«хх-ххі ғғ. Батыс Еуропаның жастар субмәдениеті және олардың қазақстандық жастардың құндылықтық жүйесіне әсері»



Дата11.12.2023
өлшемі1,22 Mb.
#137436

«ХХ-ХХІ ғғ. Батыс Еуропаның жастар субмәдениеті және олардың қазақстандық жастардың құндылықтық жүйесіне әсері»


Жаңа заман көптеген дүниелердің даму шыңына жеткен , жаңа лептің бастау
алған кезеңі болды . Ол тек техникалык жетістіктер , ғылыми ашылуларға
ғана байланысты емес . Сонымен қатар рухани , мәдени жаңашылдықтың да
белең алған уақыты . Сондай заман нәтижелерінің бірі фанатизмнің
психологиялық ұқсастықтың белгілі адамдарды ұлтына , жынысына қарамай
, бір идея толқынына біріктіруі , яғни « субмәдениет » ұғымының қалыптасуы
. Бұл үрдіс көп кешікпей Қазақстанға да келді . Субмәдениет өкілдерін , қала
көшелеріне шықсаңыз , міндетті түрде көресіз және бірден танисыз . Өйткені
олардың киім киістері де , өздерін ұстауы да , сөйлеулері де өзгеше . Осы
субмәдениет біздің қоғамдағы жастар алып барады . Субмәдениет
жастардың өзіндік қоғам құрып , бегілі бір топ ішіндегі бейформалды , яғни ,
қоғамнан бөлек бірлестігі , осы бірлестік мәдениеті . Ошағы Батыстан бастау
алатын субмәдениет ұғымы қазір бар әлемде кең таралған . Оған , әсіресе ,
жасөспірімдер көп қызығады .

Субмәдениет

Субмәдениет дегеніміз-қоғамна оқшауланған өзіндік өмір сүру дағдысы бар, өмір сүріп жатқан қоғамдағы мәдениеттен өзгелеу, тіпті кейде оған наразы жастардың белгілі бір тобы жасаған мәдениет. Бұндай топтар өздерінің сөйлеу әдебімен, киім киісімен және басқа да белгілерімен ерекшеленеді.

  • «Субмәдениет» терминін 1950 жылы американдық социолог Дэвид Райзман ылымға енгізген екен. Субмәдениеттің негізгі тірегі-жастар. Сол жастар арқылы жаман мәдениет жасап, былайша айтқанда «алдыңғы қатарлы озық» мәдениет арқылы қоғамға ықпал ету. Яғни, бастапқыда аталған сөздер субмәдениеттің түрлері болып есептеледі

Қазақстандағы ресми емес қозғалыстарға белгілі бір стильдер мен бағыттардың араласып келуі тән. Қоғамдағы біркелкіліктің болмағандығына байланысты мәдени мұралар элементтерінің де соншалықты санқырлылығы байқала түседі. Соңғы жылдары музыкалық субмәдениет (поп, рок, рэп), гедонистік субмәдениет (байкерлер, рейверлер және т.б.), спорттық субмәдениет (паркуршілер, сноубордшылар, скейтбордшылар), діни топтар (секталар) және жаңа технологияның дамуына байланысты (хакерлер, геймерлер) субмәдениет бірлестіктері айрықша даму үстінде. Готика, эмо, скинхэд, анимэ табынушылары секілді спецификалық субмәдениеттің түрлері бізде бар болғанымен басқа да шетелдермен салыстырғанда өте сирек кездеседі. Ресми емес бірлестіктер негізінен оқушылар, студенттер арасында психологиялық қалыптасу кезеңі мен әсіресе ата-ана тарапынан болатын олқылықтардың қатаралад салдарынан орын алады.

  • Қазақстандағы ресми емес қозғалыстарға белгілі бір стильдер мен бағыттардың араласып келуі тән. Қоғамдағы біркелкіліктің болмағандығына байланысты мәдени мұралар элементтерінің де соншалықты санқырлылығы байқала түседі. Соңғы жылдары музыкалық субмәдениет (поп, рок, рэп), гедонистік субмәдениет (байкерлер, рейверлер және т.б.), спорттық субмәдениет (паркуршілер, сноубордшылар, скейтбордшылар), діни топтар (секталар) және жаңа технологияның дамуына байланысты (хакерлер, геймерлер) субмәдениет бірлестіктері айрықша даму үстінде. Готика, эмо, скинхэд, анимэ табынушылары секілді спецификалық субмәдениеттің түрлері бізде бар болғанымен басқа да шетелдермен салыстырғанда өте сирек кездеседі. Ресми емес бірлестіктер негізінен оқушылар, студенттер арасында психологиялық қалыптасу кезеңі мен әсіресе ата-ана тарапынан болатын олқылықтардың қатаралад салдарынан орын алады.

Қазақстандағы субмәдениет жастардың батыс мәдениетiне елiктеуiнен, әр түрлi сән үлгiлерiне, әуендерiне қызығушылығынан туған. Елiмiзде, әсiресе, өрiмдей жастардың арасында рэппер мәдениетi кең етек жайған.Дегенмен, мұндай әуендi тыңдағанда “жастарға рэп несiмен қызықты екен?” деген сұрақ туады. Сонымен бiрге бұл мәдениеттiң астарында ұлттық мәдениеттен ада, халықтық салт-дәстүрден мақұрым, ұлттық музыка өнерiнен хабарсыз жас ұрпақтың тағдыры жатқандай.

  • Қазақстандағы субмәдениет жастардың батыс мәдениетiне елiктеуiнен, әр түрлi сән үлгiлерiне, әуендерiне қызығушылығынан туған. Елiмiзде, әсiресе, өрiмдей жастардың арасында рэппер мәдениетi кең етек жайған.Дегенмен, мұндай әуендi тыңдағанда “жастарға рэп несiмен қызықты екен?” деген сұрақ туады. Сонымен бiрге бұл мәдениеттiң астарында ұлттық мәдениеттен ада, халықтық салт-дәстүрден мақұрым, ұлттық музыка өнерiнен хабарсыз жас ұрпақтың тағдыры жатқандай.

Батысқа еліктеушіліктің алғашқы қадамдары – Батыс музыкасына:
джаз, рокен-ролл жанрларына деген қызығушылықтардан көрініс
тапты. Екінші толқын, 60-80 жылдар аралығы. Бұл кезең, жастардың
батысқа руһани қызығушылығының пайда болуы, классикалық үлгідегі
музыкаға еліктеу, фанат болу, «интернационалдық» түсінігіне деген
қызығушылықтың артуынан басталды. Бұл кезең Батыстың рухани
құндылықтарға әсер ету кезеңі болды. Есірткі, алкогольді ішімдік,
марихуаннаға деген қызығушылық белең алды. Ал 1970-1986
жылдары кеңестік қоғам нағыз еліктеу кезеңіне бет бұрды.
«Металлистер», «хиппилер», «эмошылар» және т.б. қоғамдық топтар
пайда болды. Дүниежүзілік субмәдениетке жататын ерекше топтардың
қысқаша тарихына тоқталсақ.
ХХ ғ. 30-жылдары Америка Құрама Штаттарында пайда болған топ –
байкерлер болды. Олар мотоциклмен жүретін топтар. Олар өздерін
«Түн періштелері», «Түнгі қасқырлар» деген лақап аттармен атайды.
Киім үлгілері роккерлер стиліне өте ұқсас. Түнгі клубтарды шарлап,
кең трассаларда мотоциклмен жүргеннен рақаттанады. Денелерінде
татумен жазылған түрлі бейнелер болады.

Назарларыңызға рақмет!



Достарыңызбен бөлісу:




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет