Хх ғасырдағы әлем әдебиеттануындағы бағыттардың даму тарихы Орындағандар

жүктеу/скачать 2,51 Mb.

бет	2/6
Дата	08.12.2022
өлшемі	2,51 Mb.
	#55908

1 2 3 4 5 6

Структурализм

Архетип

«Персона» (маска)-ол белгілі бір әлеуметтік рөлде және қоғамда өзін көрсететін жолы. Юнг бойынша персона сондай-ақ конформдылық архетип болып табылады.
«Анимус»(рух)- индивидуалды бейсаналы бөлімнің құрамы. Индивд үшін жағымсыз, санадан тыс деңгейге ығыстырған адамның өзінің ер адам мен әйел адамның ретіндегі түсінігі. Әйел адам да маскулеттік мазмұнға ие. Юнг бойынша, әрбір ер адамда өзінің терең бейсаналы сферада әйел ретіндегі, ал әйел адамда ер адам ретіндегі ораз бар. Бұл образ бейсаналы болған,бұл реалды өмірде өзі таңдаған ер адамға жобаланады.

Юнг бойынша адам психикасына 3 деңгей кіреді: сана, жеке бейсаналық және ұжымдық бейсаналық. Адамның тұлға құрылымында анықтаушы рөл атқаратын ұжымдық бейсаналық бұрын бүкіл адамзат есте қалдырған іздерден түзіледі. Ұжымдық бейсаналық та өз кезегінде түрлі деңгейлерден тұрады: ұлттық, нәсілдік және жалпы адамзаттық тағылыммен анықталады. Ең терең деңгей адамның жануар болған ата-тегінің тәжірибесінен қаланған. Сонымен, Юнгтың анықтамасы бойынша, ұжымдық бейсаналық- біздің көне ата-тегіміздің ақыл-парасаты, олардың өмір мен әлемді, құдай мен адамды тану жолдары.
Юнг бойынша, ұжымдық бейсаналықтан басқа және бейсаналықта бар, бірақ ол санадан бөлектенбеген. Бұрын ақыл сарапынан өткен, түсінікті болғанымен кейін ұмытылған немесе естен шығарылған күйзелістер жеке бас ақыл ессіздігін құрайды. Белгілі жағдайда олар түсінікті болуы мүмкін.
Жеке бейсаналық құрылымдық бірліктері – сезімдер, ойлар және естеліктер констелляциясы. Юнг бұларды кешендер деп атаған.(мысалы, үлкен билікті иемденуге ұмтылу-билік кешені болады).

Структурализм

Структурализм әдебиетті зерттеу әдістемесі ретінде догматикалық әдебиеттануға қарсы ретінде пайда болды, ол мәтіндерді зерттеуде психологиялық факторларға мән берді: автор тұлғасы, өмірінің бір сәті немесе субъективті көңіл-күйі және т.б.
Структурализм жұмыстың ішкі құрылымын объективті түрде талдады.

Структурализмге әдебиетке қатысты барлық мәдени құбылыстар шартты-символдық сипат ие. Әрбір мәдени болмыстың өзіндік құрылымы бар, ол объектінің бөліктері арасындағы қатынас ретінде түсініледі және барлық құрылымдар түбегейлі символдық болғандықтан, барлық мәдени құбылыстардың айқын немесе жасырын болуы мүмкін. Структурализм тұрғысынан мәдениет әлемінде бәрі маңызды: киім, сән, түс, тамақ. Кез-келген табиғи факт, апроприацияланған (тағайындалған) мәдениет, әлеуметтік конвенциялар жүйесімен анықталатын өзіндік ерекше мәнге ие.
Структурализмді талдау бірліктері жүйенің бейсаналық субъектілері болғандықтан, ол жеке емес әлеуметтік-мәдени жүйелердің жұмысының салдары ретінде ойлау мен сөйлеу әрекеттерін түсіндіре отырып, субъективтіліктен бас тартады. Структуралист үшін адам-бұл жүйенің жаратушысы емес, ол - өнім. Әдебиеттанудағы структурализм аясында «Автор өлімі» («Смерть автора») туралы айтуға болады.
Структуралистік зерттеулердің басты бағыты – бір кездері маргинал деп саналған авторлар. Структуралист олардың маргиналдығын қазіргі кодтардың инновациялық бұзылуы, тілдік ойын ережелерін бұзу деп түсіндіреді. Мұндай маргиналды авторларға: де Сада, Кафка, Мазоха, Джойс, Пруст

жүктеу/скачать 2,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 2 3 4 5 6