белгі қоюда болып табылады.  
Ол  ҥшін  ағаштың  әр  шыңының  салмағы  t  есептеледі,  ол  ӛз  кезегінде  сыртқы  жағдайлармен  болған 
тҧрып қалуларды есепке алмағандағы қҧрылғының жҧмыс циклын орындау уақытына тең болады. t мәндері 
келесі формулалармен есептеледі: 
- тҥбірлік шың ҥшін  
1
1
1.
1
1
n
n
i
i
t
t
t
 

210 
 
- тҥйіндік шың ҥшін 
1..
1..
1.. .
1..
1..
1
Ik
n
n
n
Ik
Ik i
Ik
Ik
i
t
t
t
t
 
- графтың жапырақты шыңдары ҥшін 
1..
1..
1..
n
Ik
Ik
Ik
t
t
t
 
 
Содан кейін ағаштың әр бір шыңы ҥшін t салмақ есептеледі, ол қҧрылғы ағашының автономды жҧмыс 
істеу периодына тең, онда берілген шыңға сәйкес келетін қҧрылғы тҥбірлік болып келеді. 
t мәндері келесі формулалармен есептеледі: 
- тҥбірлік жіне тҥйіндік шыңдар ҥшін  
1..
1..
1..
.1
1..
.
max{
, max(
,...,
)}
Ik
Ik
Ik
Ik Nik
t
t
t
t
 
- жапырақты шыңдары ҥшін 
1..
1..
Ik
Ik
t
t
 
Ӛспелі  белгілеулердің  нәтижелері  бойынша  жҥйенің  жҧмыс  істеген  периоды  және  оның 
қҧрылғыларының жҥктелу коэффициенттері анықталу мҥмкін: 
T=t1 
Жҧмыс  істеудің  қалыптасқан  режимінде  жҥйенің  қҧрамына  енетін  қҧрылғылардың  жҧмысының 
кестесі (уақыттық  диаграмма) қажет  болған  жағдайда тағы бір этапты орындау  қажет  болады  -    В случае, 
когда  необходимо  иметь  расписание  (временную  диаграмму)  работы  входящих  в  систему  устройств  в 
установившемся  режиме  функционирования,  следует  выполнить  еще  один  этап  –  шыңдар  мен 
қабырғалардың 
 
белгіленуі. Бҧл жағдайда ағаштың ір бір шыңы ҥшін жҥйенің жҧмыс істеуінің қалыптасқан 
режимінде қҧрылғының берілгендерді ӛңдеуді бастаудың салыстырмалы  уақытына  тең болған  t    салмақты 
есептеу  керек.  Ағаштың  әр  бір  қабырғасы  ҥшін  t  нп  салмақ  анықталады,  ол  жҥйенің  жҧмыс  істеуінің 
қалыптасқан  режимінде  канал  бойынша  берілгендерді  тасымалдауды  бастаудың    салыстырмалы  уақытына 
тең. 
Берілгендерді ӛңдеу  жҥйесінің жҧмыс істеу сапасының кӛрсеткіштерін Δn анықтау ҥшін оны аралас 
типті  кӛп  каналды  жаппай  қызмет  кӛрсету  жҥйесі  ретінде  қарастырамыз.  Жҥйенің  тҥрлі  қалыптары 
ықтималдылықтарын қарастырамыз: 
P0(t)  – жҥйедегі барлық доступ каналдары бос; 
Pi (t) – жҥйеде i каналдар бос емес, i = 1, …, M; 
PM +S(t) – жҥйеде барлық M каналдар бос  емес және S тапсырыстар қызмет кӛрсетуге кезекте тҧр; 
p−1 (t)  – жҥйеде істен шығу орын алды және ол қайта қалпына келтірілу кҥйінде. 
λ  -  тапсырыстардың кіріс  ағынының интенсивтілігі,  μ  -  істен шығу ағындарының интенсивтілігі,  ν - 
талаптардға  қызмет  кӛрсету  интенсивтілігі,  η-  істен  шығудан  кейін  жҥйенің  қалпына  келтірілу 
интенсивтілігіболса, онда: 
1
1
1
,
{
},
,
,
{ }
n
n
R
R
S
S
R
S
 
