Хх ғасыр бас кезіндегі қазақ әдеби байланыстары
Казахские литературные связи
жүктеу/скачать 315,27 Kb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Ключевые слова
- Әбдиманұлы Ө.
| Казахские литературные связи
в начале ХХ века В основе данной статьи лежит сравнительный анализ связей казахской литературы начала ХХ века с литературным творчеством других стран. В знак протеста против агрессивной политики колониальной Российской империи по отношению к мусульманам и тюркским народам России развивались тесные литературные связи, которые были основаны на единстве идеологической и политической борьбы. В литературном творчестве тюркских народов и других представителей народов России отмечалось нарастание взаимной интеграции путем перевода признанных произведений литературы, изучения передовых образцов восточно-западной литературы и широкого обмена опытом, а также формирование основ литературного мастерства, что стало предпосылками к развитию основ литературного творчества. В статье проанализированы различные виды литературных связей в творчестве представителей- единомышленников трех направлений в литературе начала ХХ века: религиозно-просветительcкого, просветительско-демократического и национально-освободительного. Ключевые слова: литературная связь, творческая личность, литературное направление, литературное течение, идейное единство, перевод, школа мастерства, религиозный воспитатель, воспитатель- демократ, национально-освободительный, поэзия, проза. ISSN 1563-0223 KazNU Bulletin. Philology series. №5 (163). 2016 5 ӘОЖ 82:316.3 Әбдиманұлы Ө., әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің филология және әлем тілдері факультетінің деканы, профессор, ф. ғ. д., Алматы қ., Қазақстан, e-mail: abdimanuly@rambler.ru ХХ ғасыр басындағы әдеби-шығармашылық өркен жая бастаған тұстағы әдеби байланысты сөз еткенде, оның мы- надай арналардан қуат алғанын атап өткен жөн. Ең әуелі Ре- сей империясының отаршылдық саясатының басқыншылық әрекетіне қарсылық ретінде ресей мұсылмандары мен жал- пы түркі халықтарының саяси күрес жолындағы идеялық бірлігі негізіндегі қарым-қатынастарының дамуы. Екінші, осы жағдаят арқылы басты шығармашылық тұлғалардың шығармашылығындағы өзара ықпалдастақтың арта түсуі. Үшіншден, өзге жұрт, шығыс-батыс әдебиетінің озық үлгідегі немесе халыққа аса бір кең танылған шығармаларын ауда- ру арқылы үйрену, тәжірибе алмасу, шеберлік қалыптастыру мәселелерінің шешілуі. Ендеше қазақ халқының Ресейдегі мұсылмандар және түркі жұртымен тарихи қарым-қатынасын бағдарлау, әдеби алмасудың негізін танудың алғы шарты бо- лып табылады. ХХ ғасыр бас кезіндегі әдебиеттің үш бағыты бар екендігі талайдан айтылып келе жатқан жайт. Атауын мың құбылтып, айдар тағудан жаңылмағанымызбен, әйтеуір сол үшеудің төңірегінен табылып жатамыз. Үш бағыттың алғашқысын «діни-ағартушы ағым» деп атаған еңбек те жарық көрді (У. Қалижанұлы «Қазақ әдебиетіндегі діни-ағартушылық ағым»). Екінші бағытты ағартушы-демократтық бағытты бұрыннан солай атап келеміз, түпкілікті дәлелденген нәрсе. Үшінші бағыт туралы әрқилы көзқарастар бар. Біз бұл бағытты ұлт-азатшыл бағыт деп атағанды жөн деп білеміз. Жалпы ХХ ғасыр бас кезіндегі әдебиетке тән басты ерекшелік – ұлт қамы қай бағыт ақын-жазушысының шығармашылығы болмасын ортақ тақырып ретінде көрініс табуы. Олар өз ұлтының өзге өркениетті елдердің қатарынан көрінуін аңсап, ел тілегінен шығып, әдебиеттің ұлттық рухын шырқау биікке көтерді. Қазақ халқының алдында тұрған асқарлы мақсаттарды әрқайсысы әл-қадырынша, ой-өрісінің жеткен қырынан тани отырып, негізгі мәселе ретінде қоя білді. ХХ ғасыр бас кезіндегі қазақ әдебиетінде исламшылдық идеясын көтерген діни тақырып үлкен орын алды. Оның ба- сты себебі – ХХ ғасырдағы Ресейдің отарлау саясаты кре- стьяндарды қазақ жеріне молынан қоныстандыру, сол арқылы жүктеу/скачать 315,27 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|