Хіі ғасыр ғалымы әз замахшаридің Өмірі және шығармашылығы елеужан Серімов
жүктеу/скачать 0,85 Mb. Pdf көрінісі
|
Муккадимат
| ХІІ ҒАСЫР ҒАЛЫМЫ ӘЗ ЗАМАХШАРИДІҢ ӨМІРІ ЖӘНЕ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ Елеужан Серімов Қазақстан Республикасы Қарағанды қаласы «Болашақ» академиясы жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру бөлімінің бастығы, заң ғылымдарының кандидаты https://orcid.org/0000-0003-3145-2598 Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi-Journal of Turkish Researches Institute TAED-62, Mayıs-May 2018 Erzurum ISSN-1300-9052 Makale Türü- Article Types Geliş Tarihi- Received Date Kabul Tarihi- Accepted Date Sayfa- Pages : : : : : Araştırma Makalesi-Research Article 25.01.2018 11.05.2018 37-72 http://dx.doi.org/ www.turkiyatjournal.com http://dergipark.gov.tr/ataunitaed This article was checked by ХІІ ҒАСЫР ҒАЛЫМЫ ӘЗ ЗАМАХШАРИДІҢ ӨМІРІ ЖӘНЕ ШЫҒАРМАШЫЛЫҒЫ ЕЛЕУЖАН СЕРІМОВ Öz Yaşadığı dönemin en önemli alimlerinden biri olan ancak bilim dünyasında hak ettiği yeri bulamayan Ez-Zemaşehri’nin Mukaddimetü’l Edeb sözlüğü yazıldığı dönem bakımından Orta Türkçe, yazıldığı yer bakımından Orta Asya, yazıldığı zaman bakımından ise Orta Asır yazma eserler mirası arasında yer almaktadır. Bu eser üzerine bugüne kadar kapsamlı bir çalışma yapılmamıştır. Mukaddimetü’l Edeb, Orta Asya’da Deşt-i Kıpçak, Harezm, Karahanlı ve Selçuklu gibi büyük devletlerin kurulduğu bir coğrafyada, başka bir deyişle Aral Gölü ile Sirderya Nehri’nin orta ve aşağı kısmından güney ve batıya doğru göç eden Oğuz tayfalarının son kısmı ile onların yerine gelen Kıpçak tayfalarının avangard kısmının birbiriyle karışıp, kaynaştığı zamanda, burada canlanan birçok topluluğun bir araya geldiği çağda yazılan bir eserdir. Bu eser için Orta Asya’yı mekân tutan halkların ortak eseri denilmesinin en önemli sebebi de budur. Bu eserin asıl nüshası kaybolmuştur. Eserin iki kopyası 1926 yılında Buhara’daki Ebu Ali İbn-i Sina Kütüphanesinde bulunmuş ve ilim âleminde tanınmaya başlamıştır. Buhara’da bulunan bu elyazmalarından ilki hicrî 705 (m. 1305) yılında Hamid Hafız tarafından yazılmıştır. Onda sadece Arap, Fars ve Türk dillerine ait materyaller toplanmıştır. Arapça sözlerden sonra Farsça, Türkçe ve Moğolca tercümelerinin olduğu ikinci nüsha ise hicrî 893 (m.1492) yılında Derviş Muhammed tarafından yazılmıştır. Yapılan bu çalışmanın Türk halklarının dilinin, tarihinin ve etnografyasının araştırılması hususunda fayda sağlayacağı düşünülmektedir. жүктеу/скачать 0,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|