Берілгендерді ӛңдеу жҥйесінің жағдайлары динамикасының теңдеулер жҥйесі келесідегідей болады: 
 
1
1
0
( )
( )
( )
i
i
dp
t
p t
p
t
dt
 
0
0
1
1
( )
(
)
( )
( )
( )
dp t
p t
p
t
p t
dt
 
1
1
( )
( ) (
min(
, ) )
( ) min(
,
1)
( )
i
i
i
i
dp t
p
t
M i
p t
M i
p
t
dt
 
Қарастырылып отырған жҥйенің әрекет ету сапасының кӛрсеткіштері оның  кҥйінің динамикасының 
берілген теңдеулер жҥйесін интегралдау арқылы табылады. 
 
Әдебиеттер 
1.
 
Драган  Я.  П.  Периодические  и  периодически  нестационарные  случайные  процессы  //  Отбор  и  передача 
информации. Киев: Наук. думка, 2005. Вып. 72. С. 3—17. 
2.
 
Цыплаков А. А. Введение в прогнозирование в классических моделях временных рядов // Квантиль. 2006. 
№ 1. С. 3—19. 
3.
 
Бокс Д. Ж., Дженкинс Г. Анализ временных рядов, прогноз и управление. М.: Мир. 1974. 
4.
 
Терехов О.В. Проектирование подсистемы хранения данных программно-аппаратного комплекса высокой 
надежности. Труды ИСА РАН. Том 31(2), 2007. Динамика неоднородных систем. М.: Издательство ЛКИ, 
2007, стр. 237-247. 

211 
 
5.
 
Rahmanov  N.R.,  Meshkini  B.  Economic  Load  Dispatch  of  Azerbaijan  Power  System  Using  Genetic  Algorithm 
approach CIGRE, Proceedings of 18th International Power System Conference Proceeding, Tehran, 2003. 
 
 
ОДИН ИЗ ПУТЕЙ ЭФФЕКТИВНОГО РАЗРЕШЕНИЯ ПРОБЛЕМЫ УТИЛИЗАЦИИ 
ОТХОДОВ – УНИФИКАЦИЯ НОРМАТИВНЫХ ПРАВОВЫХ АКТОВ C ПРИНЦИПАМИ 
КОНСТИТУЦИИ 
 
Еркебаланов Абай Мамытханулы 
Ю
жно-Казахстанский государственный университета им.М.Ауэзова, Шымкент, Казахстан 
 
Резюме 
В  статье  рассматривается  вопрос  кардинального  улучшения  экологической  ситуации  в  стране  путем 
упорядочения    в  нормативных  правовых  актах  вопросов  размещения  и  утилизации  твердых  бытовых  и  
промышленных отходов 
Summary 
In article the question of cardinal improvement of an ecological situation in the country by streamlining in 
regulations of questions of placement and utilization of solid household and industrial wastes is considered 
 
