Ерітінділердің коллигативтік қасиеттері - химиялық табиғатына қарамастан тек еріген заттардың мөлшеріне тәуелді ерітінділердің қасиеттері. Бұл қасиеттер ерітіндінің қайнау температурасы, қату температурасы, бу қысымы және осмостық қысым сияқты физикалық сипаттамаларының өзгеруімен байланысты.
Бу қысымын төмендету:
Зат сұйықтықта еріген кезде ерітіндінің үстіндегі бу қысымы бірдей температурадағы таза еритін сұйықтықтың бу қысымынан төмен болады. Бұл қайнау үшін сұйықтықты жоғары температураға дейін қыздыру керек дегенді білдіреді. Бұл Рауль заңымен де байланысты.
Рауль заңы идеалды ерітінділердің әрекетін сипаттайтын негізгі заң, әсіресе сұйықтардағы газдар үшін маңызды. Рауль заңын француз химигі Франсуа Рауль 1887 жылы тұжырымдаған және ерітінді үстіндегі газдың парциалды қысымының оның тұрақты температурадағы ерітіндідегі мольдік үлесіне тәуелділігін сипаттайды. Рауль заңы келесідей тұжырымдалған:
Идеал ерітіндідегі идеал газ үшін ерітіндідегі кез келген компоненттің парциалды қысымы оның ерітіндідегі мольдік үлесіне және осы компоненттің таза күйіндегі парциалды қысымына пропорционал.
Рауль заңын математикалық түрде былай жазуға болады:
P_A = x_A * P_A^0
Қайда:
- P_A - А компонентінің ерітінді үстіндегі парциалды қысымы,
- x_A - ерітіндідегі А компонентінің мольдік үлесі,
- P_A^0 - А құрамдас бөлігінің таза күйіндегі парциалды қысымы (яғни, егер ол берілген температурада таза газ күйінде болса, түсіретін қысым).
Рауль заңы компоненттері бір-бірімен әлсіз әрекеттесетін және ерітіндіде химиялық байланыстар немесе ассоциациялар түзбейтін ерітінділерге қолданылады. Ол сондай-ақ температура тұрақты болып қалады деп болжайды.
Рауль заңы, мысалы, ерітінділер үстіндегі бу қысымын есептеу және газ қоспаларындағы газ концентрациясын анықтау үшін химиялық технологияда пайдалы.
Қышқылдардың, негіздердің және тұздардың ерітінділерінің өзіндік сипаттамалары бар және олардың әрекетін электролиттік диссоциация теориясы арқылы түсіндіруге болады.
Достарыңызбен бөлісу: |