Одна  из  острых  и  неразрешенных  экологических  проблем  в  стране  –  это  проблема  с  утилизацией 
твердых  бытовых  и  промышленных  отходов.  В  утвержденной  Президентом  Республики  Казахстан  03 
декабря  2003  года  Концепции  экологической  безопасности  на  2004-2015  годы  проблемы  отходов 
производства  и  исторических  загрязнений  определена  одной  из  главных  на  национальном  и  локальном 
уровнях и поставлена задача по их разрешению. 
9  января  2007  года  №212-III  ЗРК,  после  нескольких  лет  бурного  обсуждения  был  принят 
Экологический кодекс Республики Казахстан, где предусмотрены более жесткие экологические требования 
к отходам. 
Тем  не  менее,  все  это  не  решило  проблему.Так,  уточненных  данных  не  имеется,  есть  прогнозные 
сведения, согласно которым накоплено  в  республике  более  22  млрд.  тонн  отходов,  до  1  млрд.  тонн 
промышленных твердых отходов (далее ПО), в том числе, 150 млн. тонн – токсичных.  
Примкулов К. (в бытность зав. секретариатом Комитета по вопросам экологии и природопользования 
Мажилиса  Парламента  РК)  считает,  что    количество  отходов  еще  больше  –  ежегодно  в  городах  помимо 
промышленных, скапливается более 5 млрд. тонн коммунально  – бытовых отходов (далее ТБО), дополняя 
50  миллиардов,  которые  скопились  ранее.  Накоплено  237  197  тыс.  тонн  промышленных  отходов  с 
радиоактивностью  15  486  900  кюри,  которые  по  источникам  образования  относятся  к  отходам 
уранодобывающих  предприятий  и  сопутствующих  им  геологоразведочных  работ,  ядерных  взрывов, 
предприятий, использующих радиоизотопную продукцию.  
В  Казахстане  применяется  единственный  способ  обезвреживания  промышленных  отходов  –  это 
складирование  на  полигонах,  многие  из  которых  построены  хаотично  и  без  соблюдения  правил 
соответствующих проектов. При этом, не  ведутся  кадастры, точные площади, загрязненных полигонами и 
неорганизованными свалками и объем накопленных отходов не установлены.  
Накапливаясь, коммунальные ТБО представляя собой смесь из органических, полимерно-бумажных и 
других  отходов,  захораниваются  на  свалках  без  соблюдения  санитарно-экологических  норм,  угрожают 
превратиться в первейшие источники переноса заразных болезней. В лучшем случае, отходы сжигаются без 
утилизации,  как  следствие,  выделяемый  ядовитый  дым  гари  и  удушливый  запах  разносятся  ветром, 
загрязняя  воздушный  бассейн.  Намечаемые  строительства  или  введенные  мусоросжигающие  заводы  не 
являются наилучшим выходом из ситуации. В развитых странах вовсе запрещено их строительство. 
Положение с промышленными и радиоактивными отходами еще более удручающее –  они накоплены 
в виде горных отвалов,  карьеров, буровых шламов по всей стране. Ветры разносят радиоактивную пыль и 
угольную золу по населенным пунктам, рудные ядовитые химикаты, смываясь дождем, загрязняют земли, 
попадают  в  подземные  питьевые  воды.  Радиоактивные  отходы  к  тому  же,  не  находятся  «в  спячке»  как 
некоторые промышленные отходы», а могут наносит живой природе и здоровью людей вредное воздействие 
систематически.  
Неблагоприятная  ситуация  складывается,  прежде  всего,  по  причине  ненадлежащей  деятельности 
местных  исполнительных  органов,  обязанных  обеспечить  надлежащее  санитарное  состояние  на 
находящейся в ведении административной территории. Кроме того, в предшествующие годы инспекциями 
Министерства  охраны  окружающей  среды  к  предприятиям,  ответственным  за  мусорные  свалки  или 
нарушителям  соответствующие  иски  активно  не  предъявлялись,  в  связи  с  чем,  органы  прокуратуры 
вынуждены были дублировать их полномочия. 
В основе возникновения промышленных отходов кроме прочих причин,  экологи считают отсутствие 
надлежащей нормативной правовой базы. 

212 
 
Считал  бы,  что  проблема  с  очищением окружающей среды  от отходов  производства и  потребления 
разрешилась  в  корне,  если  были  бы  предприняты  неординарные  меры  по  коренному  изменению 
сложившегося  порочного  порядка,  согласно  которому  пользователь  «загрязняет  и  платит»,  а  государство 
полученные  платежи  тратит  на  «социальную  сферу».  Хотя  этот  принцип  давно  не  работает  в  пользу 
общества, но мы смирились с этим! 
А почему сложилось такое удручающее положение? Что сделать, как заставить предпринимателей и 
людей  честно  и  уважительно  отнестись  к  чистоте  окружающей  среды?  Принудительно?  Но  этот  прием 
давно  испробован  и  пробуется,  ничего  это  не  дает,  кроме  того,  что  пользователи  порою,  заинтересованы 
бывают  заплатить  только  штраф,  пусть  даже  крупный,  нежели  ломать  голову  над  внедрением  в 
производство дорогостоящих технологий. 
Причина  комплексная  –  несовершенство  природоохранного  законодательства  и  отсутствие  единого 
подхода государства, идеологии и принципов.  
Очевидно,  что  без  внедрения  технологии  по  утилизации  ТБО  и  ПО,  доведя  их  до  максимально 
безвредного  для  окружающей  среды  состояния,  нельзя  считать  решенной  проблему  безопасности  отходов 
полностью.  Этого  требует  Конституция  Республики  Казахстан,  провозглашающей,  что  государство 
обеспечивает  благоприятную  окружающую  среду  граждан,  что  может  быть  достигнуто  не  только 
усовершенствованием  действующих  нормативных  актов    по  твердым  отходам,  но  и  путем  унификации  – 
взаимопроникновения  и  гармонизацией  природоохранных  норм  по  обращению  с  отходами  в 
административном, уголовном, гражданском и в другом законодательстве. 
О  необходимости  совершенствования  норм  закона  по  ТБО  не  раз  говорились  на  разных  высоких 
трибунах и вносились предложения. Так, на семинаре, прошедшем 
25-26ноября  2009 года в г. Астане  при 
поддержке  Европейского  Союза  в  рамках  проекта  программы  «INOGATE»  «Усиление  мер  по  охране 
окружающей  среды  в  нефтегазовой  промышленности  стран  Центральной  Азии»  высказаны  мнения  о 
серьезных  пробелах  в  Экологическом  кодексе,  не  позволяющим  применять  достаточные  превентивные 
меры, но и  стимулировать деятельность природопользователей. 
По  словам  руководителя  Мажилиса  Парламента  М.Копеева  в  2010  году  на  финансирование 
природоохранных  мероприятий  местными  исполнительными  органами  выделялось  35%  от  общего  объема 
средств,  поступивших  в  местные  бюджеты  от  платы  за  эмиссии  в  окружающую  среду.  Однако  особенно 
были  низки  показатели  в  Западно-Казахстанской,  Павлодарской,  Северо-Казахстанской  областях,  хотя 
именно  в  этих  промышленно  развитых  регионах    решения  экологических  проблем  нуждаются  в  особом 
внимании. Из этого напрашивается необходимость  предусмотреть в законе строгую  меру ответственности 
должностных лиц за нецелевое использование природоохранных средств. 
Впервые, с утверждением Президентом Республики Казахстан от 30 мая 2013 года № 577 Концепции 
перехода  на  зеленую  экономику  был  сделан  серьезный  анализ  ситуации  с  ТБО  и  были  запланированы 
мероприятия по кардинальному улучшению положения.  
Спрогнозировано,  что  с  ростом  благосостояния  прогнозируется  рост  объемов  твердых  бытовых 
отходов более чем на 50% к 2025 году. 
Организация  обслуживания  и  методы  транспортировки  и  утилизации  ТБО  не  соответствуют 
стандартам.  97%  ТБО  без  переработки  и  извлечения  ценных  вторичных  ресурсов  вывозится  на 
неконтролируемые свалки и полигоны, не отвечающие санитарным требованиям. 
Неразвитая  инфраструктура  для  сбора,  переработки  и  утилизации  отходов.  Технологии  и 
инфраструктура не отвечают современным требованиям по причине отсутствия экономических стимулов, а 
также других мотивирующих аспектов – например, некоторые нормы и требования существуют, но уровень 
их  исполнения  низкий  из-за  недостаточного  контроля  со  стороны  государства.  Кроме  того,  применяется 
недостаточно  мер  стимулирования  для  местных  органов  и  бизнеса  в  секторе  утилизации  отходов  с  целью 
повышения  уровня  извлечения  добавленной  стоимости  путем  переработки  и  компостирования  или 
получения энергии из городских отходов.  
Для минимизации объема промышленных отходов предписывается проведение ряд безотлагательных 
мероприятий, позволяющие существенно снизить антропогенную нагрузку от ТБО, например такие как:  
-  проведение  инвентаризации  всех  крупных  полигонов  данных  отходов  на  содержание  полезных 
веществ, а также на соответствие стандартам экологической безопасности 100% отходов;  
-  проведение  технико-экономических  изысканий  по  всем  крупным  полигонам  с  данными  отходами 
для определения экономической целесообразности их переработки и необходимых инвестиций. 

совершенствовать 
законодательные 
механизмы 
регулирования 
химических 
веществ, 
гармонизировать  законодательство  в  сфере  здравоохранения,        безопасности        и        охраны        труда, 
промышленной безопасности, охраны окружающей среды. 
-  обеспечить  материально-техническую  оснащенность  территориальных  аналитических  лабораторий 
для получения достоверных оперативных данных о загрязнении поверхностных и подземных вод, почвы и 
воздуха. 
-  разработка  государственной  программы  по  переработке  и  утилизации  ТБО,  покрывающей 
следующие  аспекты:  все  полигоны  в  стране  к  2050  году  должны  отвечать  самым  современным 
экологическим  и  санитарным  требованиям;  введение  раздельного  сбора  бытовых  отходов  у  потребителя; 

213 
 
создание  нормативной  правовой  базы  для  контроля  за  сбором, переработкой, утилизацией ТБО до 2015 
года; 
Настоящим  панацеем  от  равнодушия  хозяйственников  к  вопросам  экологии  могла  стать,  если  в 
законодательстве  предусмотрен  действенный  механизм  стимулирования  природопользователей.  Есть 
понятие  об  экономическом  стимулировании,  закрепленное  в  Экологическом  кодексе  в  краткой 
формулировке.  Однако  норма  существует  лишь  в  декларативной  форме,  в  то  же  время  нет  ни  толкового 
понятия,  ни  научного  разъяснения,  тем  более  нормативного  правового  закрепления  его  положения  в 
отечественных научных разработках.  
Все же, хороший смысл этих  понятий, заложенных в  нормы  закона  дает понять,  что это все-же  тот 
принцип,  который  должен  быть  сработан  для  стимулирования  природопользователей  на  применение 
передовых,  прежде  всего,  перспективно  выгодных  природоохранных  технологий  и  мероприятий  может 
оказаться прорывным в улучшении экологической обстановки. Это могло быть реализовано успешно, если 
применение  мер  экономического  стимулирования  комплексно  будет  воплощено  в  обязательных  к 
исполнению  в  императивных  нормах  экологического,  финансового  и  налогового  права.  Помимо  этого 
потребуется политическая воля и согласованные действия Правительства и Парламента в этом направлении 
законотворчества. 
Обычно  в  производственной  цепи  «добыча-обогощение-металлургия»  теряется  с  отходами  более 
трети  сбываемых  с  рудами  цветных  и  благородных  металлов.  Суммарные  запасы  отходов  горно-
металлургических производств цветных, редких, благородных и радиоактивных металлов уже сопоставимы 
с  запасами  соответствующих  достаточно  крупных  месторождений.  Но,  пока  опыт  использования 
производственных  отходов  для  производства  строительных  материалов  или  другой  промышленной 
продукции весьма незначителен.  
Однако  противовес  этому  положительный  пример  Европейских  стран  по  обращению  ТБО  (из 
Интернет сайта) доказывает обратное.  
Так,  ряда  компаниями  Германии,  Франции  и  Финляндии  выпускаются  мини-оборудования  по 
прессованию  емких  банок  и  коробок  из  полимеров  и  жестянок  для  подготовки  их  для  дальнейшей 
переработки, технологии по извлечению из макулатуры картонной и гафробумаги. Экологами описывается, 
что  восхищение  вызывают  чистый  воздух  Германии  и  сочетание  высокоразвитой  экономики  со  здоровой 
экологической  обстановкой.  Объясняется  это  наличием  в  ФРГ  строгих  законов  по  охране  окружающей 
среды и системы по утилизации и переработке мусора. Утилизация и переработка мусора фактически стала 
в  ФРГ  отдельной  отраслью  экономики,  в  которой  занято  свыше  240  тысяч  человек,  а  годовой  оборот 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   53




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет